Waarom China zijn wapens wil laten zien
Voor het eerst in zes jaar houdt China weer een grote militaire parade. Het moet de grootste aller tijden worden. Voor het eerst zijn leiders uit de hele wereld uitgenodigd, maar veel leiders uit westerse landen komen niet en ook Japan is afwezig.
Waarom deze parade?
Aanleiding voor de parade is het einde van de Tweede Wereldoorlog, 70 jaar geleden, en de viering van de Chinese overwinning op de Japanse bezetter. Met de parade wil China herdenken hoe het land heeft geleden onder die Japanse inval en bezetting en stilstaan bij de offers die het land heeft moeten brengen om te komen waar het nu is.
Maar met de parade wil China ook laten zien dat het een wereldmacht is waarmee niet valt te spotten. 84 procent van het materieel dat tijdens de parade zal worden getoond, wordt voor het eerst aan het publiek getoond. Alles daarvan is in China gemaakt.
Door het wapenembargo van de VS en Europa was China lange tijd afhankelijk van Rusland, het grootste deel van het legermaterieel kwam daarvandaan. Nu heeft China het geld en de kennis om het zelf te maken.
Met de parade dragen ze de boodschap uit: wij hebben een moderne krijgsmacht en wij zijn bereid die in te zetten als iemand onze belangen niet serieus neemt. Daarnaast laten ze aan de exportmarkt zien wat ze te koop hebben.
Waarom geeft China zoveel uit aan defensie?
Enerzijds is het een inhaalslag die China maakt. Het Chinese materieel is zeer verouderd en nu is er het geld en de kennis om dat te vernieuwen. Anderzijds ziet China het ook als strategisch noodzakelijk om de militaire capaciteit uit te breiden, om de handelsbelangen veilig te stellen en om het eigen territorium te beschermen.
Het feit dat de VS werkt aan een raketschild tegen Chinese nucleaire wapens, ziet China als een ernstige aantasting van de machtsbalans. Een andere dreiging blijft Japan, zeker nu dat land het Japanse leger meer bevoegdheden wil geven. Daarnaast is China sterk afhankelijk van grondstoffen uit andere delen van de wereld, die wil het land beschermen.
China geeft tegenwoordig iets meer dan 200 miljard per jaar uit defensie. Dat is vier keer zoveel als tien jaar geleden. De VS heeft de afgelopen jaren bezuinigd en besteedt nu iets meer dan 600 miljard dollar aan zijn militaire apparaat. In Japan wordt ruim 46 miljard uitgegeven aan defensie.
Is het ook intimidatie?
Of het nu gaat om eilanden in de Zuid-Chinese Zee of olierechten, China wil laten zien dat het de machtsmiddelen heeft, zodat de tegenpartij weet dat ze China serieus moet nemen. Dat is de kaart die China speelt en daarvoor heeft het, zo vindt het land zelf, een nog grotere krijgsmacht nodig.
In de regio wordt er wel nerveus over gedaan, ook omdat China met landwinning bezig is. Zowel in de Oost- als Zuid-Chinese Zee ligt China overhoop met buurlanden Japan, de Filipijnen en Maleisië over eilandjes waaromheen grote olie- en gasvoorraden in de zeebodem zitten.
Betekent de afwezigheid van veel westerse leiders gezichtsverlies?
China ziet het zelf niet als gezichtsverlies. Volgens de Chinezen is de crisis in Oekraïne de reden dat veel westerse leiders niet komen. De Russische president Poetin komt namelijk wel en ook de Zuid-Koreaanse president is aanwezig. Nederland stuurt geen bewindslieden; wel is Herman Tjeenk Willink, minister van Staat, bij de parade.
Volgens westerse China-deskundigen worden westerse leiders liever niet gezien op het Tiananmen-plein met allerlei militaire voertuigen, omdat dat associaties kan oproepen met het machtsvertoon tijdens het studentenprotest in 1989.