Campagneblog 6-3: Rutte onder vuur om gaswinning

Goedenacht!

Vandaag werd volop teruggeblikt op het Carré-debat van gisteren. Verder wilde CDA-leider Buma een uitnodiging voor het premiersdebat van EenVandaag, gaat Wilders demonstreren om zijn ongenoegen te uiten over de Turkse campagne in Nederland en werd premier Rutte in het nauw gedreven door Groningers, die de gaswinning in hun provincie zat waren.

Morgenochtend om 07.00 uur is er weer een nieuw Campagneblog. Fijne nacht!

Rutte onder vuur door Groningers

Premier Rutte wordt bij Pauw & Jinek flink aangevallen door Groningers, die hun onvrede uiten over de gaswinning en de aardbevingen daardoor. Als Rutte reageert, wordt er meerdere keren door het publiek geroepen en gehoond, met opmerkingen als "nee, nee, nee", "bullshit", "nee, niet waar".

Ook houden mensen in het publiek blaadjes omhoog met de tekst "not my premier".

Rutte erkent dat het kabinet onderschat heeft hoe groot de opgave was om huizen te versterken. "Ik kan de ellende van jullie hier vanavond niet wegnemen. Ik kan wel toezeggen dat we zo snel mogelijk de problemen willen oplossen."

Marijnissen

Oud-SP-leider Marijnissen zegt dat de reactie van Rutte exemplarisch is voor het beleid van de overheid van de laatste jaren. "De mensen voelen hier dat de overheid niet aan hun kant staat", zegt hij, wat hem een applaus uit het publiek oplevert.

Het publiek wil dat de gaskraan helemaal wordt dichtgedraaid. Rutte zegt dat dit niet kan. "Dan zit Nederland in de kou. Heel ons systeem is hierop ingericht van kachels tot gasfornuizen." Hij benadrukt dat de gaswinning al stap voor stap is verminderd. "Alle deskundigen zeggen dat dit veilig kan. Maar hiermee neem ik jullie probleem niet weg."

Diana Matroos over kritische toon: politici zijn niet van suiker

Journaliste Diana Matroos heeft zich de kritiek die ze kreeg tijdens en na afloop van het lijsttrekkersdebat dat ze presenteerde gisteravond in Carré aangetrokken. "Ik ben ook maar een mens", zei ze bij RTL Late Night.

Maar ze heeft de uitzending teruggekeken met een "streng" team van collega’s en de uitzending goed besproken.

Ze komt tot de conclusie dat iedereen achter de wijze blijft staan hoe ze het gedaan heeft. "Dat zijn doorgewinterde politici die getraind zijn om vragen te beantwoorden. Ze zijn niet van suiker", zo verklaart ze haar kritische toon tijdens het debat. "Van mensen van dit niveau mag je een pittig gesprek verwachten, om duidelijkheid af te dwingen voor de kiezer."

Geen Asscher

Bij RTL Late Night was vice-premier Asscher, die ook flink werd aangepakt door Matroos, niet aanwezig. Volgens de PvdA was er afgesproken om een één-op-één-interview met hem te houden. Toen bleek dat ook Klaver, RTL-hoofdredacteur Taselaar en Matroos waren uitgenodigd, heeft de partij afgezegd. "Wij wilden het over de toekomst van Nederland hebben, zij wilden kennelijk het debat van gisteravond recenseren. Daar hebben wij geen behoefte aan."

Voorzitter Artikel1 opgestapt

Oorspronkelijke publicatie: 21:36 uur. Update 22.45 uur: verklaring Artikel1 toegevoegd

Bram Verhappen, de voorzitter van de partij van Sylvana Simons, is vorige maand opgestapt. Dat blijkt uit een uittreksel van de Kamer van Koophandel van de partij Artikel1.

Verhappen was slechts een paar maanden voorzitter van de partij. Hij was bij de oprichting statutair voorzitter van de partij geworden als vriendendienst naar Simons toe, zodat de partij zich kon inschrijven terwijl Simons nog bij Denk actief was, zegt een woordvoerder.

Toen Verhappen als voorzitter bekend werd, is hij teruggetreden. Hij wilde geen rol in de politiek.

Secretaris en penningmeester Reguillo Wijngaarde neemt volgens de Kamer van Koophandel nu de bestuurstaken over. Artikel1 kiest binnenkort een nieuwe voorzitter, zegt de woordvoerder.

Buma wil meedoen aan debat EenVandaag

CDA-leider Buma wil meedoen aan het premiersdebat dat EenVandaag maandag houdt. In Nieuwsuur zei hij dat hij op basis van de peilingen uitgenodigd zou moeten worden.

EenVandaag nodigde VVD-leider Rutte en PVV-leider Wilders uit voor een 1-op-1-debat, omdat die twee partijen op basis van de verkiezingsuitslag van 2012. Volgens Buma was die uitnodiging gebaseerd op de illusie dat de verkiezingen zouden uitlopen op een tweestrijd. "Die tweestrijd is er helemaal niet gekomen", zei Buma, wijzend op de peilingen waarin vooral de PVV zakt en het CDA stijgt.

