Frankrijk demonstreert tegen terreur

Einde liveblog

Op Place de la Nation, het eindpunt van de route, komen nog steeds mensen binnen. Wel wordt het rustiger in de stad; veel mensen gaan weer naar huis. Nog nooit waren er in Frankrijk zo veel mensen op de been om te demonstreren.

Wij sluiten dit liveblog. Voor meer nieuws over Frankrijk; volg de reguliere berichtgeving.

Samenvatting Ron Linker

Vuurwerk op Place de la Nation

3,7 miljoen demonstranten

Volgens de autoriteiten hebben in heel Frankrijk bij elkaar 3,7 miljoen mensen meegelopen in manifestaties tegen terrorisme. In Parijs zijn naar schatting 1,5 miljoen mensen de straat op gegaan.

Verkeer rijdt weer

Het Place de la République, het beginpunt van de mars, loopt langzaam leeg. Ook rijdt het verkeer rondom het plein weer.

'Opmerkelijke sfeer'

Volgens buitenlandredacteur Hans Brom heerst er een hele opmerkelijke sfeer onder de menigte. "Natuurlijk is er oprechte boosheid en verdriet, maar naarmate de dag vordert lijkt vooral het saamhorigheidsgevoel de boventoon te voeren."

Mars duurt nog uren

Op Place de la Nation, het eindpunt van de route, arriveren steeds meer mensen. Maar het duurt naar verwachting nog uren voordat iedereen daar is aangekomen. Om het tempo enigszins op te voeren, kiezen velen ook voor andere trajecten. Deelnemers zingen, scanderen "Charlie" en zwaaien naar politieagenten.

Grootste manifestatie uit Franse geschiedenis

In heel Frankrijk zijn 3,3 miljoen mensen de straat opgegaan om te demonstreren, meldt het Franse persbureau AFP. Volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken is het de grootste manifestatie uit de Franse geschiedenis.

Massaal protest door centrum Parijs

'Aantal demonstranten nauwelijks te schatten'

Correspondent Ron Linker heeft een persbericht van het Franse ministerie van Binnenlandse Zaken ontvangen, waarin staat dat het praktisch onmogelijk is om een schatting te maken van het aantal demonstranten in Parijs. Aanwezigen vertellen Linker dat dit een van de grootste bijeenkomsten is in de geschiedenis van Parijs. De laatste keer dat het zo druk was, was in 1944 toen de stad bevrijd werd en toenmalig president Charles de Gaulle als een held onthaald werd, vertellen omstanders hem.

Condoleances in Nepal

Einde uitzending NPO 2 en NPO Nieuws

De live-uitzending van de protestmars in Parijs op NPO 2 en NPO Nieuws is afgelopen. Via nos.nl en enkele korte televisiejournaals op NPO 1 blijven we de ontwikkelingen en de Franse hoofdstad volgen.

Betoging in Libanon

Ook in de Libanese hoofdstad Beiroet wordt vandaag betoogd. Correspondent Sander van Hoorn ziet dat zo’n 500 Fransen en Libanezen bij de Franse ambassade demonstreren tegen het geweld van deze week.

Applaus voor de politie

Hoewel de politie normaal gesproken hard optreedt bij demonstraties in Frankrijk, gaat het er vandaag gemoedelijk aan toe. De NOS-verslaggevers in Parijs zien meerdere keren dat politieagenten applaus krijgen van de menigte. Een agent met bivakmuts op het dak van een gebouw langs de route zwaait zelfs naar de mensenmassa, iets dat zelden gebeurt in Frankrijk.

'Land van vrijheden'

De duisternis valt in Parijs, maar dat betekent niet dat het minder druk wordt. Correspondent Ron Linker staat op een bomvol Place de la Nation, waar de betoging vanavond zal eindigen. "Ik ben hier vanwege het recht op vrije meningsuiting. Frankrijk is een land van vrijheden", zegt een vrouw op het plein tegen Linker.

