Niet verder vertellen, de koning heeft nieuwe Grootmeester

• 

  Piet van Asseldonk

  Redacteur Koninklijk Huis

Redacteur Piet van Asseldonk schrijft wekelijks over actuele ontwikkelingen rond het koningshuis.

Met de komst van een nieuwe 'Grootmeester van het Huis van Zijne Majesteit de Koning' is de wisseling van de wacht aan het hof van Willem-Alexander goeddeels voltooid.

De Grootmeester geeft leiding aan de Dienst van het Koninklijk Huis (DKH) en is hoofd van de hofhouding. In de twee jaar van zijn koningschap heeft Willem-Alexander de van zijn moeder geërfde staf grondig gewijzigd. Op zowat alle sleutelposten zitten andere mensen.

Opvallend is de creatie van de nieuwe functie van persoonlijke adviseur. Zowel Willem-Alexander als Máxima laten zich bijstaan door zulke functionarissen. Voor de koning gaat het om een speechschrijver, een ICT-deskundige en iemand met ervaring in het Haagse partijpolitieke advieswerk.

Spaans

De nieuwe ambtelijke baas van de ongeveer 400 leden van de hofhouding is de in Tilburg geboren vijftiger Jan Versteeg. Hij had als ambassadeur in Griekenland met Willem-Alexander te maken toen die daar zijn omstreden vakantievilla kocht.

Voor het staatshoofd is de Grootmeester, naast zijn particulier secretaris, de vicepresident van de Raad van State en de directeur van het Kabinet van de Koning, een belangrijke raadgever.

Omdat een Grootmeester publiciteit zorgvuldig dient te vermijden en discretie hoog in het vaandel voert, is er bij gelegenheid van zijn benoeming geen curriculum vitae van hem verspreid. Maar er circuleert er nog eentje op het internet. Dat leert dat Versteeg Spaans spreekt (leuk voor Máxima), economische geografie studeerde aan de Universiteit van Amsterdam, vuurregelingsofficier was bij de Koninklijke Landmacht en als bedrijfsleider werkte bij een surfschool.

Netwerk

Vertrekkend Grootmeester Marco Hennis (60), die de functie zeven jaar vervulde, was bij zijn aantreden consul-generaal in Istanbul en wordt ambassadeur in Oostenrijk. Grootmeesters komen bijna altijd uit de lagere echelons van de diplomatieke dienst, blijven niet al te lang aan en krijgen daarna een hogere post bij de diplomatieke dienst.

In de kring van Haagse topambtenaren staat de functie van Grootmeester niet te boek als een topbaan. Hij leidt immers maar een klein ambtelijk apparaat. Departementale topambtenaren ontlenen veel macht aan het ongewisse bestaan van hun politieke bazen; bewindslieden komen en gaan, ambtenaren blijven.

Aan het hof is het omgekeerde het geval. Koningen blijven tientallen jaren aan de 'macht'. Grootmeesters komen en gaan. Invloedloos kan je het Grootmeesterschap toch niet noemen. Het verschaft je een netwerk tot in de hoogste kringen. Dat kan als een carrièrekatapult werken.

Paleisverbouwingen

De vertrekkende Marco Hennis kan het op zijn conto schrijven dat de troonswisseling goed verliep. Jan Versteeg staat voor de taak het koningschap van Willem-Alexander te consolideren, en daarmee de monarchie.

Hij zal in het bijzonder te maken krijgen met de aanzwellende kritiek op de kosten van de monarchie, zoals het hoge en belastingvrije inkomen van koning en koningin en de dure paleisverbouwingen. Hij kan daar weinig aan veranderen. Dat is een zaak van de politiek en grondwettelijk afgedicht. Maar de nadelige effecten daarvan op de monarchie en de koning kan de Grootmeester niet negeren.