Opmars GroenLinks gezien in buitenland

Zoals al eerder gemeld in het Campagneblog wordt er ook in het buitenland gekeken naar de naderende verkiezingen in Nederland. De Britse krant The Guardian heeft vandaag een artikel gepubliceerd over de opmars van GroenLinks. De partij staat in de peilingen op een zetelwinst van 13 zetels (van 4 naar 17 zetels).

De krant noemt Jesse Klaver 'the 'Jessiah', een Nederlandse progressieveling die probeert om het tij van populisme te keren. Een paar dagen terug besteedde een Franstalige Canadese nieuwszender ook al aandacht aan de GroenLinks-leider.

Vanavond bij de BBC ook een onderwerp over de Nederlandse politiek. De Britse verslaggever Gabriel Gatehouse groeide op in Nederland en hij kijkt met weemoed terug naar het tolerante Nederland van de jaren 80. Dat vanavond in Newsnight.

Boze Groningers hebben 'kist met appels' te schillen met Rutte

Een bus vol Groningers is vanavond afgereisd naar de opnames van tv-programma Pauw & Jinek waar premier Rutte (VVD) te gast is.

Twee Groningers, een gedupeerde met bevingsschade en de voorzitter van de Groninger Bodem Beweging, mogen Rutte vragen stellen tijdens de uitzending. "Wij hebben niet één appeltje met meneer Rutte te schillen, maar een hele kist met appels", zeggen ze tegen RTV Noord.

Bij Pauw & Jinek zijn verder hoofdredacteur Paul Jansen van De Telegraaf te gast en oud-SP-leider Jan Marijnissen. Het programma is te bekijken om 23:00 uur op NPO1.

Jeugdjournaal appt met Henk Krol: jullie mogen meer sporten en zwemmen

Het Jeugdjournaal stelt deze week de lijsttrekkers van de grootste politieke partijen voor, zodat kinderen ze beter leren kennen.

In aflevering 1 appt verslaggever Nick Renooij met VVD-leider Mark Rutte. In aflevering twee is Henk Krol van 50Plus aan de beurt.

'Geen vice-premiersbonus'

In het Achtuurjournaal blikt Ron Fresen terug op het Carré-debat van gisteravond. Daarin heeft hij aandacht voor de rol van VVD-lijsttrekker Rutte, die voor het eerst meedeed aan een groot debat. "Hij kreeg in ieder geval de kans om te laten zien wat hij in deze fase graag wilde laten zien: dat hij de man is met ervaring als premier."

PvdA-leider Asscher, die de afgelopen kabinetsperiode vice-premier was, moest steeds in de verdediging, zegt Fresen. "Er bestaat wel zoiets als een premiersbonus, maar van een vice-premiersbonus heb ik nog nooit gehoord."

Dubbele boodschap

Fresen zegt dat Asscher het lastig heeft in debatten, omdat hij een dubbele boodschap heeft. "Hij zegt dat hij trots is op wat het kabinet bereikt heeft, en dat hij er gestaan heeft toen het nodig was, maar ook dat het vanaf nu allemaal anders moet. Daarmee komt hij niet los van een geloofwaardigheidsprobleem."

De politiek verslaggever zegt dat de kiezer in het debat goed heeft kunnen zien welke verschillen er tussen de partijen zijn. "Maar het is ook veelzeggend dat er na afloop meer oog was voor hoe erover gepraat wordt, dan voor het debat zelf." Vooral de 1-op-1-gesprekken met interviewer Diana Matroos maakten veel tongen los. "Asscher en Krol werden in het begin hard aangepakt, Rutte veel minder."

Verkiezingsprogramma's over de journalistiek

Het stimuleringsfonds voor de journalistiek heeft onderzocht wat zes partijen van plan zijn met de journalistiek. Hieronder een kort overzicht, waarin de PVV niet is meegenomen omdat die er niets over in het verkiezingsprogramma heeft staan. Het hele stuk is te vinden op SVDJ.nl.

D66: Omroep minder ouderwets

Onafhankelijke, hoogwaardige en kritische journalistiek op landelijk, regionaal en lokaal niveau. Daar pleit D66 voor in het partijprogramma, waarin uitgebreid wordt ingegaan op de rol van media en het belang van journalistiek voor de democratie.

PvdA: 100 miljoen extra naar omroep

Over de taak van journalisten wordt in het partijprogramma van de PvdA weinig gezegd, behalve dat zowel nationaal als internationaal journalisten beschermd moeten worden in hun vrije nieuwsgaring.

VVD: Omroepbudget omlaag

De VVD reduceert de kerntaken van de publieke omroep tot nieuws en educatie. Het omroepbudget gaat omlaag, de kosten per programma moeten inzichtelijk worden. De publieke omroep moet daarnaast een ombudsman aanstellen. Ook de VVD stelt voor dat regionaal en lokaal nieuws aandacht krijgt via de landelijke publieke omroep.

GroenLinks: Wettelijke bronbescherming voor journalisten

De kerntaken van de publieke omroep zijn volgens GroenLinks nieuws, informatie, cultuur en educatie. Maar sport en amusement mogen ook, om een breder publiek te bereiken. Programma’s moeten op internet gratis en zonder reclame beschikbaar zijn. Ook onafhankelijke producenten kunnen programma’s maken.

