Rik Smits: van zero tot hero

Rik Smits speelde twaalf jaar in de NBA voor Indiana Pacers. De 2.24 meter lange center begon relatief laat met het spelen van basketbal, pas op zijn veertiende. Amper vier jaar later vertrok hij naar de Verenigde Staten om daar zijn geluk te gaan beproeven.

Zondag om 22.10 uur in Andere Tijden Sport een portret van een verlegen slungel die nauwelijks kon basketballen, maar wel uitgroeide tot een ster in de NBA.

Smits wordt op 23 augustus 1966 geboren in Eindhoven. Al snel is duidelijk dat de kleine Rik niet zo klein is. Hij is vaak een flink stuk langer dan zijn leeftijdsgenoten en wordt daarom veel gepest.

"Ik was heel verlegen. Ik werd veel geplaagd en uitgelachen vanwege m'n lengte. Ik kan mij wel herinneren dat ik eens in een restaurant kwam en dat iedereen ging kijken en lachen. Dat laat een indruk op je achter."

Dat alles verandert als Smits zijn heil gaat zoeken in de Verenigde Staten. "Toen ik eenmaal naar Amerika ging, waren mensen jaloers op mijn lengte. Mensen zeiden: 'Ik wou dat ik zo lang was', dat had ik in Nederland nooit gehoord."

"Ik was een onzeker menneke in Nederland, had weinig zelfvertrouwen. En dat is helemaal veranderd toen ik in Amerika kwam."

Marist

Als speler van PSV/Almonte komt de coach van Marist College langs in Nederland. Ondanks dat de beste man Smits niet in actie ziet, biedt hij hem wel een beurs aan om te komen spelen in Amerika.

Vader Ad merkt op dat de coach Riks' lengte al genoeg vond. "Die zag zijn grote handen, en zijn lengte. En hij zei: 'basketballen kan ik hem wel leren maar lengte niet'."

Indiana Pacers

Als Smits met Marist in 1986 in het eindtoernooi van het collegebasketbal belandt, speelt hij in de eerste ronde tegen Georgia Tech. In dat duel komt voor Smits het besef dat een carrière in de NBA mogelijk is.

"Toen speelde we tegen Georgia Tech, met een paar jongens die het jaar erop naar de NBA zijn gegaan."

Smits speelt ondanks een nederlaag erg sterk en weet dat hij het in zich heeft om in een van de grootste sportcompetities ter wereld te kunnen acteren. "Ik dacht van: 'Hey, als zij naar de NBA gaan, en ik heb het zo goed tegen hen gedaan, misschien heb ik ook wel een kans'." En dat pas vijf jaar nadat hij begon met de sport.

Bij de jaarlijkse draft, waar de NBA-teams de beste spelers uit het college-basketbal inlijven, staat Smits hoog op ieders lijstje. Hij wordt als tweede gekozen door Indiana Pacers.

Daar groeit hij uit tot een superster. Samen met Reggie Miller leidt hij de Pacers naar vier Conference finales en één NBA-finale. In 2000 is Los Angeles Lakers, met onder meer Kobe Bryant en Shaquille O'Neal in de gelederen, te sterk.

All Star game

Een ander hoogtepunt in zijn loopbaan is zonder twijfel de All Star Game van 1998. Smits werd eenmaal uitgenodigd voor het spektakel waarin de beste spelers uit de Eastern Conference het opnemen tegen de beste spelers uit de Western Conference.

Op een veld met onder meer Michael Jordan, Karl Malone, O'Neal en de jongelingen Tim Duncan en Kobe Bryant, toonde Smits aan niet alleen een degelijke scorer en blocker te zijn, maar liet hij ook zijn kunsten als baltovenaar zien.

Iets wat de coach van de Eastern All Stars, NBA-legende Larry Bird, opviel. "Hij verdiende het. We hadden een goed team en daar was hij belangrijk in. Hij deed een paar trucjes die hij normaal niet zou doen."

Coming to America

Smits is niet alleen een ster op het basketbalveld, maar schittert in zijn tijd als collegespeler ook op het witte doek. Zonder het zelf te weten speelt een dunkende Smits een klein rolletje in Coming to America. Een film waarin Eddie Murphy de hoofdrol heeft.

"Ik wist dat niet eens", vertelt Smits. "We hadden geen idee dat die cameraploegen bij onze wedstrijd waren om de beelden van die wedstrijd in de film te gebruiken. Wij waren op een training en toen kwam een van de spelers heel enthousiast aanlopen. 'Hey, je zal het niet geloven, we zitten in een film'. Toen zijn we die avond allemaal naar die film gegaan, Coming to America, toen zagen we onszelf. We hadden geen idee dat dat zou gebeuren."

Na zijn actieve basketbalcarrière stortte Smits zich op zijn oude liefde, de motoren. Van 2001 tot 2012 was hij actief in de motorcross en werd hij zelfs nationaal Amerikaans kampioen. Vanwege rugklachten moest hij echter noodgedwongen stoppen en is daardoor op zoek naar een nieuwe hobby.

"Ik heb vaak geen reden om vroeg op te staan. Ik zoek nog een baan, maar niks betaalt zo goed als mijn laatste, dus is het moeilijk een baan te vinden", zegt hij gekscherend.