EU trekt strafprocedure tegen Polen in

De Europese Commissie wil na ruim zes jaar de strafprocedure tegen Polen stopzetten. Brussel oordeelt dat de nieuwe regering de aangetaste rechtsstaat in het land zo versterkt, dat een strafprocedure niet meer nodig is.

De commissie geeft de EU-landen en het Europees Parlement tijd om op het voornemen te reageren. Daarna wordt een definitief besluit genomen.

Commissievoorzitter Ursula von der Leyen feliciteert de regering van premier Tusk op X. "Vandaag markeert het begin van een nieuw hoofdstuk voor Polen. Dit is het resultaat van hard werken en vastberaden hervormingsinspanningen." Als de procedure was doorgezet, had Polen in het ergste geval het stemrecht in Europa kunnen verliezen. Ook werden Europese subsidies bevroren.

In 2017 was het voor het eerst dat Europa zo'n procedure startte tegen een land. Sinds afgelopen jaar is de rechts-nationalistische regering niet meer aan de macht en ging er onder leiding van Donald Tusk een EU-gezinde wind waaien. Sinds die tijd wordt gewerkt aan het herstellen van de rechtsstaat.

Omstreden wetten

In de procedure tegen Polen stelde de Europese Commissie vast dat er "een duidelijk gevaar bestaat voor een ernstige schending van de rechtsstaat." Het land wilde omstreden wetten aannemen. Zo moesten rechters eerder met pensioen en kregen de Poolse Tweede Kamer en de president meer invloed op de keuze van nieuwe rechters.

In 2020 werd een wet aangenomen waarin stond dat de regering rechters kan ontslaan als die uitspraken doen die schadelijk zijn voor het land. De EU zag dat als gevaar voor de democratie, omdat de politiek invloed krijgt op het rechtssysteem. Daarmee zou Polen de grondbeginselen van de Europese Unie schenden.

Het verweer van de Poolse regering was dat het rechtssysteem moest worden hervormd om corruptie te voorkomen en af te rekenen met verouderde wetten uit het communistische tijdperk.

Europa en Polen lagen de afgelopen jaren regelmatig in de clinch. In 2021 was er ophef toen een Poolse rechter oordeelde dat binnenlandse wetten belangrijker waren dan Europese. Afgelopen februari, met Tusk inmiddels aan het roer, werd een plan gepresenteerd om de tekortkomingen weg te werken.

Tegen Hongarije loopt eenzelfde strafprocedure. Die heeft de Europese Commissie niet ingetrokken.