Nieuw systeem moet veiliger patiëntendossier mogelijk maken
Patiënten kunnen in de toekomst mogelijk kiezen voor een veiliger elektronisch patiëntendossier (EPD). Amsterdamse huisartsen hebben samen met ict'ers een systeem bedacht waarbij patiëntendossiers niet via een centraal punt worden uitgewisseld, zoals bij het traditionele EPD. In het nieuwe initiatief kunnen patiëntendossiers direct bij de huisarts worden opgevraagd. Dat gebeurt via de internetverbinding van de huisarts.
Volgens onderzoeker Guido van 't Noordende van de Universiteit van Amsterdam, een van de technici achter het project, is een groot voordeel van het nieuwe systeem dat de dossiers onder het beroepsgeheim van de huisarts vallen en dat onbevoegden er geen toegang toe hebben. In 2013 verzetten huisartsen zich nog tegen het centrale uitwisselpunt, het zogenoemde Landelijk Schakelpunt (LSP). Ze vonden dat hun beroepsgeheim in het geding was.
Niet zomaar toegang
Ook kunnen huisartsen bij het nieuwe systeem samen met de patiënt bepalen welke zorgverleners toegang hebben tot een dossier. Bij het traditionele Elektronisch Patiëntendossier hebben alle zorgverleners toegang tot een dossier. Critici, waaronder privacy-organisaties, vinden dat een probleem.
Ook kunnen huisartsen er bij het nieuwe systeem voor kiezen om informatie die voor een bepaalde zorgverlener irrelevant is, weg te laten. Overigens meent de organisatie van de zorgverzekeraars VZVZ, die het traditionele EPD leidt, dat het juist een voordeel is dat alle zorgverleners bij alle dossiers kunnen.
Geen politieke toestemming
In 2011 trok de politiek zijn handen af van het Landelijk Schakelpunt, nadat de Eerste Kamer wetgeving die het EPD moest vastleggen, had weggestemd. Daarop zetten zorgverleners het EPD op eigen kracht voort. Maar omdat er geen fiat vanuit de politiek is, moeten patiënten zelf toestemming geven voor uitwisseling van hun dossier. Volgens VZVZ hebben inmiddels 8,6 miljoen mensen dat gedaan.
Desondanks zijn veel huisartsen nog steeds niet tevreden met het systeem, stelt de Huisartsenkring Amsterdam. "Dit nieuwe systeem is geboren uit zorgen om de privacy van patiënten. We vonden het belangrijk dat er een alternatief kwam voor het Landelijk Schakelpunt", zegt Hein Thiel van de Huisartsenkring, die achter het project staat.
Inbraakgevoelig
"Je kunt op zo veel plekken inloggen op het Landelijk Schakelpunt, dat het systeem op heel veel verschillende plekken kan worden aangevallen", aldus Thiel. Een ander bezwaar is dat de versleuteling niet optimaal is; kwaadwillenden die het Landelijk Schakelpunt kunnen kraken, zouden zichzelf toegang tot dossiers kunnen verschaffen of die zelfs manipuleren. Volgens woordvoerder Alf Zwilling van VZVZ komt dat door de manier waarop het LSP is opgezet: verschillende dossiers van dezelfde patiënt kunnen door het LSP worden samengevoegd tot één geheel.
Hoewel het nieuwe systeem het LSP in potentie zou kunnen vervangen, denkt de Huisartsenkring Amsterdam dat het waarschijnlijker is dat beide systemen naast elkaar zullen bestaan. "Dat kan ook, het maakt voor een huisartsenpost niet uit waar gegevens vandaan komen", zei Stella Zonneveld van de Huisartsenkring vanmorgen in het NOS Radio 1-journaal.
Proef in Amsterdam
Het nieuwe systeem wordt momenteel getest in Amsterdam, waarbij twintig huisartsen van de Huisartsenkring Amsterdam informatie uitwisselen met vijf huisartsenposten in de stad. Het zijn huisartsen en huisartsenposten die al eenzelfde patiëntensysteem gebruikten. Om het nieuwe systeem op grotere schaal uit te rollen, zouden ook makers van andere zorgsystemen ondersteuning voor het nieuwe patiëntensysteem moeten inbouwen.
Een belangrijk nadeel van het bestaande Landelijk Schakelpunt bestaat nog steeds in het nieuwe systeem. Als de internetverbinding van een arts eruit ligt, zijn de dossiers van zijn patiënten niet bereikbaar.
Dat niet alle zorgverleners toegang hebben tot dossiers, zou daarnaast voor problemen kunnen zorgen als een patiëntendossier met spoed moet worden opgevraagd, bijvoorbeeld door een afdeling spoedeisende hulp. Volgens onderzoeker Van 't Noordende zou dat voorkomen kunnen worden door afdelingen spoedeisende hulp op verzoek van een patiënt toegang te geven tot dossiers.
Patiënten bepalen
Patiëntenfederatie NPCF zegt overigens liever te zien dat patiënten bepalen wie toegang heeft tot een dossier, in plaats van huisartsen. Volgens Thiel van de Huisartsenkring zijn veel patiënten zich echter niet bewust van de gevoeligheid van gegevens, en is het daarom beter om het aan de huisartsen te laten.
Er zijn al eerder alternatieven voor het EPD gepresenteerd, maar daarbij ging het vooral om pasjes waarop het patiëntendossier kan worden opgeslagen. Nadeel daarvan is dat het dossier niet toegankelijk is als een patiënt zo'n pasje vergeet of verliest.