CDA: Controlerende functie

‘Pluriforme media in een sterke democratie’ is de kern van de zeer korte passage over journalistiek in het partijprogramma van het CDA. Het belang van journalistiek wordt benadrukt, evenals het behoud van de publieke omroep en regionale omroepen. Media hebben naast een controlerende functie een informatieve rol.

Data over kinderopvang

De politieke partijen hebben zeer uiteenlopende plannen voor de kinderopvang, zo blijkt uit de doorrekening van het Centraal Planbureau van de verkiezingsprogramma's. Aan de ene kant staan linkse partijen als GroenLinks en de SP, die in meer of minder mate voor gratis opvang pleiten bij de jongste kinderen. Aan de andere kant staan de kleine christelijke partijen SGP en de ChristenUnie, die niet veel hebben met kinderopvang. Zij bezuinigen juist op de toeslag.

Wie zich wat beter in de cijfers en de verkiezingsprogramma’s verdiept, ontdekt al snel: ook op het gebied van de kinderopvang is er bij deze verkiezingen écht iets te kiezen, zo staat in ons data-artikel over de kinderopvang.

Klaver en Buma tegen Turkse campagne in Nederland

Zowel GroenLinks-leider Klaver als CDA-leider Buma wil niet dat de Turken hier in Nederland campagne komen voeren voor een referendum dat daar gehouden gaat worden.

In de televisierubriek Het Lagerhuis van De Wereld Draait Door zei Klaver er op zich geen problemen mee te hebben dat politici in het buitenland campagne voeren, dat doen Nederlanders volgens hem ook, maar hij zei er in dit geval wel moeite mee te hebben. "Ik heb er grote zorgen over dat er in Turkije een dictatuur wordt gesticht. Ik vind het daarom fout als Erdogan hier campagne komt voeren."

Ook Buma zei het niet te kunnen accepteren. Volgens hem worden er daardoor mensen naar Turkije getrokken.

Kolencentrales

Klaver is verder blij dat in Het Lagerhuis gedebatteerd wordt over het wel of niet sluiten van kolencentrales. "Dit is de eerste keer dat er over klimaatverandering wordt gesproken", zegt hij. "Op korte termijn moeten we CO2 zo snel mogelijk gaan terugdringen en dat kan alleen als de kolencentrales direct gesloten worden", zegt hij.

CDA-leider Buma wil de kolencentrales wel sluiten, maar denkt dat dat op korte termijn niet realistisch is. Hij wijst erop dat Nederland dan stroom uit het buitenland moeten inkopen, wat veel milieuonvriendelijker is. Hij maakt een vergelijking met de vliegtaks. Die werd te gauw ingevoerd en daardoor werkte het niet.

Wilhelmus

Buma zegt dat hij het eerste en het zesde couplet kent van het Wilhelmus. Hij vindt het niet meer dan normaal dat iedere Nederlander het eerste couplet kent, "en het tweede zou mooi zijn", zei hij. "Het gaat mij er niet om dat het volkslied iedere dag wordt gezongen, maar dat je de tekst en de achtergrond ervan kent."

Multinationals

"Het is niet te verkopen dat multinationals soms maar 1 procent belasting hoeven te betalen", zegt Klaver. Hij vindt het oneerlijk dat een groot bedrijf als Starbucks minder belasting hoeft te betalen dan het lokale koffietentje op de hoek. Volgens Buma belast GroenLinks juist de kleine ondernemers en familiebedrijven, "die onmisbaar zijn voor ons land".

Pechtold wil het liefst met links en rechts

In EenVandaag werd hem voorgelegd dat D66 nog meer zwevende kiezers zou kunnen trekken als hij een voorkeur zou uitspreken voor een linkse coalitie. Dat blijkt uit onderzoek. Maar Pechtold zei dat hij het liefst een regering ziet "waarin beide flanken vertegenwoordigd zijn".

Pechtold wil niet in een coalitie die tweederangsburgers toestaat. "Uiteraard zijn sommige groepen oververtegenwoordigd in bepaalde statistieken. Maar zet ze niet weg. Sleep ze erbij, stuur naar school, laat ze werken, maar zet ze niet continu weg met opmerkingen als 'pleur op' en 'je moet je maar invechten'." Dat zijn uitspraken van premier Rutte.

Campagnevlog #5: Roemer had vroeger iets met kroketten

In onze campagnevlogs geven Vincent Rietbergen en Xander van der Wulp een kijkje achter de schermen. Vandaag zijn er appels, bekende Emile Roemer iets te hebben met kroketten, en zet Vincent een nieuwe trend.

Kuzu zegt interviews met omroepen Zeeland en Utrecht af

RTV Utrecht en Omroep Zeeland zijn verbaasd dat Denk-lijsttrekker Kuzu plotseling interviews met hen heeft afgezegd. "Zonder enige toelichting zei hij vanochtend af voor het gesprek van Zeeland Kiest", schrijft Omroep Zeeland. Ook RTV Utrecht bericht dat Denk geen reden voor de afzegging heeft gegeven." Eerder liet Marianne Thieme ook een interview bij de omroep aan zich voorbij gaan.

De lijsttrekkers hebben het in deze periode van de campagne erg druk. De politici hebben soms van 's ochtends vroeg tot 's avonds laat interviewafspraken.

