Wat zou het mooi zijn, een kerncentrale die veel minder gevaarlijk radioactief afval produceert. Die bovendien een grondstof gebruikt waarvan wereldwijd veel meer voorradig is dan uranium.
De TU Delft houdt vandaag een congres over de zogenoemde thorium gesmolten-zoutreactor, waar een paar honderd belangstellenden worden verwacht.
Japan
Na het ongeluk met de kerncentrale in het Japanse Fukushima is het wantrouwen ten opzichte van kernenergie flink toegenomen. Veel landen zijn terughoudend geworden, met Duitsland voorop dat alle kerncentrales wil sluiten. In Japan verbood de rechter deze week nog de herstart van twee kernreactoren, in verband met de veiligheid.
Voorstanders van centrales wijzen erop dat kernenergie helpt de CO2-uitstoot terug te dringen en de luchtkwaliteit te verbeteren. In China is veel belangstelling voor de thoriumcentrale, vertelt de initiatiefnemer van het congres, Jan Leen Kloosterman.
Zoutreactor
Kloosterman merkte tijdens een bezoek aan China dat er veel onderzoek wordt gedaan naar de thoriumcentrale. "Er werken daar honderden wetenschappers aan mee. China verwacht binnen 10 jaar een thorium-centrale te hebben."
Thorium kan een alternatief zijn voor uranium. Een type reactor dat op thorium draait, is de gesmolten zoutreactor. Europa heeft recent geld vrijgemaakt voor onderzoek naar deze zoutreactor.
De reactorfysicus doet zelf ook onderzoek aan de TU Delft naar deze vorm van kernenergie. In de afgelopen 10 jaar is Kloosterman steeds enthousiaster geworden. Er zijn volgens hem geen grote fundamentele doorbraken meer nodig.
Wel moet er nog meer onderzoek worden gedaan naar de chemie van het zout en naar de levensduur van de materialen die in zo'n reactor gebruikt zouden worden. Ook zijn er experimenten nodig om overheden ervan te overtuigen dat de reactoren zo veilig zijn als wetenschappers zeggen.
Gemiste kans
Al in de jaren zestig van de vorige eeuw was er kennis over de thorium-reactor. Maar omdat de chemie van uranium en plutonium beter bekend was door de wapenindustrie, werd in veel landen ingezet op kerncentrales die gebruik maken van uranium.
Een gemiste kans, vindt Kloosterman. De voordelen van de thorium-centrale zijn groot. De kans op een kernsmelting, zoals in Fukushima, is vrijwel nihil. Er is veel minder radioactief afval, dat bovendien veel minder lang gevaarlijk blijft.
Bovendien zijn de voorraden in de wereld enorm. Het zit verscholen in zwart zand op stranden van landen als India, Noorwegen, Brazilië en Turkije. "Eén kilo zand levert omgerekend evenveel energie als 100.000 liter benzine", vertelt Kloosterman.
Terughoudend
Niet alle kernenergie-deskundigen zijn zo positief. Kernfysicus Wim Turkenburg reageert terughoudend. "Als thoriumcentrales een echte optie zullen blijken te zijn, zal het nog steeds heel lang duren voordat ze er werkelijk staan, nog zeker 30 tot 40 jaar", aldus Turkenburg. Ook is hij wat minder positief over het veiligheidsaspect "Over de voordelen op het gebied van veiligheid en proliferatie hoor je wisselende geluiden, niet alleen maar positieve."
Toch vindt Turkenburg het congres een goed idee, net als het onderzoek naar thorium. "Een thoriumcentrale produceert inderdaad minder afval, er zijn grote voorraden in de wereld en je bent voor je energie dan minder afhankelijk van dubieuze landen. Maar de grote vraag is of hij rendabel te bouwen valt."
Onderzoek
Kloosterman hoopt vooral dat er geld voor onderzoek komt: "Het grootste probleem vormt het budget voor onderzoek". Hiervoor is de komende 10 jaar een paar honderd miljoen euro nodig.
Een kleine onderzoeksreactor daarna kost een miljard. Dat lijkt veel geld, maar de 'traditionele' kerncentrale kost ook al gauw vijf miljard euro. Ook andere manieren van CO2-vrije energieopwekking kosten miljarden euro's, zoals windparken op zee.