Gemeenten schrappen ambtenarenbanen

Door NOS Net-redacteur Bas de Vries

Gemeenten zullen het de komende jaren met duizenden ambtenaren minder moeten doen. De nieuwe colleges van burgemeester en wethouders die sinds de verkiezingen van 3 maart worden gevormd, moeten vanwege de crisis fors bezuinigen. Daarbij snijden ze als eerste in de eigen organisatie en de inhuur van externe adviseurs, zo blijkt uit onderzoek van NOS Net.

Zo heeft de kersverse coalitie in Tilburg (totale bezuinigingen: tenminste 23 miljoen) besloten 76 arbeidsplaatsen te schrappen. In het kleinere Roermond gaat het om 35 arbeidsplaatsen. Breda grijpt ook fors in, maar volgens VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff gaat het daarbij niet uitsluitend om een bezuinigingsslag. "Er ligt een idee aan ten grondslag: het moet kleiner en krachtiger. Het is beter voor de gemeente als we het in de komende tien jaar met 200 ambtenaren minder gaan doen."

Duur

De bevindingen van NOS Net, dat sinds de gemeenteraadscampagne van begin dit jaar regelmatig vragen stelt aan zo'n 160 lokale politici, sluit aan op nieuw onderzoek van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Gevraagd naar de onderwerpen die de college-onderhandelingen in deze periode domineren, zetten politici en ambtenaren 'inkrimpen van het ambtenarenapparaat' op nummer 1, overigens onmiddellijk gevolgd door bezuinigingen op cultuur, sport en recreatie.

De besparingen op de gemeentelijke overheid lijken een voorbode van wat er na de Tweede Kamerverkiezingen op nationaal niveau gaat gebeuren. In de verkiezingsprogramma's van veel landelijke partijen worden (verdere) bezuinigingen op de rijksoverheid aangekondigd.

Volgens onderhandelaar Ruud Kuin van Abvakabo FNV zouden gemeenten allereerst moeten bezuinigen op ingehuurde krachten. "18 procent van de arbeidskrachten bij een gemeente bestaat uit zogeheten externen. Die verdienen drie tot vier keer zoveel als een ambtenaar die hetzelfde werk doet." Verder kunnen gemeenten volgens Kuin veel geld besparen door meer samen te werken, bureaucratie te bestrijden en taken af te stoten. Gedwongen ontslagen zal Abvakabo FNV in elk geval niet accepteren. Kuin: "Dat is ook niet nodig: de komende jaren stromen sowieso al veel ambtenaren uit, omdat ze met pensioen gaan."

Veel te winnen

Volgens politicoloog Peter Castenmiller, die is gespecialiseerd in lokaal bestuur, hoeven de bezuinigingen geen grote gevolgen te hebben voor de dienstverlening aan de burger. "Tenminste, als gemeenten niet over de hele organisatie de kaasschaaf gaan hanteren, maar in plaats daarvan echt anders gaan werken. Er valt nog heel veel te winnen met ICT-oplossingen. Dat vergt op korte termijn dan wel investeringen. De kost gaat hier voor de baat uit. Je hebt bestuurders met lef nodig die dergelijke investeringen durven te doen in crisistijd."

Minder duidelijk in de meeste gemeenten is op welke andere zaken gaat worden bezuinigd. Het nieuwe gemeentebestuur van Roermond gaat daar het komende jaar nog rustig over nadenken. "Pas daarna kunnen we beslissen of we bijvoorbeeld het huisvuil nog maar eens in de twee weken op gaan halen", zegt wethouder Jos van Rey, 'formateur' van het nieuwe Roermondse college.

Overigens gaan de wethouders in verschillende gemeenten ook op zichzelf bezuinigen. Roermond bijvoorbeeld gaat het met een halve wethouder minder doen (van 5 naar 4,5 arbeidsplaatsen). In Landgraaf leveren de bestuurders 5 procent salaris in en in Arnhem zelfs 20 procent onder de kreet "6 wethouders voor de prijs van nog geen 5".

De gemeenteraadsverkiezingen vonden plaats in 394 gemeenten. Ruim anderhalve maand later hebben zo'n 280 plaatsen een nieuw college, blijkt uit cijfers van de VNG, als zijn nog niet overal de namen van de wethouders ingevuld.

Lees hier een selectie van de informatie van enkele lokale politici over de bezuinigingen.