Vanochtend nog versliep Ancilla van de Leest van de Piratenpartij zich voor een afspraak bij 3FM, nadat ze tot diep in de nacht voor de campagne in touw was geweest.

Wilders bij Tijd voor Max over zijn jeugd en drijfveren

De PVV-leider zit bij Tijd voor Max, waar alle lijsttrekkers langskomen. De bedoeling is om over zijn jeugd en drijfveren te praten, niet over politiek. Wilders begint over het Carrédebat dat hij een " wanvertoning" vindt. Zelf was hij vanwege onmin met de RTL-redactie niet gekomen. " Een echt debat is één op één-debat en geen debat waar ze met zijn achten door elkaar roepen met een ingestudeerd statement van 45 seconden."

Tijd voor Max toont oude foto's en Wilders zegt dat hij een lastige puber was. "Ik heb het mijn ouders lastig gemaakt". Wilders is nakomeling en heeft twee zussen en een broer. Over zijn broer Paul, die onlangs kritiek had op Wilders, wil hij niets zeggen. Trots is hij vooral op zijn ouders. "Harde werkers".

Grapje

Wilders zegt gelukkig te zijn en hij looft zijn vrouw Christina, waar hij in juli 25 jaar mee is getrouwd. Ook wordt er gekookt en er staan augurken op het menu. Wilders vertelt dat hij ooit in een augurkenfabriek heeft gewerkt. Tafelgenoot Kim Kötter, die een missverkiezing organiseert, wilde weten of hij door die augurken zo zuur geworden is. Maar dat was een grapje.

Net als de andere gasten krijgt Wilders één politieke vraag over de ouderenzorg. De PVV wil een fatsoenlijke ouderenzorg en daar moeten miljarden euro's bij. Dat geld moet onder meer komen van het geld dat nu naar ontwikkelingssamenwerking gaat.

Roemer herhaalt: niet in zee met de VVD

SP-leider Roemer herhaalt dat hij niet met de VVD in een kabinet wil. De partijen verschillen te veel van elkaar, zegt hij bij Ruud de Wild op Radio 2. "Dan krijg je beleid waar allebei de achterbannen zich niet in kunnen vinden, dat willen wij niet."

Roemer zegt dat het bij de verkiezingen vooral gaat over welke koers het kabinet gaat varen. "We hebben vier of vijf partijen nodig om een regering te vormen. Middenpartijen zijn er genoeg, maar gaan ze met VVD? Of de VVD eruit en wij erin."

Gezondheid

Een stem op de PVV van Geert Wilders vindt hij weggegooid. "Ik geloof niet dat er nog één partij is die met ze in zee wil, na het debacle van Rutte-1."

Ook gaat het over de gezondheid van Roemer. Een tijd geleden heeft hij het roer omgegooid, hij zegt vier dagen per week met sport bezig te zijn ("hardlopen, stevige wandeling en de sportschool"). Sindsdien is hij 17 kilo afgevallen. Volgens Roemer zit hij goed in zijn vel. "Het voelt zo anders joh, het is heerlijk. Je hebt zoveel conditie en in deze periode dat je lange dagen maakt, merk je dat je je kiplekker voelt."

Rutte bij Radio 2: niet in het kabinet? Dan in de Kamer

Ook VVD-lijsttrekker Rutte is niet van plan om zich na tegenvallende resultaten na verkiezingen terug te trekken. "Mijn ambitie gaat voorbij 15 maart", zegt Rutte in een interview met Ruud de Wild op Radio 2.

Een baan in Europa ziet hij niet zitten. "Ik heb 6,5 jaar verschrikkelijk hard gewerkt, we hebben net een zware crisis achter de rug. En net nu we daar uitkomen, dan ga je niet wat anders doen. Ik wil door, en als we niet de grootste worden, dan ga ik in de Kamer verder."

Rutte zegt dat hij een half jaar voor de volgende verkiezingen weer een beslissing neemt over zijn toekomst. Dat is, als het nieuwe kabinet de rit uitzit, in 2021.

Uptown Funk

De Wild vraagt verder of het mogelijk is om na de verkiezingen, als Rutte premier blijft, een uitzending te maken vanuit het Torentje. "Als ik de hoofdgast ben, en ik de plaatjes mag uitkiezen, dan kan dat", grapt de premier.

Nu mag Rutte in ieder geval wel een plaat uitkiezen. Hij kiest voor Uptown Funk van Mark Ronson en Bruno Mars. Waarom? "Ik vind het een mooi nummer, met een lekkere beat. Het ademt optimisme." Rutte zegt dat hij van plan is om het nummer te spelen op de uitslagenavond.

Even kwijt hoe dat ook alweer klinkt?

Verslaggever niet welkom bij bijeenkomst Denk

Een verslaggever van de regionale krant BN DeStem is gisteren de deur gewezen bij een bijeenkomst van Denk in het Brabantse Rijen. Ze werd afgezonderd in een aparte zaal, waarna Denk de meeting volgens de krant tot een besloten bijeenkomst verklaarde.

De verslaggeefster mocht in de aparte ruimte vragen stellen, maar was daarna niet meer welkom. "Dan volgt de introductie van de bijeenkomst, geheel in het Turks. De mannen van Denk zwaaien nog even naar de verslaggever, voor de deuren voor haar sluiten", schrijft de krant.

