Brandweer nog niet af van bezuinigingen
De bezuinigingen bij de brandweer houden aan. Uit onderzoek van de NOS blijkt dat de komende jaren nog eens zeker 40 miljoen euro minder naar de brandweer gaat, terwijl de afgelopen jaren al fors in het brandweerbudget is gesneden.
Sinds 1 januari 2014 zijn er geen lokale brandweerkorpsen meer en valt de brandweer in elke plaats onder een van de 25 veiligheidsregio's. In die regio's wordt soms zo veel bezuinigd dat volgens critici de brandveiligheid in het geding is.
Omdat een landelijk beeld ontbreekt, vroeg de NOS alle regio’s naar de bezuinigingen van de afgelopen jaren en de plannen voor de komende jaren. Ook werd gevraagd naar het aantal brandweerposten, beroepsbrandweerlieden, vrijwilligers, tankautospuiten (bluswagens) en duikteams. Alle 25 regio's leverden antwoorden in, al konden vele geen overzicht geven van de situatie in 2010, toen de brandweer nog onder de gemeenten viel.
Loze uitrukken
De uitkomsten bevestigen dat er sinds 2010 fors is bezuinigd en dat in veel regio’s ook de komende jaren in de kosten wordt gesneden. Veelal gaat er in de periode 2010-2018 meer dan tien procent van het budget af.
De bezuinigingen worden deels gevonden in de bureaucratie. Ook wordt er bespaard door minder te oefenen. Om het aantal loze uitrukken te beperken, worden automatische brandmeldinstallaties bij bedrijven niet meer doorgeschakeld naar de meldkamer van de brandweer. Bedrijven moeten bij een alarm eerst zelf kijken wat er aan de hand is.
Het streven is te opereren tegen zo laag mogelijke kosten.
Voor de bezuinigingen zijn twee motieven. In de eerste plaats is het idee dat de overgang van de lokale brandweerkorpsen naar regionale korpsen leidt tot meer efficiency. Daarnaast willen gemeenten bezuinigen omdat ze minder geld van het Rijk krijgen. De gemeenten bepalen samen wat er in de veiligheidsregio gebeurt: het bestuur van de regio bestaat uit de burgemeesters.
Minder personeel
Sinds 2010 neemt het aantal brandweerlieden af, nadat het jarenlang min of meer constant was gebleven. In 2010 waren er 27.000 brandweerlieden, van wie 80 procent vrijwilligers. Inmiddels zijn er honderden beroepsbrandweerlieden en meer dan duizend vrijwilligers minder.
Niet alle regio’s willen voorspellen hoeveel beroepskrachten en vrijwilligers ze in 2018 hebben, omdat de bezuinigingsplannen nog niet (helemaal) zijn uitgewerkt. Uit de plannen waarover al wel zekerheid is, valt op te maken dat er straks tientallen beroepsbrandweerlieden en vele honderden vrijwilligers minder zijn.
Waarschijnlijk wordt die afname nog groter. Zo stelt Gelderland-Zuid dat bij het nog op te stellen dekkingsplan voor 2016-2018 "het streven is te opereren tegen zo laag mogelijke kosten". Vaststaat dat "kritisch zal worden gekeken naar de invulling van vacatures en naar verlenging van aanstellingen voor bepaalde tijd".
Graag eigen korps
Niet alle gemeenten zijn gelukkig met de bezuinigingen. Gemeenten rond Eindhoven zijn boos over de vermindering van het aantal bluswagens. De gemeenteraad van Geldrop wees vorige week om die reden unaniem de plannen van de veiligheidsregio af. Ze vinden het in Geldrop onverantwoord om maar één tankautospuit te houden en in verband daarmee ook tientallen vrijwilligers af te danken.
Geldrop en andere gemeenten hadden graag hun eigen korps gehouden en zouden meer willen betalen voor hun eigen veiligheid. Maar het antwoord van de regio Brabant-Zuidoost is dat dat simpelweg niet meer kan. "We moeten ons nu eenmaal aan de wet houden", zo is de gemeenten te verstaan gegeven.
De brandweer weet tegenover de politiek niet duidelijk te maken wat er nodig is voor veiligheid.
Sommige regio's zeggen dat de grens wel is bereikt. Volgens Brabant-Noord en Kennemerland is al zoveel bezuinigd dat verder snijden niet verantwoord zou zijn. Ook Flevoland vindt dat het vet er wel af is. "Een nieuwe taakstelling zou echt pijn doen", zegt een woordvoerder.
In andere regio's moet het ergste nog komen. Zo heeft Noord-Holland Noord van de burgemeesters opdracht gekregen 7,4 miljoen euro te bezuinigen op een budget van 44,1 miljoen. Bij nader inzien blijkt dat niet haalbaar. Er ligt nu een plan om 6,8 miljoen te snijden. Daarvoor moeten er 200 vrijwilligers uit.
'Onverantwoord'
Deskundigen en de Vereniging Brandweervrijwilligers, waarbij duizenden vrijwilligers zijn aangesloten, vinden de bezuinigingen onverantwoord. Volgens hen is er bij de brandweertop geen visie op wat nodig is en is de top gefixeerd op het halen van financiële doelstellingen.
"Branden blus je met water, maar de leiding denkt dat je daar dekkingsplannen, toekomstscenario's, risico-analyses en andere lijvige rapporten voor nodig hebt", merkt een anonieme vrijwilliger cynisch op. Het lijkt erop dat onder de vrijwilligers veel onvrede is, maar niemand durft met naam en toenaam kritiek te uiten.