Burgemeesters willen meer grip op politie
door redacteur politie en justitie Ilan Sluis
Burgemeesters willen meer te zeggen hebben over de manier waarop de politie wordt ingezet. De politie moet zich meer richten op lokale en minder op landelijk opgelegde prioriteiten.
Daarom moeten de tien regionale politiechefs minder opdrachten van de nationale korpsleiding en de politiek krijgen. Dat bevestigen diverse bronnen aan de NOS, onder wie Tweede Kamerlid Peter Oskam van het CDA en vakbondsman Gerrit van de Kamp.
Burgemeesters, onder leiding van Eberhard van der Laan (Amsterdam) en Ahmed Aboutaleb (Rotterdam) voeren al enige tijd een harde lobby voor een dergelijk beleid. Naar buiten toe ontkennen zij dat, maar diverse betrokkenen uit de top van de politie en de politiek bevestigen de gang van zaken.
"Verarming"
"Burgemeesters merken iedere dag dat heel veel centraal bepaald wordt en dat er weinig ruimte is voor lokale problemen en de openbare orde en veiligheid", zegt voorzitter Van de Kamp van de politievakbond ACP. "Ook politiemensen geven aan dat de ruimte voor wat zij belangrijk vinden verdwijnt en dat er sprake is van een flinke verarming van het politievak. De politie zit nu tussen twee vuren."
Oskam wil het probleem aan de orde stellen tijdens de begrotingsbehandeling van Veiligheid en Justitie die morgen begint in de Tweede Kamer. "De politie is nu te druk met landelijke prioriteiten, waardoor het lokale maatwerk ondersneeuwt", zegt de CDA'er. "Burgemeesters weten wat er lokaal speelt en moeten daar ook invloed op en zeggenschap over hebben."
Woninginbraken
Burgemeesters zijn ontevreden over de Nationale Politie, die twee jaar geleden startte. De burgemeesters hebben sindsdien formeel veel minder te zeggen over de politie in hun gemeenten. De nationale korpsleiding en de landelijke politiek bepalen nu veel van de zaken waar de politie zich mee bezig moet houden. Minister Opstelten wil bijvoorbeeld dat het aantal woninginbraken landelijk met 30 procent daalt, tot 65.000 per jaar.
Maar niet elke regio vindt dat even belangrijk. Toch houdt de minister vast aan de landelijk geformuleerde doelstellingen.
De burgemeesters zeggen dat reguliere overleggen "in goede harmonie en constructief" verlopen. Insiders melden de NOS echter dat de zogenoemde artikel-19-overleggen met de hoogste baas van het OM Herman Bolhaar, minister Opstelten en korpschef Gerard Bouman, regelmatig uit de hand lopen. De aanwezigen staan daar "met rode koppen tegenover elkaar".
Tweede politieapparaat
Een van de drukmiddelen van de burgemeesters is de dreiging om hun gemeentelijke BOA's, de toezichthouders op straat, meer taken en bevoegdheden te geven. Op deze manier ontstaat een tweede politieapparaat op gemeentelijk niveau. Dat is al te zien in Capelle aan den IJssel en Ede.
Geen goed idee, vinden Oskam en Van de Kamp. "Het versterken van lokale toezichthouders holt de politie uit, je verliest de samenhang", meent Van de Kamp. "Dat is nooit de bedoeling geweest van de Nationale Politie, maar ook niet van de BOA." Oskam: "De verdeling hoort te zijn dat de politie verantwoordelijk is voor de veiligheid en dat de toezichthouders de taken op zich nemen die de politie niet kan uitvoeren."
In hun strijd voor meer zeggenschap worden de burgemeesters gesteund door de Commissie Toezicht Beheer Politie, die vorige week een rapport uitbracht. Die commissie concludeert ook dat de nationale korpsleiding te veel macht heeft.
Juridische kennis weg
De burgemeesters willen bovendien dat het ministerie van Veiligheid en Justitie weer wordt opgesplitst. De politie zou dan onder het ministerie van Veiligheid moeten vallen. D66'er Magda Berndsen zei vorige week al dat wat haar partij betreft de politie weer onder Binnenlandse Zaken moet worden geschoven.
Reden is dat bij dat ministerie veel juridische kennis is verdwenen nu de politie er niet meer onder valt. Dat leidt tot minder goede wetten, een ongewenst negatief bijeffect van de overgang van de politie naar het ministerie van Veiligheid en Justitie onder het kabinet Rutte I.
Reactie
Het ministerie van Veiligheid en Justitie zegt in een reactie: " We herkennen ons niet in het geschetste beeld. De veiligheidsagenda en de landelijke prioriteiten van de politie worden juist samen met de burgemeesters en het Openbaar Ministerie van onderaf opgebouwd. Het lokale gezag is en blijft immers de hoeksteen van het politiebestel. Door de nieuwe politiewet is het lokale gezag juist versterkt."
"Het landelijk overleg met de burgemeesters en het Openbaar Ministerie verloopt constructief, zowel over de prioriteiten als over de vorming van de Nationale Politie", zo zegt het ministerie. "Tijdens het laatste overleg hebben de regioburgemeesters en het Openbaar Ministerie ook hun vertrouwen uitgesproken in de wijze waarop de vorming van de Nationale Politie wordt aangepakt."