Duitsers filmden verwoesting Rotterdam

In het Duitse Bundesarchiv zijn beelden gevonden van de verwoesting van Rotterdam en Middelburg. Bijzonder is dat de beelden zijn gemaakt door een Duitse filmploeg. Dat gebeurde in augustus 1940, een paar maanden na de bombardementen.

Rotterdam was de eerste stad die na de totale vernietiging opnieuw moest worden ingericht en Duitse stedenbouwkundigen waren zeer geïnteresseerd in dat proces. Al kort na de bombardementen komt de Duitse Rijksbouwmeester Otto naar Rotterdam om over de plannen te spreken met burgemeester Oud en stadsbouwmeester Witteveen. Ook bezoeken ze het verwoeste gebied en in de zomer van 1940 wordt een zeer gedetailleerde film geschoten over de verwoesting in Rotterdam en Middelburg.

Volgens Jantje Steenhuis, directeur van het Rotterdamse Stadsarchief, zijn de beelden van de verwoesting in Rotterdam en Middelburg niet uniek, want er bestaat wel meer filmmateriaal waarop de schade en puinhopen zijn vastgelegd. Ze noemt het wel zeer bijzonder dat juist de Duitsers, die de boel zelf hadden platgebombardeerd, een filmploeg stuurden.

Steenhuis denkt dat economische belangen de oorzaak waren van de grote belangstelling van Duitsland voor de wederopbouw. De Rotterdamse havens waren ook voor Duitsland van groot belang. De verbinding met het Duitse achterland moest zo snel mogelijk hersteld worden. De door de Duitsers benoemde rijkscommissaris Seyss-Inquart had zelfs een speciale ambtenaar aangesteld die de wederopbouw in de gaten moest houden. En die zorgde ervoor dat de beelden werden geschoten.

Kriegszerstörungen

De film belandde met de omschrijving Kriegszerstörungen in Rotterdam und Middelburg in het Bundesarchiv. Dig it UP, een organisatie die stedelijk cultureel erfgoed zichtbaar maakt, ontdekte het bestaan van het filmmateriaal en zorgde dat de unieke beelden naar Nederland kwamen om hier voor het eerst in de geschiedenis te worden vertoond.

Dat gebeurt op 12 februari op een bijeenkomst van de historische vereniging Rotterdam. De film duurt 16 minuten en is geschoten op 35mm in zwart-wit en zonder geluid.

Rond 13.30 uur op 14 mei 1940 namen Duitse bommenwerpers Rotterdam onder vuur. Het bombardement duurde ongeveer een kwartier en vernietigde bijna de hele historische binnenstad. Tussen de 650 en 900 mensen kwamen om het leven en 80.000 inwoners van Rotterdam hadden geen dak meer boven hun hoofd.

Het bombardement was een reactie op het verzet van de Nederlandse troepen tegen de opmars van Duitsland. Duitsland dreigde ook andere Nederlandse steden te zullen bombarderen, te beginnen met Utrecht, en dat leidde tot de capitulatie van Nederland op 15 mei 1940.

Heinkel

Niet heel Nederland capituleerde. In Zeeland ging de strijd, met hulp van de Fransen, gewoon door tot Middelburg op 17 mei werd platgebombardeerd. Het is niet duidelijk of dat gebeurde door Franse artillerie of Duitse bommenwerpers. Omdat de stad al was geëvacueerd bleef het dodental beperkt tot elf personen.

Dit jaar is het 75 jaar geleden dat Rotterdam en Middelburg werden gebombardeerd. Dat wordt groots herdacht met een tentoonstelling met topstukken uit Nederlandse en Duitse musea. Duitsland stuurt een Heinkel bommenwerper, hetzelfde type vliegtuig waarmee de Duitse Luftwaffe de bommen boven Rotterdam afwierp.