Aanleiding zouden kritische vragen van een journalist van BN DeStem zijn eerder op de dag.

​Verlies of geen verlies? Asscher blijft PvdA-leider

In de parlementaire geschiedenis is het regelmatig voorgekomen dat een partijleider bij een grote verkiezingsnederlaag opstapt, maar dat is Asscher niet van plan. “Ik blijft hoe dan ook partijleider”, zei hij op de radio bij Stand.nl.

De Peilingwijzer voorspelt nu een verlies van zo'n 20 zetels, maar dat zegt de partijleider niet veel. "We doen de kiezer echt onrecht door de peilingen, terwijl we weten dat er nog veel zwevende kiezers zijn, te verwarren met de werkelijkheid."

'Arib: kiezer niet veel wijzer door Carré-debat'

Kamervoorzitter Arib vindt dat de lijsttrekkers bij het Carré-debat te veel in de rede werden gevallen. "Ze werden steeds afgekapt", zei Arib tijdens bijeenkomst van de Libelle, schrijft De Telegraaf.

Gisteren was op sociale media een veel gehoorde klacht dat interviewer Diana Matroos de deelnemers, vooral in het begin, weinig liet uitpraten. Toen 50Plus-lijsttrekker Krol ondanks haar interrumperen gewoon doorpraatte, kreeg hij applaus vanuit het publiek.

Arib denkt dat de kiezer door het debat niet veel wijzer is geworden. Ook Marianne Thieme (Partij voor de Dieren) heeft kritiek op het debat. Zij stelt dat er weinig ruimte was om een breed verhaal weg te zetten, schrijft De Telegraaf.

Op de site van de krant blikt ook Diana Matroos terug op gisteravond. "We hadden een duidelijke strategie bedacht en die heb ik uitgevoerd. Ik sta voor wat ik heb gedaan", zegt ze.

Video vanuit het Klaver-kamp: blijdschap na debat

GroenLinks heeft vanmiddag een video gestuurd naar zijn aanhangers met beelden van achter de schermen, na afloop van het Carrédebat van gisteravond.

De video is gemaakt nadat Klaver door het publiek was uitgeroepen als (nipte) winnaar van het debat. Te zien is hoe de GroenLinks-lijsttrekker felicitaties in ontvangst neemt, en daarna relativeert dat het nog even duurt tot de verkiezingen zijn.

Wilders: protestactie tegen komst Turkse minister

PVV-leider Geert Wilders gaat actie voeren tegen de komst van de Turkse minister Cavusoglu van Buitenlandse Zaken. Die wil zaterdag in Rotterdam een campagnebijeenkomst houden voor het Turkse referendum over een grondwetswijziging. Het kabinet en een aantal partijen in de Tweede Kamer zijn tegen de komst van Cavusoglu en proberen de bijeenkomst te voorkomen.

In de wandelgangen bij GroenLinks...

Bij GroenLinks heerst vandaag een uitermate opgewekte stemming. De partij blijft stijgen in de peilingen en gisteravond wees het RTL-publiek lijsttrekker Jesse Klaver ook nog eens aan als winnaar van het Carrédebat. De partij heeft de kans om het huidige zetelaantal (4) te verviervoudigen. Volgens de Peilingwijzer kan GroenLinks rekenen op 16 tot 18 zetels.

Het ledental zit ook in de lift: van ruim 21.000 vorig jaar tot bijna 25.000 nu. Daarmee nadert GroenLinks het record uit 2011, toen ruim 27.000 leden werden geteld.

Wens in Assen: behoud rijksdiensten in regio

De ChristenUnie houdt vandaag en morgen een estafetteloop van Groningen naar Den Haag. Onderweg stoppen lopers om wensen en boodschappen uit de regio te verzamelen. Die worden morgen dan overhandigd aan CU-Kamerlid Carola Schouten. De tocht begon vanochtend om 07.00 uur. Inmiddels zijn onder meer in Assen en Hoogeveen boodschappen voor de Haagse politiek ingezameld.

'Meer belangstelling voor verkiezingen dan anders'

De gemeente Den Haag zegt dat buitenlandse media meer belangstelling hebben voor de Tweede Kamerverkiezingen dan vijf jaar geleden. "Iedereen wil na de verkiezing van Trump tot president van Amerika graag weten of de populistische golf ook Europa aan gaat doen", citeert het AD een woordvoerder van de gemeente. Grote tv-zenders als CNN en Al Jazeera hebben al maanden geleden hun komst aangemeld. Inmiddels zijn ook vanuit China en Japan aanvragen binnengekomen.

Vaak willen media verzekerd zijn van een mooie uitzendlocatie, maar soms zoeken ze ook naar tips. Zo zijn al cameraploegen geattendeerd op de stembureaus bij de Haagse stadsboerderij en het Gemeentemuseum. "Dan pikken ze gelijk de Mondriaantentoonstelling mee. Dat is voor ons mooi meegenomen", aldus de gemeente in de krant.

