Helft jonge vrouwen heeft slaapstoornis

• Dik Verkuil

  Researchredacteur

Slaapgebrek dreigt een groot maatschappelijk probleem te worden, vooral onder jongeren. Bijna de helft van de jonge vrouwen onder de 21 heeft een slaapstoornis. Dat constateert slaaponderzoeker Gerard Kerkhof op grond van nieuw onderzoek.

Mensen hebben een slaapstoornis al ze langer dan drie maanden last hebben van slecht slapen in combinatie met slaperigheid, vermoeidheid, humeurigheid en slecht presteren overdag. Volgens psycho-fysioloog Kerkhof, verbonden aan het slaapstoornissencentrum van het Medisch Centrum Haaglanden, dreigt het slaapprobleem een epidemie te worden.

6 uur slaap

Kerkhof heeft eind 2012 het eerste representatieve onderzoek naar het slaapgedrag van de Nederlanders uitgevoerd. De nog ongepubliceerde uitkomsten geven een verontrustend beeld. Dertig procent van de Nederlanders slaapt per etmaal 6 uur of minder, terwijl 6 uur slaap algemeen wordt beschouwd als een kritische grens. Bijna iedereen die minder slaapt, heeft een probleem.

In alle leeftijdscategorieën slapen Nederlanders gemiddeld minstens een uur minder dan aanbevolen. Vooral jonge mannen en jonge vrouwen komen slaap tekort. Vrouwen van 18 tot 20 jaar slapen 7,7 uur, en mannen 7,1 uur, terwijl voor hen gemiddeld 9 uur slaap gewenst is.

Mannen tussen 40 en 50 jaar slapen het minst (gemiddeld 6,5 uur), maar zij hebben ook minder slaap nodig – voor hen is 7,5 à 8,5 uur optimaal.

Jonge vrouwen

Jonge vrouwen lijden het meest onder slaapgebrek. Van vrouwen tot 21 jaar heeft bijna de helft een slaapstoornis. Bij jonge mannen is dat ‘slechts’ 36 procent, hoewel zij minder slapen.

Volgens Kerkhof is de meest waarschijnlijke verklaring voor dit verschil dat vooral jonge vrouwen te lijden hebben onder de hormonale ontwikkelingen die kenmerkend zijn voor hun leeftijdsfase. "Bekend is dat zij daardoor ook het hoogst scoren op vermoeidheid overdag."

Verder blijkt uit het onderzoek dat bijna de helft van de werklozen een slaapstoornis heeft. Van de mensen die in dagdienst werken, is dat iets minder dan een kwart. Mensen in ploegendienst zitten daar tussenin: van hen lijdt 39 procent in meer of mindere mate aan een slaapstoornis.

Blauw licht

Een belangrijke oorzaak voor het slechte slapen van vooral jongeren is dat ze nog veel te laat actief zijn. Veel jongeren zijn tot in de nacht bezig met hun smartphone, tablet en andere verspreiders van 'blauw licht'.

Kerkhof: "De meeste jongeren zijn uitgesproken avondmensen en biologisch altijd al geneigd om later naar bed te gaan dan anderen. Dit wordt de laatste jaren nog versterkt doordat ze actief blijven met hun elektronische apparaten".

"Slaapgebrek is te vergelijken met slecht eten en te weinig bewegen. Ook daarbij vallen de effecten op korte termijn mee, maar zijn ze op lange termijn desastreus." Kerkhof vindt het daarom belangrijk dat de overheid hiervoor, net als bij eten en bewegen is gebeurd, meer aandacht geeft.

De gevolgen zijn dramatisch. Schoolcarrières worden geruïneerd doordat tieners veel te laat wakker worden en overdag vermoeid en ongeconcentreerd zijn. Slechte slapers zijn bovendien prikkelbaar en vooral jonge mannen zijn bij slaapgebrek geneigd te veel risico te nemen. En mensen uit alle leeftijdscategorieën presteren overdag minder door gebrek aan slaap.

Op lange termijn kan slaapgebrek tot ernstige gezondheidsschade leiden. Door wetenschappelijk onderzoek is de laatste jaren vast komen te staan dat het de kans op onder meer kanker, hartproblemen en suikerziekte vergroot. Mensen die korter slapen leven gemiddeld ook korter. En slecht slapen kan leiden tot depressiviteit.

Volgens Kerkhof is het tijd voor maatregelen. Hij raadt ouders van tieners aan om de smartphone en tablet om 21.00 uur in te nemen en de verbinding met het internet te verbreken.