Olie spotgoedkoop: de winnaars en verliezers

De olieprijs blijft maar dalen. Een vat kost nu zo'n 43 dollar. Een jaar geleden was dat nog meer dan 100 dollar. De prijsdaling is goed nieuws voor veel Nederlanders, want door de lage olieprijs gaat ook de prijs van gas en elektra omlaag.

Een gemiddeld gezin is dit jaar zo'n 150 euro goedkoper uit, berekende consumentenplatform United Consumers onlangs. Benzine wordt bijna elke dag (iets) goedkoper.

India

Op het gebied van de economie profiteren de meeste Europese landen van de prijsdaling. Die halen zelf geen olie uit de grond en moeten het daarom importeren. Dat kost nu minder, waardoor de industrie goedkoper kan produceren en de bevolking meer geld overhoudt om uit te geven.

Het meeste profijt van de lage olieprijs hebben landen met een grote landbouwsector. Om kunstmest te produceren is veel energie nodig en in veel landen verbruiken de boeren veel elektriciteit om water op te pompen. Dat wordt allemaal goedkoper.

India heeft een omvangrijke agrarische industrie en importeert 80 procent van zijn olie. Dat levert het land nu enorme besparingen op. Het IMF verwacht zelfs dat de economische groei in India dit jaar hoger zal uitvallen dan in China.

De verliezers

De prijs daalt doordat er steeds meer olie op de markt komt. Toch blijft grootleverancier Saudi-Arabië enorm veel olie uit de grond pompen. Het land wil op die manier marktaandeel veroveren en neemt de lagere opbrengsten op de koop toe. Het gevolg is wel dat de staatsschuld steeds verder oploopt.

Noorwegen is de enige serieuze olieproducent van Europa. Daar hebben al 20.000 werknemers uit de oliesector hun baan verloren. En de economie krimpt, maar Noorwegen heeft ook veel gespaard: ruim 800 miljard euro. Dat geld kunnen ze in noodgevallen gebruiken om de economie te ondersteunen.

Veel derdewereldlanden hebben die luxe niet. Venezuela haalt bijvoorbeeld meer dan de helft van z'n inkomsten uit de olie-export. Maar er zijn nauwelijks reserves en het gevaar op een crisis is levensgroot.

Dat geldt ook voor Algerije. De overheid betaalt de hoge sociale uitgaven met de olie-opbrengsten. Maar die zijn nu veel te laag en daardoor neemt het risico op sociale onrust toe. Om over Libië nog maar te zwijgen. Daar is een burgeroorlog aan de gang en vechten de partijen om de olie, de enige inkomstenbron van het land.

Ook Rusland heeft veel te lijden onder de lagere olieprijs. Het land is voor een groot deel afhankelijk van de olie-inkomsten. Rusland exporteert ook gas, maar de gasprijs duikelt ook omlaag doordat die gekoppeld is aan de olie. En dan zijn er nog de economische sancties van het Westen.

Weer omhoog?

Energie-econoom Hans van Cleef van ABN Amro denkt dat de olieprijs wel weer gaat stijgen. "Hoewel het negatieve sentiment nog even kan aanhouden, verwachten we toch dat er een technische correctie komt," zei hij in het NOS Radio 1 Journaal. "Wij houden voor dit jaar onze prijs op een gemiddelde prijs van 60 dollar per vat, dus we voorzien nog wel een behoorlijke stijging in de rest van het jaar."

En dan is er nog iets. Omdat de oliebedrijven minder verdienen, investeren ze ook minder in techniek. De investeringen zijn met 100 miljard dollar teruggelopen volgens het Internationale Energie Agentschap IEA.

Van Cleef: "Het zou op een gegeven ogenblik een consequentie kunnen hebben, als de olieprijzen langer laag blijven, dat er op termijn zelfs tekorten komen." Door die tekorten aan olie zal de prijs automatisch weer gaan stijgen.