Q-koorts: boerenbelangen wonnen het lang van volksgezondheid

De Q-koorts epidemie lijkt onnodig uit de hand gelopen. Dat beeld rijst in ieder geval op uit verslagen van beleidsoverleg tussen hoge ambtenaren van de ministeries van Landbouw en Volksgezondheid, die in het bezit zijn van de NOS.

Met de eerste signalen dat er wel eens een volksgezondheidprobleem zou kunnen ontstaan door de Q-koorts is niets gedaan. Die waren er al eind 2005 en in het voorjaar van 2006.

Al op 23 juli 2007 wordt door de mensen die de Nederlandse bevolking moeten beschermen tegen uitbraken van infectieziektes, gevraagd om gegevens van besmette bedrijven. Die krijgen ze niet. Hierdoor ontbreekt het ze aan inzicht om de verspreiding van de ziekte goed in de gaten te houden.

Meldplicht Ook een meldplicht voor besmette bedrijven blijft in eerste instantie uit, ook al is het de ambtenaren duidelijk wat de risico's voor de volksgezondheid zijn. "Het argument van gevolgen van dierziekten voor de mens zou een nieuw element in het systeem brengen. Dat kan niet in deze vergadering besloten worden."

De bevolking wordt ook niet geïnformeerd, zoals de GGD in Brabant van plan was. Omdat er op een aantal vragen "nog geen antwoord is, moet vermeden worden onnodig onrust te creëren." Hartpatiënten en zwangere vrouwen hebben rond besmette bedrijven drie jaar lang een verhoogd risico gelopen op infectie en miskramen, vaak zonder dat te weten.

Boos Allerlei maatregelen worden lange tijd uitgesteld en ondertussen grijpt de Q-koorts om zich heen. Want een bedrijf was alleen maar besmet als er meer dan vijf procent van de drachtige dieren vroeggeboortes had.

Grote bedrijven waar de Q-koorts besmetting onder de vijf procent bleef hoefden dus helemaal geen maatregelen te nemen, maar konden wel tientallen miljarden bacteriën verspreiden.

Intussen konden besmette geiten door heel Nederland vervoerd worden, werd besmette mest over andere provincies uitgereden en waaide de Q-koorts bacterie door het Brabantse land. Mensen werden ziek. Mensen werden met ernstige longontsteking opgenomen in het ziekenhuis. Mensen kregen chronische hartklepontstekingen. Mensen gingen dood. En, mensen werden boos.

Stinkende wonden De hele reconstructie, gemaakt door redacteuren Rinke van den Brink en Rob Koster, leest als een spannend boek. Hoe zachte heelmeesters stinkende wonden maakten. Hoe Landbouw de boerenbelangen heel lang liet voorgaan.

Hoe de bacteriejagers van Volksgezondheid wisten wat er moest gebeuren maar lange tijd toch niet doordrukten. Hoe er lang gepraat werd en te weinig werd gedaan. Hoe het zover kon komen dat mensen ziek werden en dieren dood moesten.

De hele reconstructie vindt u hier.