Krantencommentaren: nieuwe verhoudingen
De landelijke ochtendbladen zijn het na de gemeenteraadsverkiezingen grotendeels eens: met de winst van de PVV in Almere en Den Haag, en in een nationale peiling van de NOS en het ANP, zijn er in Nederland definitief nieuwe politieke verhoudingen.
De Volkskrant vraagt zich wel af of de PVV er nu ook voor zal kiezen om bestuursverantwoordelijkheid te nemen, of er de voorkeur aan geeft om langs de zijlijn te blijven staan. "Dan zal ook de PVV op zoiets weerbarstigs als de uitvoeringspraktijk van beleid stuiten en pragmatische keuzes moeten maken." De vraag blijft volgens de Volkskrant nog wel hoe groot de PVV echt is. Misschien komt de sluimerende proteststem pas op 9 juni tot volle wasdom, aldus de Volkskrant.
Trouw ziet na de breuk tussen CDA en PvdA van twee weken geleden een patstelling tussen links en rechts, waarbij de rechts radicaliseert met de winst van de PVV en links zich matigt met het forse verlies van de SP. "Het driestromenland van christen-democraten, sociaal-democraten en liberalen, dat kenmerkend was voor de verhoudingen in de vorige eeuw, wordt steeds smaller."
En dat steeds smaller worden driestromenland hebben CDA en PvdA aan zich te wijten, meent Trouw. CDA en PvdA zijn volgens de krant onmachtig gebleken vanuit het midden een antwoord te geven op belangrijke vragen over de richting van de samenleving.
Een tweedeling tussen rechts en links dreigt nu, te meer omdat PvdA en CDA elkaar wederzijds uitsluiten. Of het tot die tweedeling komt, zal afhangen van de VVD en D66. Zij kunnen een matigende invloed uitoefenen.
De triomf van de PVV in Almere en Den Haag onderstreept nog eens de ontevredenheid van de kiezers en vormt een bewijs van de heersende onrust, schrijft het Algemeen Dagblad. Het zijn precies de gevoelens waarop Geert Wilders inspringt.
De stembusuitslag in de twee steden waar de PVV meedeed aan de gemeenteraadsverkiezingen verplicht de partij nu ook bestuursverantwoordelijkheid te nemen, vindt het AD. Maar Wilders heeft zich in een lastige positie gemanoeuvreerd met zijn hoofddoekjesverbod. Zijn aanhang wil die gespierde taal terugzien in beleid, maar de vraag is of de PVV coalities wil en kan vormen met andere partijen. Wilders toonde zich gisteren niet al te gretig naar de bestuurstafel, zo constateert het AD.
Volgens De Telegraaf is het politieke landschap na de gemeenteraadsverkiezingen van gisteren versplinterd. Natuurlijk moet er nog campagne worden gevoerd voor 9 juni, maar op basis van de peiling van gisteren is al wel duidelijk dat een volgende coalitie uit vier partijen zal bestaan. De formatie zal moeilijk verlopen, verwacht De Telegraaf, en dat is vervelend in deze moeilijke economische tijd waarin Nederland wacht op een helder en krachtig kabinet.
De Telegraaf stelt verder dat het CDA zich in een "zorgelijke" positie bevindt. De partij lijkt de schuld te krijgen van de val van het kabinet. Voor het CDA doemt langzaam de vraag of Jan Peter Balkenende, die al drie kabinetten liet sneuvelen, wel de gedroomde lijsttrekker is. "Om met zo'n geschiedenis de kiezers opnieuw te vragen om Balkenende en het CDA te steunen, is een grote gok, aldus de Telegraaf.