Britten speuren naar verloren Nederlandse film

De eerste Britse 3D-film, Alfred Hitchcocks enige verloren film en een Brits-Nederlands oorlogsdrama met een bijrolletje voor koningin Wilhelmina. Het Britse Filminstituut BFI is op zoek naar 75 verloren rolprenten.

"Al deze Britse films, van een stomme Hitchcock tot een popfilm uit de jaren 60, zeggen iets over de filmindustrie en vertellen over de carrières van onze filmmakers", zegt curator Jo Botting over de gevarieerde lijst.

"Er staan misschien geen verloren klassiekers op de lijst en sommige werden zelfs helemaal niet goed ontvangen bij hun première, maar elke film kan iets onthullen over het bioscoopbezoek en de samenleving in die tijd."

'Bijzonder slechte film'

Bovenaan het wenslijstje staat 'The Mountain Eagle' van Alfred Hitchcock uit 1926. Het was de tweede film van de regisseur en de enige van zijn 57 films waarvan nooit een exemplaar is teruggevonden.

Hitchcock zelf noemde het ooit "een bijzonder slechte film" en de film is waarschijnlijk niet eens in Groot-Brittannië te zien geweest, maar dat maakt het BFi niets uit. "Het is een Hitchcock. Dit is een van de meest gewilde verloren films, de Heilige Graal voor filmhistorici."

Op de lijst, waarop films van 1913 tot 1983 voorkomen, staan verder nog de eerste film van Errol Flynn en de eerste verfilming van een sciencefiction-boek van H.G. Wells.

Koningin Wilhelmina

Aan Nederlandse collecties wordt speciale aandacht gevraagd voor 'Not in Vain' (ook bekend als 'Niet tevergeefs'), een Nederlands-Britse productie over de Tweede Wereldoorlog. De film uit 1948 gaat over een verzetsman die moet kiezen tussen zijn Duitsgezinde zoon en de onderduikers die hij heeft verstopt.

"De film werd opgenomen in de Nederlandse Cinetone Studio en op locatie in Amsterdam. Het lijkt erop dat tegelijkertijd een Nederlandstalige versie is geschoten, met een Nederlandse cast."

Uit oude stukken over de film blijkt verder dat er ook beelden gebruikt werden van Amsterdam in de oorlog, gemaakt door het verzet. Voor een geluidsopname van koningin Wilhelmina werd een opname van de BBC uit 1944 gebruikt.

Zilver

De redenen waarom de films verloren gingen, zijn divers. Zo werden stomme films vaak vernietigd toen de geluidsfilm werd geïntroduceerd, omdat niemand zich kon voorstellen dat het achterhaalde medium ooit nog interessant zou zijn. Nitraatfilms werden na gebruik vaak gesmolten om het zilver eruit te winnen.

Het BFI publiceerde in 1992 ook al eens een wensenlijst, dat leverde toen veertien verloren films op. Volgens het BFI zijn films vaak niet echt verloren, maar weten eigenaars pas dat een werk gewild is als ze erop worden gewezen.