Jeugdjournaal stelt lijsttrekkers voor

Het NOS Jeugdjournaal heeft zaterdag een speciale verkiezingsuitzending. De lijsttrekkers worden nu alvast voorgesteld aan het jonge publiek. In aflevering 1 appt verslaggever Nick Renooij met VVD-leider Mark Rutte.

Jesse Klaver best verzorgde Kamergotchi

Tijdens het Carrédebat kwam Arjen Lubach nog even terug op zijn uitvinding Kamergotchi. De geestelijk vader van de app maakte gisteravond in zijn programma Zondag met Lubach bekend dat Jesse Klaver (GroenLinks) de best verzorgde Kamergotchi is. "Hij staat met twintig zetels op plek 1 in de Kamergotchi-peiling", zei Lubach.

Kamergotchi is een variant op het virtuele huisdier Tamagotchi en werd twee weken geleden als app gelanceerd. Spelers moeten een lijsttrekker eten, aandacht en kennis geven. Doen ze dat niet, legt de politicus het loodje. Tot op heden hebben 750.000 mensen de app gedownload en kwamen er 1,9 miljoen Kamergotchi-lijsttrekkers tot leven.

Na twee weken is duidelijk dat Klaver het populairst is. Op plek twee staat Geert Wilders (PVV), gevolgd door Alexander Pechtold (D66). Op de laatste plek staat Jan Dijkgraaf. Zijn partij GeenPeil zou op basis van de uitslag van de Kamergotchi-peiling 1 zetel krijgen. Opvallend is dat op basis van het Kamergotchi-gedrag van jongeren de PVV 48 'zetels' zou krijgen en GroenLinks 33. "Dan krijg je dus een land waarbij alle Marokkanen het land uit moeten in hybride auto's", grapte komiek Tex de Wit in het programma.

Facebook stuurt je naar de stembus

Bovenstaande melding verschijnt op 15 maart op de tijdlijn van Nederlandse Facebookers. Gebruikers kunnen op het sociale medium opzoeken waar het dichtstbijzijnde stembureau is en aangeven dat ze hebben gestemd. Dat bericht kunnen ze ook delen met vrienden. Het ministerie van Binnenlandse Zaken hoopt zo meer mensen naar de stembus te krijgen.

De zogenoemde Megaphone Voter-bericht is al gebruikt bij de Amerikaanse verkiezingen en bij het brexit-referendum. De tool is in Nederland nieuw. "Bewezen is dat de tool helpt elkaar te motiveren ook te gaan stemmen", zegt minister Plasterk van Binnenlandse Zaken. In de dagen voor de verkiezingen kun je op Facebook al een herinnering tegenkomen dat je je stempas en ID-bewijs moet klaarleggen.

Asscher kijkt tevreden terug

De kritieken waren niet mals, maar PvdA-leider Lodewijk Asscher is zelf blij met zijn optreden in het Carrédebat. Op NPO Radio 1 antwoordde hij op de vraag of hij tevreden is met één woord: ja.

Politiek verslaggever Xander van der Wulp zei vanochtend dat Asscher vrij onzichtbaar was in het debat van RTL, BNR Nieuwsradio en Elsevier. Vooraf was gezegd dat hij, met oog op de slechte peilingen, in het debat moest pieken. "De tijd begint voor de PvdA echt te dringen", aldus Van der Wulp.

Mysterie rond Van de Leest opgehelderd

De lijsttrekker van de Piratenpartij, Ancilla van de Leest, zou vanochtend te horen zijn in de ochtendshow van Domien Verschuuren op NPO 3FM. Zou, want Van de Leest kwam niet opdagen en was ook niet te bereiken. "Campagnetijd hakt erin", zegt ze nu op Twitter.

Tijd voor de campagnequiz!

Het NOS Radio 1 Journaal speelt iedere ochtend een campagnequiz met een kandidaat-Kamerlid. Vandaag was het de beurt aan Evert-Jan Slootweg, de nummer 19 van het CDA. Hij gaat een spannende tijd tegemoet, want volgens de Peilingwijzer kan het CDA nu rekenen op 18 tot 20 zetels. Als Slootweg in de Kamer komt, is kennis van partijprogramma's natuurlijk gewenst. Dit waren de vragen aan hem:

- Welke partij heeft een foto van een bakfiets op de voorpagina van het verkiezingsprogramma staan?
- Welke partij pleit voor de invoering van een 'Dag voor het staatsburgerschap'?
- Wat is de titel van het GroenLinks-verkiezingsprogramma?
- Uit de doorrekening van het CPB blijkt dat bijna alle partijen de belasting op vermogen en winst willen verhogen. Twee niet. Welke partijen zijn dat?

De antwoorden hoor je hier.

Roemer: water bij de wijn, maar die moet wel drinkbaar blijven

SP-lijsttrekker Roemer wil dat de eerste klas in de trein wordt afgeschaft. Tegelijkertijd vindt hij het geen probleem om gebruik te maken van een auto met chauffeur als hij straks in het kabinet komt. "Ik heb er nooit bezwaar tegen gehad dat ministers, met hun zware werkweken, worden gereden", zei Roemer in het NOS Radio 1 Journaal.

