Cijfers bevestigen levensbelang traumahelikopters
De komst van de eerste traumahelikopter in Nederland, twintig jaar geleden bij het VUmc in Amsterdam, was volgens traumachirurg Maartje Terra een grote vooruitgang. Voor 1995 hadden hulpverleners alleen de beschikking over de ambulance, die wel snel ter plaatse kan zijn, maar minder behandelmogelijkheden heeft.
Terra zegt dat op de honderd vluchten met de traumahelikopter drie patiënten worden gered die het anders niet hadden gehaald. "Er overleven dankzij de heli dus drie mensen meer dan eerst."
Die overlevingskans is de laatste jaren alleen maar groter geworden, legt ze uit. "Bij grote ongelukken vliegen een chirurg en een anesthesioloog mee. Daardoor kunnen we al op de plek van het ongeluk opereren." Het gaat dan bijvoorbeeld om het openen van de borstkas zodat er een bepaalde vorm van hartmassage kan worden gegeven.
Vier traumaheli's
Na Amsterdam zijn er drie traumahelikopters bijgekomen: het Erasmus MC in Rotterdam heeft er een (op Rotterdam The Hague Airport), het Radboud UMC in Nijmegen (op vliegbasis Volkel) en het UMCG in Groningen. In Lelystad staat een reservehelikopter.
De traumahelikopters zijn eigendom van de ANWB. In de grensgebieden worden ook helikopters ingezet van de Duitse ADAC en de MUG in België.
Cafébrand Volendam
Jarenlang mochten de traumahelikopters alleen overdag vliegen. Na de ramp in Volendam in 2001 laaide de discussie daarover op. De traumateams moesten met de auto naar de cafébrand rijden, terwijl de helikopter op het dak van de VU in Amsterdam moest blijven.
"We hadden geen vergunning om ook 's nachts te kunnen vliegen", zegt Markus van Tol van de ANWB. Sinds 2011 mogen alle vier de traumahelikopters dag en nacht worden ingezet.
Het kost 's nachts wel meer tijd om met de helikopter te vertrekken. Dat komt doordat het aantal landingsplaatsen dan beperkt is, zo wordt er niet geland in de bebouwde kom. Overdag kan al worden geland op een open terrein van 25 bij 25 meter.
Duizenden vluchten
De traumahelikopters vliegen zo'n 7000 keer per jaar. Het merendeel van de inzetten is overdag, 15 procent gebeurt 's nachts.
Vloog het Amsterdamse toestel in 1995 500 keer naar een calamiteit, in 2014 was dat een kleine 1600 keer. Traumachirurg Maartje Terra zegt dat de hulpverleners steeds beter kunnen inschatten of de inzet van de helikopter nodig is. "Bij wie moeten we komen, hoe snel en hoelang moeten we erover doen om weer in het ziekenhuis te zijn?"
Overigens wordt de traumahelikopter in Rotterdam het meest ingezet, vorig jaar zo'n 2000 keer.