'Minder vuurwerkslachtoffers door kortere afsteektijd'
Hugo van der Parre
Researchredacteur
Tijdens de jaarwisseling zijn aanzienlijk minder vuurwerkslachtoffers gevallen dan in vorige jaren. Uit een gezamenlijk onderzoek van VeiligheidNL en de NOS blijkt dat er 574 mensen op de spoedeisende hulp zijn behandeld wegens vuurwerkletsel. Dat zijn ruim 100 mensen minder dan vorig jaar, een afname van 18 procent.
De dalende trend wordt bevestigd door de oogartsen en de plastisch chirurgen. Vooral op oudejaarsdag zijn minder slachtoffers gevallen.
Afsteektijd
De beperking van de afsteektijd – er mocht pas vanaf 18.00 uur geknald worden – heeft een merkbaar effect gehad op het aantal slachtoffers, zegt directeur Marco Brugmans van VeiligheidNL. 8 procent van de slachtoffers viel voor 18.00 uur 's avonds, vorig jaar was dat 23 procent. "Met name het aantal slachtoffers door knalvuurwerk is afgenomen, simpelweg doordat jongeren niet meer overdag met rotjes en ander knalvuurwerk in de weer mochten zijn", aldus Brugmans.
VeiligheidNL kreeg uitgesplitste gegevens van dertien ziekenhuizen uit zijn Letsel Informatie Systeem. De NOS schreef de resterende ziekenhuizen met een afdeling spoedeisende hulp (SEH) aan. Daardoor kregen we de gegevens van alle 93 SEH’s in ons land.
Opvallend: meer dan de helft van oog-slachtoffers was toeschouwer.
Er mogen dan minder slachtoffers zijn, de aard van de verwondingen is er niet minder om. Opnieuw zijn er tientallen vingers verloren gegaan, zijn er handen geamputeerd en mensen blind geworden. Tientallen mensen hebben brandwonden. In Rotterdam moesten drie mensen worden opgenomen op de intensive care wegens vuurwerkletsel.
De oogartsen rapporteren dat op dit moment acht mensen een of meer ogen hebben verloren. Vorig jaar waren dat er nog twintig. In totaal liepen 175 mensen oogletsel op (vorig jaar 245). Opvallend is dat meer dan de helft van de oog-slachtoffers toeschouwer was.
Amputaties
De Nederlandse Vereniging voor Plastische Chirurgie meldt dat vijf handen geheel of grotendeels zijn geamputeerd. 42 vingers zijn compleet afgezet en 23 gedeeltelijk. In totaal waren 170 vingers aangedaan bij in totaal 69 patiënten.
Uit de cijfers van ons onderzoek blijkt dat het letsel door illegaal vuurwerk toeneemt: 39 procent van de verwondingen komt door illegaal vuurwerk, vorig jaar was dit 25 procent. Ook moesten meer mensen worden opgenomen in het ziekenhuis door illegaal vuurwerk.
De plastisch chirurgen zien vooral slachtoffers door illegaal knalvuurwerk. De oogartsen hebben een andere ervaring: van het oogletsel wordt 70 procent veroorzaakt door legaal vuurwerk. Daarom pleiten de Nederlandse oogartsen al een paar jaar voor een algeheel verbod op consumentenvuurwerk.
Het aantal alcoholvergiftigingen ligt met 304 patiënten ongeveer op het niveau van vorig jaar. Daarvan waren wel minstens 53 personen jonger dan achttien jaar.
Opname jeugdige comazuipers
Tijdens de twee etmalen rond de jaarwisseling zijn in verschillende ziekenhuizen tien jongeren opgenomen met een alcoholvergiftiging, vertelt Nico van der Lely, kinderarts in het Reinier de Graaf Gasthuis in Delft. Van der Lely is initiatiefnemer en coördinator van een netwerk van alcoholpoli’s in Nederland.
Het ging om negen jongens en één meisje. Hun gemiddelde leeftijd was 15,5 jaar. Ze hadden gemiddeld 1,9 promille alcohol in hun bloed. Een van de tien had zelfs een promillage van 2,6. In de ziekenhuizen in Assen, Zwolle en Heerlen werden twee jongeren met alcoholvergiftiging opgenomen. In Leeuwarden, Hoorn, Delft en het Rotterdamse Maasstad ziekenhuis één.
Bedreigingen
Tien ziekenhuizen melden dat op de SEH personeel is bedreigd. Dat is vergelijkbaar met voorgaande jaren. In de meeste gevallen bleef het beperkt tot schelden, een keer werd met geweld gedreigd, een keer werd geweld gebruikt. In bijna alle gevallen was er drank in het spel.
Verantwoording
Dit is het vierde onderzoek dat de NOS heeft uitgevoerd naar het aantal vuurwerk- en alcoholslachtoffers dat rond de jaarwisseling op de Spoedeisende Hulpen van de Nederlandse ziekenhuizen komt. Sinds vorig jaar werken we daarbij samen met VeiligheidNL. Die organisatie bevraagt een beperkt aantal SEH's via zijn Letsel Informatie Systeem. De NOS heeft alle andere SEH's bevraagd. De Nederlandse Vereniging voor Plastische Chirurgie, de Nederlandse Vereniging voor Traumachirurgie, het netwerk van alcoholpoli's en het Nederlands Oogheelkundig Genootschap hebben ook gegevens geleverd.
Reacties: hugo.van.der.parre@nos.nl en rinke.van.den.brink@nos.nl