Veel onregelmatigheden bij verkiezingen Sudan

Door redacteur Esther Bootsma

De grootste partij in het zuiden van Sudan, de voormalige rebellen (SPLM), wil dat de verkiezingen vier dagen langer duren. De driedaagse verkiezingen zijn gisteren begonnen, maar door het hele land worden onregelmatigheden gemeld. Op veel plekken gingen stembureaus te laat open, er werden stembussen vermist en veel mensen konden hun namen niet vinden op de kiezerslijsten.

Het is de eerste keer in 24 jaar dat er vrije verkiezingen zijn in heel Sudan. Het grootste land van Afrika heeft de afgelopen decennia vooral oorlogen gekend. Eerst tussen Noord- en Zuid-Sudan en daarna ook in de regio Darfur. Daar duurt de oorlog nog steeds voort. Er wonen 2,5 miljoen mensen uit Darfur in vluchtelingenkampen en het is onduidelijk of zij allemaal als kiezers zijn geregistreerd. Westerse waarnemers vinden het gebied bovendien te onveilig om in te gaan. Volgens de oppositie zullen de verkiezingen in Darfur daarom allesbehalve eerlijk verlopen.

Boycot

De meeste oppositiepartijen hebben zich de afgelopen week dan ook teruggetrokken uit de verkiezingen. Ze beschuldigen de islamitische president Omar al-Bashir en diens regeringspartij van fraude en intimidatie. Door deze boycot is het vrijwel zeker dat president Bashir gaat winnen. Daarmee wordt de kans klein dat hij wordt uitgeleverd aan het Internationaal Strafhof in Den Haag, dat Bashir heeft aangeklaagd wegens oorlogsmisdaden in Darfur.

Toch is er op veel plekken in Sudan enthousiasme voor de verkiezingen. Er staan lange rijen voor de stembureaus. Een hele generatie heeft nog nooit gestemd. Ingewikkeld is het wel, want in het zuiden moeten de kiezers acht biljetten invullen en in het noorden maar liefst twaalf. Het zijn tegelijk presidents-, parlements- en lokale verkiezingen.

Onafhankelijk

Hoewel de verkiezingen vanwege de boycot omstreden zijn, worden ze tegelijkertijd gezien als een test van het referendum volgend jaar over de onafhankelijkheid van Zuid-Sudan. Dit referendum was een van de afspraken uit het vredesakkoord in 2005.

President Bashir heeft gezegd dat hij de uitslag van dit referendum zal respecteren. Maar omdat de bodem van Zuid-Sudan veel olie bevat en er nog steeds onenigheid is over de precieze grenzen, blijft altijd de vrees bestaan voor hervatting van de oorlog tussen Noord- en Zuid-Sudan.