Vijf vragen over salafisme

Wat houdt salafisme in en wat stelt deze ultra-orthodoxe stroming van de islam voor in Nederland?

Waar komt het salafisme vandaan?

Salafisme is een ultra-orthoxe vorm van de islam geïnspireerd op het geloof zoals het werd beleden toen de profeet Mohammed leefde, rond het jaar 600. Salafisten zeggen dat Mohammed en de eerste twee generaties die na hem kwamen de islam beleden op de juiste manier: met een totale onderwerping aan het geloof. Het bewijs daarvoor zeggen ze uit de Koran te halen. In één van de verzen staat namelijk: "Mijn generatie is de beste, dan de volgende en daarna de daaropvolgende".

Waar kennen we het salafisme van?

Osama bin Laden en Mohammed B, de moordenaar van Theo van Gogh, zijn aanhangers van deze stroming. Het zijn gelovigen die onderwerping aan de islam uitleggen als deelnemen aan de jihad, de heilige oorlog. En die vinden dat je bereid moet zijn om voor de islam te sterven. Zo komt het salafisme aan de stempels 'radicaal' en 'extremistisch'.

Is dat terecht?

Eén van de stromingen in het salafisme predikt de radicale islam van al-Qaida en andere extremistische moslim-bewegingen. Maar er zijn ook salafisten die geweld juist afwijzen, omdat volgens hen in de Koran staat dat Mohammed en zijn tijdgenoten ook geen geweld gebruikt hebben. Het salafisme één op één gelijkstellen met moslim-extremisme kan dus niet.

Hoe staat het met het salafisme in Nederland?

In Nederland voelt acht procent van de moslims zich aangetrokken tot het salafisme. Vorig jaar zei de inlichtingen- en veiligheidsdienst AIVD dat het aantal salafisten in Nederland niet toeneemt en dat jongeren zich hierbij steeds minder thuis voelen. De AIVD houdt het salafisme in Nederland niet in de gaten omdat de dienst bang is voor geweld. Het risico zit volgens deze dienst in de weigering te integreren. Want wie een wereld met een zuivere islam voorstaat, vindt bijvoorbeeld dat mannen en vrouwen niet in dezelfde ruimte mogen zijn en keuren homoseksualiteit af. Volgens het onderzoek van het Instituut voor Migratie en Etnische Studies (IMES) is de salafistische islam in Nederland niet gewelddadig. Ook wordt geen invoering nagestreefd van strenge moslimwetten, de sharia.

Wat is er nu onderzocht?

De Universiteit van Amsterdam heeft aard, omvang en dreiging van het salafisme in Nederland in beeld gebracht. Daar is weinig over bekend. Er zijn interviews geweest met ruim 1100 Nederlandse moslims. De onderzoekers stelden onder meer de vraag hoe de salafistische gemeenschap in Nederland eruit ziet. En wat orthodoxe moslims vinden van het gebruik van geweld.