Herinneringen aan Srebrenica zijn 'versteend'
“De verwerking van het drama van Srebrenica is een langdurig en moeizaam proces”, zegt militair historicus Christ Klep, die vanavond te gast is in de uitzending waarin de NOS verslag doet van de herdenking van de val van Srebrenica, nu twintig jaar geleden.
Klep heeft al vanaf het begin onderzoek gedaan naar de gebeurtenissen in Srebrenica. “Terugkijkend kun je zeggen dat het al vrij vroeg is misgegaan. Het is zo extreem wat daar is gebeurd. De moord op 8000 moslimmannen is een genocide, de enige op Europees grondgebied sinds de Tweede Wereldoorlog.”
‘Versteend’ verhaal
Op 11 juli 1995 konden Nederlandse VN-soldaten niet voorkomen dat de Bosnisch-Servische troepen van generaal Mladic de enclave onder de voet liepen. “Iedereen die betrokken is geweest bij de val van de enclave heeft destijds een ‘versteend’ verhaal gemaakt over zijn eigen aandeel in de gebeurtenissen, waarin alles klopt. Als dat eenmaal in de openbaarheid is geweest, kun je later niet meer zeggen dat het misschien toch wel anders is gegaan”, zegt Klep.
“Een groot deel van de Bosnische moslims voelde zich in de steek gelaten door de VN-soldaten van Dutchbat, die hen zouden beschermen. De Nederlandse minister van Defensie Voorhoeve had direct na het drama kunnen aftreden als gebaar van politieke betrokkenheid, maar dat is niet gebeurd. De schuldvraag speelt nog steeds, maar de discussie daarover is vanaf het begin verhard in kampen.”
Geen bewijs
Vorige maand werd bekend dat volgens Amerikaanse documenten de VN-bondgenoten al ruim voor de val van Srebrenica hadden besloten geen Servische doelen meer te bombarderen, zonder medeweten van Nederland. Klep meent dat dat nieuws weinig invloed zal hebben op de manier waarop de val van Srebrenica wordt herdacht.
“In het officiële verhaal vanaf 1995 is Nederland al neergezet als slachtoffer van een internationaal ‘complot’, waarbij de Fransen en Amerikanen bewust geen luchtsteun hebben geboden aan de Nederlandse blauwhelmen. Dat beeld bestaat al heel lang en die documenten lijken dat te bevestigen. Maar het is wat mij betreft nog niet het keiharde bewijs. De documenten zijn eerder nieuwe stukjes in de ingewikkelde legpuzzel ‘Srebrenica’.”
Schandvlek
Volgens Klep heeft Nederland wel lessen getrokken uit de gebeurtenissen in Srebrenica. “Zowel politiek als militair worden nieuwe vredesmissies veel beter voorbereid. Militairen worden nu ook beter bewapend op missie gestuurd.”
Het feit dat twintig jaar na dato veel jongeren in Nederland nauwelijks weten wat er is gebeurd in Srebrenica, weerspiegelt volgens Klep de houding van Nederland ten opzichte van het drama. “Nederland erkent de eigen betrokkenheid bij het drama en erkent de schandvlek die het is in de geschiedenis, maar neemt nadrukkelijk niet de schuld op zich. We hoeven er daarom niet dagelijks over te praten. Na enige discussie is Srebrenica wel opgenomen in de canon van Nederland, maar het is ongemakkelijk.”
NOS 20 jaar na Srebrenica, 18.40 – 19.35 uur, NPO 2 en NOS.nl