Ecotoerisme kan ontwikkeling helpen

Vanaf een hoge heuvel zie je het Yellow Tree bos liggen. Met onder je voeten dor gras waar de wind doorheen blaast. De afgelopen halve eeuw is 80 tot 90 procent van het oerbos in dit deel van Zuid-Afrika gekapt ten behoeve van de houtindustrie en de landbouw. Met het bos zijn ook allerlei dieren- en plantensoorten verdwenen.

De Kaapse Papegaai bijvoorbeeld is ernstig in het nauw gekomen door de grootschalige houtkap. Hij is zijn hoofdvoedsel kwijt: de vruchten van de Yellow Tree. Ook zijn favoriete nestplekjes, holtes in een dode boom, verdwijnen langzaam maar zeker. Als je de Kaapse Papegaai wilt redden, zul je het Yellow Tree bos moeten zien te bewaren. Dat kan alleen met hulp van de lokale bevolking.

Ontwikkeling

Het dorpje Cata ligt in het deel van de Oost-Kaap dat in de tijd van de Apartheid Transkei heette. De overwegend zwarte bevolking leeft van kleinschalige landbouw. Hier en daar loopt een boer met een ploeg achter een koe. Verspreid door het dal staan kleine huisjes met eromheen akkers die vaak meer weg hebben van een moestuin. Het is een arme bedoening.

Nick Theron van de Zuidafrikaanse tak van Birdlife International denkt dat ecotoerisme voor de broodnodige ontwikkeling kan zorgen. In de heuvels dicht bij het dorp zijn een stuk of twaalf chalets neergezet waar je prima kunt verblijven, hoewel je hier niet moet zijn voor een goed restaurant of een gezellige pub.

"Wat toeristen hier wel vinden, is schone lucht, ruimte, vrijheid en hele aardige mensen", zegt Theron. Of dat allemaal genoeg is, moet nog blijken. Af en toe verblijft er wel eens een groepje natuurliefhebbers in de vakantiehuisjes, maar veel is het nog niet.

Waarde

In het bos zijn wandelpaden en mountainbikeroutes uitgezet. Afgelopen zomer was de beherende organisatie nog op zoek naar een projectmanager. Volgens de functieomschrijving in de vacature moet die zich gaan bezighouden met "het opleiden van vogelgidsen, het opzetten van een kwekerij voor inheemse bomen, het organiseren van een werkplaats voor het produceren van nestkasten (o.a. voor Kaapse Papegaaien) en het ondersteunen van wetenschappelijk onderzoek". Dit alles zoveel mogelijk in samenwerking met de lokale bevolking.

Volgens Theron raakt die lokale bevolking steeds meer doordrongen van de waarde van de natuurlijke omgeving waarin ze leven. Dat ziet hij niet alleen hier, maar ook in andere delen van Zuid-Afrika.

Versnipperd

Op de biodiversiteitstop in Nagoya zijn vorige week modellen gepresenteerd waarin natuurlijke rijkdommen worden vertaald in 'harde' economische cijfers. Als je zo naar een bos kijkt, dan ga je andere dingen zien: bijvoorbeeld de inkomsten uit ecotoerisme, maar ook de betekenis van een bos voor de waterhuishouding en voor de opname van CO2. Ook de opbrengsten in termen van (nu nog onbekende) voedings- en geneesmiddelen moeten worden meegrekend.

Als dit het leidende principe zou worden in het denken over natuur, mens en economie, dan zou wel eens kunnen blijken dat het lot van de bevolking van het dorpje Cata en die van de Kaapse Papegaai onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn.

Als je 'Cata' intikt op Google Earth (Cata, Amahlathi Rural, Oost-Kaap, Zuid-Afrika), dan zie je zelfs als leek hoe versnipperd het Yellow Tree bos inmiddels is.