Tumultueuze verkiezingsdag in Haïti

Door verslaggever Roel Pauw in Haïti

Als om zes uur 's ochtends de verkiezingen in Haïti officieel van start gaan, is het nog aardedonker. Sommige stemlokalen hebben geen elektriciteit en dus moeten de verkiezingslijsten en de stembussen bij het licht van een paar mobieltjes in orde worden gemaakt.

Het stembureau in een lagere school in de wijk Delmas kon zijn deuren daardoor niet op tijd opendoen. Een waarnemer van de Haïtiaanse overheid zegt dat de eerste kiezers om kwart over zes hun stem konden uitbrengen, maar volgens de mensen van de kiescommissie in dit stemlokaal was het al zeven uur. Opmerkelijk. Het is het begin van een tumultueuze dag in Haïti.

Handy Tibert kijkt of zijn naam op de lijst staat en dat blijkt inderdaad het geval te zijn. Onderweg kwamen we een groep van zo'n honderd boze kiezers tegen die naar het verkeerde stemlokaal waren gestuurd. Hun namen kwamen niet voor op de lijst, dus moesten ze naar een ander stembureau. Maar ze hadden geen idee welke dat was.

Ze zijn aanhangers van Michel Martelly en ze zijn ervan overtuigd dat de centrale kiescommissie (CEP) het met opzet heeft gedaan om ervoor te zorgen dat hun stemmen verloren zouden gaan. Zingend en scheldend gaan ze in looppas in de richting van het kantoor van de CEP. Maar de politie houdt ze tegen. Ze proberen het nog via een andere route, maar de agenten op hun off road-motoren zijn veel sneller. Uiteindelijk gaan ze op in de smalle straatjes van een sloppenwijk.

Onregelmatigheden

In het stemlokaal maakt Handy een foto van de lijst waar zijn naam op staat. Deze verkiezingen zijn een moment om niet te vergeten. Binnen krijgt hij drie grote formulieren (bijna A3-formaat): een voor het kiezen van een gedeputeerde, een voor een senator en een voor een nieuwe president. Als het aan Handy ligt, wordt dat Martelly.

Onderweg naar het centrum horen we Mirlande Manigat op de radio zeggen dat de verkiezingen volgens haar ongeldig moeten worden verklaard vanwege alle onregelmatigheden die er tijdens de eerste uren van de verkiezingen hebben plaatsgevonden. Even later blijken zo goed als alle andere kandidaten datzelfde te doen.

Op een gezamenlijke persconferentie zeggen ze dat de CEP moet worden vervangen (want een verlengstuk van de regering) en dat er nieuwe verkiezingen moeten worden uitgeschreven. De stembureaus zijn nog zeker drie uren open. Een enorme stoet mensen met posters van Martelly doet opnieuw een poging om naar het kantoor van de CEP te gaan.

Pantserwagens

Langs de route staan zwaarbewapende VN-militairen, pantserwagens met waterkanonnen en eenheden van de oproerpolitie. De protesterende massa lijkt niet van plan om geweld te gaan gebruiken. Er worden alleen wat billboards van Jude Celestin neergehaald. Hij is de kandidaat die gesteund wordt door de huidige president René Préval.

Hij is de enige die zich niet tegen deze verkiezingen verzet. Ook presidentskandidaat Charles Henri Baker loopt mee in de protestmars. Met een vastberaden blik in de ogen zegt hij dat dit het begin van het einde van de regering-Préval is. Het volk van Haïti zal dat afdwingen, net zoals ze eerder hebben afgerekend met Aristide.

Terug in het hotel zien we de beelden van de persconferentie van de 'rebellerende' presidentskandidaten: aanhoudend applaus, gezworen tegenstanders die elkaar in de armen vallen. Handy kijkt er mismoedig naar.

Vanochtend toen hij in het stemlokaal stond, was hij nog hoopvol gestemd dat deze verkiezingen de een beslissende draai zouden geven aan de toekomst van Haïti. Nu maakt hij zich vooral zorgen: over zichzelf, over zijn gezin, over zijn land.