Ook Berlijn demonstreert

Niet alleen in Frankrijk wordt gedemonstreerd tegen het geweld; ook in veel andere steden in Europa en daarbuiten wordt betoogd. Dit zijn beelden uit de Duitse hoofdstad Berlijn.

Marokkaanse boycot

Op het laatste moment besloot de Marokkaanse minister van Buitenlandse Zaken om niet mee te lopen met de mars, omdat er spotprenten van de profeet Mohammed worden meegedragen in de betoging.

Lees meer: Marokko boycot mars Parijs vanwege profeetcartoon

'Zeer indrukwekkend'

"Zeer indrukwekkend", zegt premier Rutte over de betoging in Parijs. "De wereld staat schouder aan schouder met Frankrijk, maar ook voor de waarden die wij delen", zegt hij tegen het ANP. Rutte liep samen met andere regeringsleiders en de Franse president Hollande mee in de mars.

Uit alle windstreken

"Dit is echt een manifestatie die uitdrukking geeft aan eensgezindheid", zegt hoogleraar sociologie Jan Willem Duyvendak, die vanuit de NOS-studio commentaar geeft bij de beelden van de betoging. "Ik ben onder de indruk van de diversiteit van de demonstranten. Ik zie mensen uit alle windstreken. Joden, moslims, mensen met vlaggen van Arabische landen... Iedereen wil laten zien dat hij er is."

Nieuwe cijfers

De organisatie van de protestmars zegt tegen het Franse nieuwsstation BFMTV dat er tussen 1,3 en 1,5 miljoen mensen meelopen met de demonstratie in Parijs.

'Uitermate vriendelijk'

Er zijn nog nauwelijks meldingen over incidenten tijdens de massale demonstratie in Parijs. "De politie stelt zich uitermate vriendelijk op tegenover de menigte", merkt buitenlandredacteur Hans Brom op vanuit de Franse hoofdstad. "Dat is hier in het verleden wel eens anders geweest."

Nabestaanden gaan voorop

Begraven in Israël

De vier mannen die in een kosjere supermarkt in Parijs werden doodgeschoten, worden dinsdag begraven in Israël. Dat heeft de Israëlische premier Netanyahu gezegd in Parijs.

Lees meer: Joodse slachtoffers Parijs worden begraven in Israël

De eerste cijfers

De organisatie van de Mars van de Republiek spreekt van 800.000 betogers in Parijs. De politie houdt het op 2 miljoen demonstranten. Beide aantallen zijn schattingen en worden gemeld door het Britse nieuwsstation Sky News.

Le Pen in Beaucaire

De organisatie van de protestmars wilde niet dat politicus Marine Le Pen vooraan zou lopen vanwege haar anti-immigratiestandpunt. Daarom besloot ze helemaal niet naar Parijs te komen en liep ze mee met de betoging in Beaucaire in het zuiden van Frankrijk.

Volkslied

"Het duurde ontzettend lang voordat de menigte in beweging kwam", vertelt verslaggever Mattijs van de Wiel vanaf de Place de la République.

"Iedereen moet door zo'n trechter heen om op de route te komen. Ik zie een ongelooflijk lange mensenmenigte voor me en achter me. Je loopt een paar meter en dan stopt het weer. Het zou een stille tocht worden, maar net klom er een jongen op een bushokje en die begon het volkslied te zingen. Iedereen zong mee. Soms trekt er een applaus als een golf door de stoet", beschrijft hij de sfeer.

Eén voor één

Georges Wolinski, Bernard Verlhac dit Tignous, François-Michel Saada... De Franse premier Manuel Valls twittert één voor één de namen van alle zeventien slachtoffers die deze week vielen bij de aanslagen in Frankrijk.

