Duitse regering heeft nu al onderhoud nodig
Door correspondent Wouter Meijer
Angela Merkel wilde graag met de liberale FDP gaan regeren en de FDP wilde sowieso graag weer eens regeren, na elf jaar oppositie. Het leek een droomhuwelijk, maar blijkbaar had niemand goed bedacht wat ze samen zouden gaan doen. Het tweede kabinet-Merkel had een valse start en wil nu opnieuw beginnen. Vanmiddag komen de leiders van CDU, CSU en FDP bijeen voor een "crisistop".
De afgelopen weken wist niemand meer wat de regering eigenlijk wilde. Belastingen verder verlagen of niet? Mag Erika Steinbach in het bestuur van een centrum voor Vertriebene? En mag Turkije lid worden van de Europese Unie? Over elk van die kwesties staan christendemocraten en liberalen, en soms ook de CDU en haar Beierse zusterpartij CSU, lijnrecht tegenover elkaar.
Belastingverlaging Al sinds het aantreden van de regering bestaat er grote onenigheid over de belastingen. De FDP heeft in de verkiezingscampagne beloofd die te verlagen en wil dat nu waarmaken. De CDU is terughoudender, vooral de politici uit verschillende deelstaten waarschuwen dat er helemaal geen geld is om uit te delen. Inmiddels is per 1 januari wel een verlaging ingevoerd, maar de liberalen willen dit jaar nog veel verder gaan.
Dan is er een hele andere kwestie: Erika Steinbach, de voorzitster van de Bund der Vertriebenen, de organisatie van Duitsers die na 1945 uit (vooral) Polen zijn verdreven. Er komt een herdenkingscentrum voor die Vertriebenen en Steinbach wilde in het bestuur. Maar de Poolse regering is mordicus tegen haar, ze wordt in Polen gezien als een revanchist die de oude bezittingen terugwil.
Helemaal klopt dat beeld niet, maar ze is voor Polen nu eenmaal onaanvaardbaar en dus vindt minister Guido Westerwelle (FDP) van Buitenlandse Zaken dat ze zich terug moet trekken. Maar ze is prominent lid van de CDU, die partij staat achter haar en dat is het tweede taaie conflict.
Knallende ruzie En toen ging Westerwelle vorige week naar Turkije. Hij liet zich positief uit over de kansen van Turkije om ooit lid te worden van de EU. Onaanvaardbaar voor de Beierse CSU, die vindt dat Turkije nooit lid mag worden. En zo rolde er weer een knallende ruzie vanuit de coalitie de straat op.
In alle discussies ontbrak, zoals wel vaker, de inbreng van Angela Merkel. Haar politieke strategie is vaak om de kemphanen eerst lekker uit te laten razen en dan met een glas rode wijn alles te regelen. Wat er vandaag gedronken wordt weten we nog niet, maar de politieke verwachtingen zijn hoog gespannen. Guido Westerwelle (FDP) en Horst Seehofer (CSU) worden op het Kanzleramt verwacht om het verlepte droomhuwelijk een nieuwe start te geven.
Alle ruzies zaten al vanaf het begin ingebakken in deze coalitie: men had bij de onderhandelingen in oktober zoveel haast om de magische datum van 9 november te halen. Vóór de grootse herdenking van twintig jaar Val van de Berlijnse Muur moest er een kabinet staan. En het stond er, breeduit stralend, maar in het regeerakkoord waren veel dingen niet goed geregeld.
'Wij blijven hard' Het zal ook vandaag niet lukken alle conflicten op te lossen; vooral de liberale roep om belastingverlagingen zal het kabinet blijven plagen. De FDP laat in de vandaag verschenen Bild am Sonntag weten: "Wij blijven hard. Belastingverlaging is de kern van ons programma."
Maar met een begrotingstekort van 85 miljard euro weet niemand hoe de overheid kan blijven functioneren als de belastingen dit jaar opnieuw zouden worden verlaagd. De kans is groot dat Merkel ook hard blijft en dat het droomhuwelijk het nieuwe jaar ingaat als verstandshuwelijk.