'Geen tijd om te mediteren? Mediteer dan twee keer zo lang'
Vandaag is het voor het eerst Internationale Yoga Dag. Hoewel yoga tegenwoordig wereldwijd wordt beoefend, kent het uiteraard zijn oorsprong in India. Joeri Boom, NOS-correspondent in New Delhi, beantwoordt vijf vragen over yoga.
Hoe populair is yoga in India?
"De verwesterde vorm van yoga is hier aan een gestage opmars bezig. Maar het traditionele of zo je wilt 'echte' yoga was altijd al diep verankerd in de Indiase samenleving. Het maakt deel uit van het hindoeïsme en de cultuur die daaraan ten grondslag ligt. Het komt voor in de heilige hindoegeschriften, de gita's. Yoga zou minstens 5000 jaar oud zijn.
Maar het is niet zo dat op alle hoeken van de straat Indiërs bij zonsopgang yogamatjes uitrollen - dat, namelijk, is die verwesterde yoga-vorm. Het aloude yoga is vooral meditatief.
Het kent acht elementen. 'Asana', de fysieke yoga-training die zo benadrukt wordt in de westerse yogastudio's, is daar maar een van. De andere zeven elementen van het ware yoga gaan over levenshouding en meditatievormen. En met meditatie groeit elke hindoe op."
Wordt het gezien als sport?
"Yoga is geen sport. Het is dus vooral meditatie. Doel is je eigen bewustzijn te laten samenvallen met het overkoepelende bewustzijn, dat door velen 'God' wordt genoemd. Maar in India houdt niemand zich bezig met wat yoga is. Het is er gewoon. Heel veel mensen doen het, maar ze noemen het geen yoga.
Wie wel aan yoga zegt te doen, gaat meestal naar een studio en beoefent de verwesterde vorm - die natuurlijk hier in India weer 'veroosterd' wordt. Elementen die er door nuchtere westerlingen zijn uitgegooid, worden er hier net zo makkelijk weer aan toegevoegd door Indiase trainers. Zoals mijn buurtgenoot Gourav. Hij runt met zijn vrouw een yoga-studio in een ruime kelder. "We vragen waarom mensen bij ons yoga willen komen doen. Als ze zeggen: om af te vallen, dan leggen we uit dat dat niet de bedoeling is van yoga. Wij willen de mensen het pad van zelfverwezenlijking tonen. Dat is iets spiritueels."
Doet iedereen eraan?
"Meditatie – die zoals gezegd de hoofdmoot van yoga vormt - is wijd verbreid in India. Zowel onder de hindoes als onder de 180 miljoen moslims, die ongeveer 15 procent van de bevolking uitmaken.
De islam wijst yoga niet af. Je kunt bij zonsopgang in parkjes moslims, met bidkapjes op, en hindoes gebroederlijk zien mediteren.
Wel waren enkele moslimleiders gepikeerd, omdat de zonnegroet deel zou uitmaken van de oefeningen voor de Internationale Yoga Dag. In de bijbehorende mantra's wordt de zon gezien als een goddelijke verschijning. En dat is vloeken in de moskee. Het eerste gebod voor elke moslim: Er is geen god dan Allah."
Doe je zelf ook aan yoga?
"Jazeker. Via karate. Zoals alle oosterse vechtkunsten heeft karate zijn oorsprong in Noord-India en bevat het yoga. Meditatie is belangrijk in karate, en in onze warming-up zitten delen van de zonnegroet. Los van mijn karatetraining doe ik ook vrijwel elke ochtend de zonnegroet. En ik mediteer geregeld. Liefst elke dag een keer, minstens 20 minuten. Dat is voor mij allemaal onlosmakelijk verbonden met leven in India.
De zonnegroet ben ik ooit gaan proberen omdat ik hoorde dat hij je de lichtheid gaf om zware dagen door te komen. Je vindt oefenfilmpjes op YouTube. Ik was verbijsterd door het resultaat, je wordt er heel blij van! Hetzelfde geldt voor meditatie, het ontspannen van je geest. Al na tien minuten kun je je herboren voelen, bevrijd van stress.
Een Indiaas gezegde luidt: "Heb je geen tijd om te mediteren, mediteer dan twee keer zo lang."
Is er werkelijk een minister van Yoga?
"Ja, hij bestiert een departement voor Yoga en alternatieve geneeswijzen. Die zijn net als yoga verankerd in de oude Indiase cultuur. Er vallen ook onderzoeksinstituten en opleidingscentra onder. Het departement bestond al voordat Modi een jaar geleden aantrad, maar deze premier verhief het tot ministerie.
Modi was de drijvende kracht achter de Internationale Yoga Dag en de diplomatieke operatie om dat via de VN voor elkaar te krijgen."
