Piepkleine Mesdag ontdekt, mét verrassing op de achterkant

Hendrik Willem Mesdag, de 19e-eeuwse schilder, is vooral bekend van het enorme cilindervormige schilderij Panorama Mesdag. Maar hij kon ook kleiner schilderen, blijkt nu. In het Nationaal Archief in Den Haag is een tot nu toe onbekende aquarel gevonden van vijf bij drie centimeter.

De kleine Mesdag is gevonden door een medewerker van het Nationaal Archief. Die was op zoek naar een kunstwerk om tentoon te stellen ter gelegenheid van de sterfdag van de schilder op 10 juli. Dan is het precies honderd jaar geleden dat hij overleed. "We waren erg verrast toen we het vonden", zegt directeur Irene Gerrits.

Op de aquarel is een rivier te zien met een boot. "Het is een prachtig schilderijtje, maar wat het helemaal bijzonder maakt, is dat er een klein liefdesgedichtje achterop staat. Dat gedichtje was voor zijn verloofde, Sientje van Houten. De boodschap van het gedichtje is de volgende: elke keer als je naar dit schilderijtje kijkt, zal je aan me denken."

Boten

Wat het werkje ook bijzonder maakt, is dat er boten op te zien zijn, zegt kunsthistoricus Mayken Jonkman. "Het is een van de eerste Mesdags die we nu kennen. En een van de eerste waarop boten staan."

Eigenlijk is Mesdag begonnen als amateurschilder, legt ze uit. "Maar toen kreeg hij een erfenis van zijn schoonvader. Samen met Sientje hebben ze daarna besloten allebei schilder te worden. Uiteindelijk hebben we daar het welbekende panorama aan te danken van 14 meter hoog en met een omtrek van 120 meter."

Het gevonden aquarelletje is een stuk kleiner, maar wel een voorbode van waar hij later beroemd mee zou worden, zegt Jonkman: een professionele schilder van boten. "Het is bekend dat hij oefende met stadsgezichtjes en allerlei andere dingen, maar dit is twintig jaar voordat hij echt doorbrak als marineschilder."

Handtekening

Door het gedicht kan onomstotelijk worden vastgesteld dat het een echte Mesdag is. "Er staat ook een handtekening bij. Als je die naast zijn brieven neerlegt, dan zie je dat die precies hetzelfde is. Net zoals het handschrift."

Het werk is niet lang te bewonderen in het Nationaal Archief. Vanaf vrijdag wordt het slechts drie dagen tentoongesteld voor publiek. "Daarna kan het misschien naar het Mesdag Museum in Den Haag als ze dat willen, maar eerst is het hier te zien", zegt Gerrits van het Nationaal Archief.