NCTV: luchtaanvallen op IS vergroten kans op aanslagen
De terreurdreiging in Nederland is nog altijd 'substantieel', schrijft de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV), Dick Schoof, in zijn nieuwste rapportage. De luchtaanvallen op doelen van terreurgroep IS in Syrië en Irak hebben de dreiging niet verminderd. Integendeel: de kans op aanslagen is daardoor juist toegenomen, maar niet zodanig dat het dreigingsniveau moet worden verhoogd naar 'kritiek'.
Jihadisten zijn door de luchtaanvallen extra gemotiveerd om zich tegen het Westen te keren, schrijft Schoof in het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland. Dat geldt niet alleen voor sympathisanten van IS, maar ook voor aanhangers van al-Nusra, de strijdgroep in Syrië die verwant is aan al-Qaida.
De leider van al-Nusra waarschuwde in september 2014 dat de luchtaanvallen kunnen leiden tot aanslagen in het Westen. Tot dan toe had de groepering nooit een publiekelijk dreigement tegen het Westen geuit, staat in de rapportage.
190 Syriëgangers
De luchtaanvallen op IS schrikken potentiële jihadisten bovendien niet af. Het aantal Syriëgangers neemt nog altijd gestaag toe, "ondanks de verslechterde veiligheidssituatie ter plaatse", aldus Schoof. Op 1 april 2015 waren ongeveer 190 mensen vanuit Nederland naar Syrië vertrokken, van wie er circa 35 zijn teruggekeerd en 30 zijn gesneuveld. De 'uitreizigers' zijn nog altijd vooral mannen, maar de trend dat ook vrouwen en kinderen die kant op gaan, zet zich door.
Teruggekeerde Syriëgangers zijn gevaarlijk omdat ze getraind en mogelijk getraumatiseerd zijn, maar ook potentiële jihadisten die worden tegengehouden vormen een bedreiging. Ze kunnen hun frustratie omzetten in aanslagen. Sinds december 2013 zijn 65 paspoorten van potentiële jihadisten ingetrokken. Daarnaast lopen op dit moment ruim 60 strafrechtelijke onderzoeken die 'jihad-gerelateerd' zijn. Het gaat om 90 verdachten. Er zijn de afgelopen maanden zeven extra officieren van justitie aangesteld die zich met zulke zaken bezighouden.
Schoof waarschuwt dat ook sympathisanten van de jihad die niet van plan zijn om naar Syrië af te reizen een steeds groter gevaar worden, zeker nu ze vanuit het Midden-Oosten worden opgeroepen om hier aanslagen te plegen.
In de rapportage noemt de NCTV verschillende zorgwekkende ontwikkelingen. Een daarvan is de toegenomen dreiging door de luchtaanvallen op IS. Maar ook de rivaliteit tussen IS en al-Nusra is gevaarlijk voor het Westen. Die concurrentiestrijd kan leiden tot "een grotere geldings- en profileringsdrang", die zich vertaalt in aanslagen.
Door zich gezamenlijk te keren tegen het Westen, de "klassieke vijand" van IS en al-Nusra, kunnen de groeperingen bovendien proberen de gelederen te sluiten, schrijft Schoof.
Asielrechtenextremisten
De rapportage noemt ook extreemrechtse en extreemlinkse organisaties in Nederland. Vanuit extreemrechtse hoek worden de tegenstellingen in Nederland verder aangewakkerd. Organisaties als ID-verzet en Pro Patria zullen volgens de NCTV weliswaar geen aanslagen plegen, maar hun acties tegen de 'islamisering van Nederland' zaaien wel onrust en angst onder moslims. Dat kan weer "tegenreacties van diverse aard en omvang" uitlokken.
Het gevaar van extreemlinkse organisaties is van een andere aard: het gaat hier om "asielrechtenextremisten", aldus Schoof. Die hebben in oktober 2014 het huis beklad van een topambtenaar die zich bezighoudt met het migratiebeleid. Ook wilden ze hetzelfde doen bij het huis van een IND-adviseur, maar in zijn geval kozen ze het verkeerde adres. Schoof spreekt van "intimiderende home visits".