'Slag om Tikrit cruciaal in strijd tegen IS'
Door verslaggever Lex Runderkamp
De hele week wordt in Irak al gevochten bij de stad Tikrit. Strijders van Islamitische Staat hebben de stad sinds juni vorig jaar in handen en eerder deze week begon de Iraakse regering aan een tegenoffensief om de stad te heroveren. Tikrit ligt aan de weg van Bagdad naar Mosul, een stad die IS ziet als één van de belangrijkste in het zelf uitgeroepen kalifaat in Irak.
De strijd is daarmee een testcase voor de slagkracht van het Iraakse leger. Voor de Amerikanen kwam het offensief bij Tikrit als een verrassing. "De Iraakse regering heeft ons dit keer niet om steun gevraagd", zei de Amerikaanse minister van Defensie Carter in het Congres. Dat is een pijnlijke constatering, omdat de Amerikanen al sinds augustus Iraakse IS-doelen bestoken en honderden militaire trainers hebben gestuurd om het vermoeide Iraakse leger weer op de been te krijgen tegen IS.
Iran coördineert
Ook Iran is betrokken bij de strijd tegen IS in Tikrit. De Iraanse generaal Qasem Soleimani is aan het front gesignaleerd, waar hij de samenwerking coördineert tussen het Iraakse leger en Iraakse sjiitische milities die getraind en bevoorraad zijn door Iran. Die milities lijken beter op de strijd voorbereid dan het Iraakse leger zelf. Tweederde van de 30.000 strijders bij Tikrit is lid van een sjiitische militie.
Het is pikant dat de aartsvijanden Iran en de VS dezelfde vijand bestrijden in Irak. De hoogste Amerikaanse militair, generaal Dempsey, noemde het zelfs "een positief ding", al sprak hij meteen de vrees uit dat Iran de sektarische spanningen in Irak tussen sjiieten en soennieten zou kunnen opvoeren.
Tikrit ligt in een soennitische streek en de Iraakse regering, gedomineerd door sjiieten, heeft enkele soennitische milities gevraagd mee te doen aan de bevrijding van ‘hun’ Tikrit.
Bermbommen
Als IS niet verdreven wordt uit Tikrit, of als na een eventuele bevrijding bloedige sektarische gevechten uitbreken, is een snelle overwinning op IS in de stad Mosul voorlopig uitgesloten. Daarom is de slag om Tikrit zo belangrijk. De opmars verloopt zeker niet gemakkelijk. IS heeft de weg naar Tikrit zwaar ondermijnd met bermbommen.
Op sociale media zijn video's te zien van ontplofte legervoertuigen met doden en gewonden die de opmars van de Irakezen remt. Het wemelt in Tikrit van IS-scherpschutters en zelfmoordterroristen. De bevolking is op de vlucht geslagen. De VN telde al 28.000 vluchtelingen. De Iraakse premier Abadi heeft soennitische militieleden in Tikrit opgeroepen om IS te verlaten. Hij heeft hun amnestie beloofd.
De Amerikanen willen dit voorjaar de aanval op Mosul beginnen, lekte eerder uit. Dat willen ze samen met de Koerden, soennitische milities en het Iraakse leger doen. Vanwege de Iraanse betrokkenheid bij de gevechten rondom Tikrit kunnen de Amerikanen nu geen luchtsteun bieden. Ze zijn voor hun verdere planning afhankelijk van het succes van Iran.