In het buitenland al vaker en meer Irak-onderzoeken

Door buitenlandredacteur Jan Talens

In het buitenland is al eerder en meer onderzoek gedaan naar het besluit om Irak binnen te vallen. Vooral de Britten en Amerikanen hebben de afwegingen van hun regering al vaker onder loep genomen. Met als resultaat soms harde conclusies.

Maar noch president Bush, noch premier Blair hoefden op te stappen. Van alle bekende gezichten uit de tijd van de Irak-oorlog, die in maart 2003 begon, heeft eigenlijk alleen Donald Rumsfeld, destijds de Amerikaanse minister van Defensie politiek, het veld moeten ruimen.

Onderzoek VS De conclusie is dat de inlichtingendiensten het hebben gedaan. In het rapport van de Senaatscommissie althans. De CIA en andere inlichtingendiensten namen te gemakkelijk aan dat er massavernietigingswapens waren in Irak. Dat bracht bijvoorbeeld minister Powell van Buitenlandse Zaken ertoe zelfs in de VN-veiligheidsraad met 'bewijsmateriaal' te schermen dat achteraf zeer dubieus bleek.

Onderzoekers van de Verenigde Naties speurden in het verslagen Irak jarenlang naar massavernietigingswapens, zonder enig resultaat.

Britse steun In Groot-Brittannië, Amerika's belangrijkste bondgenoot, bestond voor de oorlog grote tegenstand tegen een invasie. Maar premier Blair deed zijn uiterste best om het volk te overtuigen. Bijvoorbeeld met zijn claim dat Saddam Hussein binnen 45 minuten Britse doelen kon aanvallen met biologische en chemische wapens.

Dat was een uitspraak die steeds meer twijfel opriep. De zelfmoord van wapenexpert David Kelly leidde tot het eerste onderzoek naar het waarom van de Britse steun. Blair moet binnenkort als getuige optreden in onderzoek nummer vijf.

'Sexed Up' Politici wisten niet alles wat ze moesten weten. Dat is in grote lijn de conclusie uit de buitenlandse onderzoeken. Dat wat ze wel wisten en zeiden was verfraaid ofwel sexed up zoals een BBC-verslaggever het typeerde.

Informatie die bedoeld was om politieke steun te verwerven voor een omstreden oorlog. Of zoals een Amerikaanse senator het verwoordde: "We zouden deze oorlog nooit met zo'n meerderheid hebben goedgekeurd als we hadden geweten wat we nu weten."