Later zei de SP-leider in een live-uitzending op de NOS-Facebookpagina dat zijn partij na 15 maart deel kan gaan uitmaken van het kabinet. Hij zei er meteen bij dat het niet "om de poppetjes" gaat, maar dat hij niet wegloopt als er een beroep op hem wordt gedaan. Ook herhaalde hij dat de SP niet zal samenwerken met de PVV of met de VVD, omdat de verschillen met die partijen te groot zijn.

Dat hij ook met andere partijen compromissen moet sluiten, vindt Roemer geen probleem. "Water bij de wijn doen is prima, maar de wijn moet wel te drinken blijven", zegt hij. Hij wil bijvoorbeeld weinig inleveren als het gaat om "het slopen van de marktwerking in de zorg". De SP-leider onthulde verder dat hij door een combinatie van gezond eten en intensief sporten 17 kilo is afgevallen.

'Nog geen oplossing voor blinde en slechtziende kiezers'

Het is voor blinde en slechtziende Nederlanders nog steeds een probleem om zelfstandig te stemmen. Er is geen stembiljet met braille en bij de stembureaus weten medewerkers niet altijd da hulp bij het stemmen is toegestaan, schrijft de Volkskrant. De Oogvereniging zegt in de krant dat het brede stembiljet van dit jaar het er niet makkelijker op maakt. "Met een loep ben je lang aan het zoeken als je stemt op een partij die verder op de kieslijst staat", aldus Ton van Weerdenburg van de vereniging.

De oud-voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Blinden en Slechtzienden, de PvdA'er Sander Terphuis, zegt in de Volkskrant dat in Duitsland, Zweden en Spanje oplossingen zijn bedacht voor blinde en slechtziende kiezers. "De formule is dus al uitgevonden. Het is onbegrijpelijk dat dit in Nederland nog steeds niet kan." Er is wel een speciale stemcomputer voor blinden en slechtzienden, maar die mag net als andere stemcomputers niet meer worden gebruikt. Andere oplossingen zijn gestrand in de Tweede Kamer.

1,6 miljoen kijkers voor Carrédebat

Het Carrédebat op RTL 4 trok gisteravond gemiddeld 1,6 miljoen kijkers en legde het daarmee af tegen de kijkcijferkanonnen van NPO 1, Boer zoekt vrouw (4 miljoen) en Floortje naar het einde van de wereld (2,5 miljoen). Het debat trok wel 400.000 meer kijkers dan het Rode Hoed-debat van vorige week.

Het piekmoment was om 22.17 uur: toen keken 2,1 miljoen mensen. Het reisprogramma van Floortje Dessing was toen net afgelopen. Er haakten weer een half miljoen kijkers af toen een paar minuten later op RTL 4 een reclameblok te zien was.

Hoogtepunten van het Carrédebat

Het Carrédebat van RTL, BNR en Elsevier heeft misschien geen grote gamechangers opgeleverd, maar er is genoeg terug te kijken. We hebben alle hoogtepunten op een rij gezet. Een fragment geven we alvast weg: het moment dat VVD-leider Rutte zich verspreekt als het gaat om de AOW, net als Henk Krol eerder ook overkwam.

Lijsttrekker verslaapt zich

Campagne voeren is topsport, zeggen de mensen die het kunnen weten. Dat geldt ook voor de lijsttrekker van de Piratenpartij, Ancilla van de Leest. Ze zou deze ochtend de gast zijn van NPO 3FM-dj Domien Verschuuren, maar kwam niet opdagen. "Wij krijgen op geen enkele manier contact met haar", zei een enigszins verbaasde Domien op de radio. De partij heeft inmiddels laten weten dat Van de Leest nog tot 03.00 uur op pad was en zich waarschijnlijk heeft verslapen.

Tevreden Roemer 'in topconditie'

SP-lijsttrekker Roemer is op de Haagse redactie van de NOS gearriveerd voor een live-gesprek op NPO Radio 1 en voor een vraag-antwoord-sessie op Facebook. Roemer krijgt een espresso, want hij heeft een korte nacht achter de rug na het RTL-debat van gisteravond. De SP-leider heeft vijf uur geslapen, maar dat kan wel voor een keer, zegt hij. "We zijn in topconditie, maakt u zich maar geen zorgen."

Overigens kijkt Roemer tevreden terug op het debat. "Ik heb mijn punten kunnen maken en ook nog wat humor kunnen inbrengen."

Wie is vandaag waar?

Met nog negen dagen te gaan worden de agenda's van de lijsttrekkers voller en voller... Een selectie:

- VNL-lijsttrekker Jan Roos is in Enschede, voor de gespreksreeks Van torentje tot torentje van de krant Tubantia

- Henk Krol bezoekt de provincies Groningen en Drenthe. Hij wordt vergezeld door andere kandidaten van 50Plus

- PVV-leider Wilders is te gast bij Tijd voor Max, om 17.10 uur op NPO 1. Het is een van de eerste media-optreden van Wilders

- Sybrand Buma (CDA) en Jesse Klaver (GroenLinks) kruisen om 19.00 uur de degens bij DWDD Het Lagerhuis

- Buma gaat later op de avond naar Nieuwsuur (22.00 uur, NPO 2)

- En PvdA-lijsttrekker Lodewijk Asscher schuift aan bij Humberto Tan in RTL Late Night

'Tijd dringt voor PvdA'

Gisteravond deed VVD-leider Rutte wél mee aan het lijsttrekkersdebat van RTL, maar hij kon er geen stempel op drukken. "Hij had net zo goed thuis Boer zoekt Vrouw kunnen kijken en daarna de taxi naar Carré kunnen nemen", zei verslaggever Joost Vullings in het NOS Radio 1 Journaal. Rutte erkende vorige week dat hij bij het Rode Hoed-debat eerst naar de boeren had gekeken. Xander van der Wulp vindt dat Rutte moeite had om zijn eigen punten te maken. Als hij het woord had, benadrukte hij zijn ervaring als premier en probeerde hij zich boven de partijen te plaatsen.

Echte confrontaties waren er gisteravond niet, zegt Van der Wulp verder. "Opvallend was wel dat PvdA-lijsttrekker Asscher vrij onzichtbaar was. De tijd begint voor hem nu echt te dringen." In de Peilingwijzer staat de PvdA nu op 11 tot 13 zetels, een verlies van meer dan 25 zetels ten opzichte van de uitslag in 2012.

50Plus-voorman Henk Krol weerde zich in het Carrédebat juist kranig. Een opvallend moment was het één-op-één-gesprek dat hij had met presentator Diana Matroos. Met zijn optreden kon Krol de krassen van een slechte campagneweek wegpoetsen. "En CDA-leider Buma slaagde erin om zich als rechts alternatief te profileren", zegt Van der Wulp verder.

Emile Roemer NOS-gast van de dag

De leider van de SP is tussen 08.30 en 09.00 uur te horen in het NOS Radio 1 Journaal en beantwoordt vanaf 09.15 uur vragen van kijkers op de NOS-Facebookpagina. Je kunt je vragen aan Emile Roemer nu al kwijt.

Hiep hiep hoera!

Marianne Thieme viert vandaag haar 45ste verjaardag. De lijsttrekker van de Partij voor de Dieren is gewoon op campagne: vanochtend gaat ze naar het Libelle Nieuwscafé in Den Haag en vanavond is ze bij het 'Plan-B-diner' van haar partij. Marianne Thieme zit al sinds 2006 in de Kamer en is samen met Geert Wilders (PVV) en Alexander Pechtold (D66) de langstzittende fractievoorzitter.

Henk Krol hoofdredacteur op tv

50Plus-lijsttrekker Henk Krol was niet uitgenodigd om een Telegraaf-verkiezingskrant te maken, maar mag op tv aan de bak als gasthoofdredacteur van WNL Goedemorgen Nederland. Hij presenteert het programma op NPO 1 deze ochtend samen met Roos Moggré en heeft ook zijn stempel gedrukt op de gasten- en onderwerpkeuze.

Tot aan de verkiezingen is iedere dag een andere lijsttrekker gasthoofdredacteur van WNL Goedemorgen Nederland. Morgen is het de beurt aan Emile Roemer (SP). Daarna volgen nog Mark Rutte (VVD), Geert Wilders (PVV), Alexander Pechtold (D66), Sybrand Buma (CDA) en Lodewijk Asscher (PvdA).

Lijsttrekkers maken eigen verkiezingskrant

Zes lijsttrekkers hebben gisteren gewerkt aan hun eigen verkiezingskrant van de Telegraaf. Ze konden als gasthoofdredacteur zelf koppen maken en enkele pagina's samenstellen. Dit is waar Mark Rutte, Lodewijk Asscher, Geert Wilders, Emile Roemer, Sybrand Buma en Alexander Pechtold voor kozen.

De hele verkiezingskrant zit als bijlage bij De Telegraaf van vandaag. De krant is voor 1,95 euro te koop en ook digitaal in te zien.

ChristenUnie houdt 'regiorace'

Kandidaat-Kamerlid Stieneke van der Graaf (ChristenUnie, plaats 6) geeft rond deze tijd het startschot voor de regiorace, een estafetteloop van Groningen naar Den Haag. De partij wil in 29 gemeenten langs de route wensen en oproepen aan de Haagse politiek verzamelen. Die worden morgenmiddag op het Binnenhof overhandigd aan Van der Graaf en de nummer 2 van de ChristenUnie, Carola Schouten. De loop is bedoeld "om het geluid van de regio te laten horen", zegt de ChristenUnie. De finish staat gepland voor dinsdag 15.00 uur.

Goedemorgen!

De laatste volledige campagneweek is aangebroken, de cruciale fase van de campagne begonnen. Deze ochtend wordt er nagepraat over het Carrédebat van RTL, BNR en Elsevier, waarin gisteravond acht lijsttrekkers het tegen elkaar opnamen. Het debat liep uit op een confrontatie over de bescherming van de Nederlandse cultuur tussen CDA-leider Buma en de lijsttrekkers van de linkse partijen. VVD-leider Rutte, die voor het eerst deze campagne meedeed aan een tv-debat, probeerde in het debat vooral de premier te zijn.

Eerder op de dag hadden de lijsttrekkers van VVD, PvdA, PVV, SP, CDA en D66 gewerkt aan hun eigen Telegraaf-verkiezingskrant. Dat blad zit vandaag als bijlage bij De Telegraaf. Al het andere campagnenieuws van gisteren kun je hier teruglezen.