'Boosheid en berusting'

Hollande vaak bespot

"Alhoewel hij zelf ook vaak bespot is door de tekenaars, heeft Hollande toch een goede band met de redactieleden van Charlie Hebdo", zegt correspondent Ron Linker vanuit Parijs. "Hollande was helemaal van slag toen hij hoorde van de aanslag van woensdag. Hij mocht de redactieleden op de dag van de aanslag nog niet spreken, dus vandaag krijgt hij de kans om alsnog met de tekenaars te praten."

'Ieder weldenkend mens loopt vandaag mee'

Buitenlandredacteur Hans Brom spreekt in Parijs met een echtpaar dat meeloopt in de betoging.

"Ik ben Meyer Bokobze, internist. Ik woon in Parijs, hier vlak bij de Place de la République. Natuurlijk doe ik mee aan de demonstratie. Dat doet ieder weldenkend mens. Wie is er niet tegen geweld, terrorisme en extremisme?"

"Ik ben Véronique Genest, actrice en de partner van Meyer", zegt zijn vrouw. "Vijfentwintig jaar lang was ik de populairste smeris van Frankrijk in de tv-serie Julie Lescaut. Vorig jaar zijn de laatste afleveringen opgenomen. We zijn hier samen naartoe gekomen. Het is goed hier te zijn, om je te laten zien."

Hollande spreekt met nabestaanden

De Franse president Hollande neemt uitgebreid de tijd om te spreken met nabestaanden van de aanslagen van deze week. Samen met de Franse premier Valls loopt hij langs de nabestaanden, onder wie enkele redactieleden van het satirische blad Charlie Hebdo.

Ambulances

De boulevards richting de Place de la République staan nog steeds propvol met mensen. Een aantal mensen die onwel zijn geworden door de drukte zijn per ambulance afgevoerd.

Uit de stoet

De Franse president Hollande is, geheel volgens de planning, samen met zo'n regeringsleiders uit de stoet gestapt. Zij gaan naar het Élysée, de residentie van Hollande, om te overleggen over de internationale veiligheid.

'Eendracht maakt macht'

Correspondent Joris van Poppel staat op de Place de la République, waar de menigte nog nauwelijks in beweging is gekomen. "Ik heb de mensen gevraagd of ze zich wel veilig voelen hier", vertelt hij. "Maar ze zijn niet bang voor nieuwe aanslagen. 'Eendracht maakt macht, ons kunnen ze niet verslaan; juist omdat we met zoveel zijn', zei een vrouw tegen me."

Netanyahu en Abbas

Stap voor stap is de menigte in beweging gekomen. Ook de Israëlische premier Netanyahu en de Palestijnse president Abbas lopen op de voorste rij.

Protestmars Parijs begonnen

In Parijs is de protestmars tegen geweld begonnen. Vooraan loopt de Franse president Hollande, geflankeerd door onder meer de Duitse bondskanselier Merkel en president Keïta van Mali. Naar verwachting lopen honderdduizenden mensen mee in de betoging, die gaat van de Place de la République naar de Place de la Nation. Het is een tocht van ongeveer 3 kilometer. Rond 18.00 uur zal de menigte aankomen op het eindpunt.

Regeringsleiders onderweg naar beginpunt

Buitenlandredacteur Hans Brom is op de Place de la Bastille, waar hij zojuist onder luid applaus enkele touringcars voorbij zag rijden. Daarin zitten de Franse president Hollande en enkele regeringsleiders, onder wie premier Rutte en de Duitse bondskanselier Merkel. Ze zijn op weg naar de Place de la République, het beginpunt van de protestmars.

Wachten op vertrek

Het is wachten tot de menigte op de Place de la République in beweging komt. Duizenden mensen hebben zich daar verzameld. Ze zwaaien met vlaggen en roepen leuzen.

'Geen vrolijke bijeenkomst'

"Het is hier een enorme mensenmassa, maar het is onmogelijk om aantallen te schatten", zegt buitenlandredacteur Hans Brom, die midden in de menige staat op de Place de la République in Parijs.

"Het wordt drukker en drukker. De sfeer hier is gevarieerd, het is een mix van vrolijkheid en verdriet. De gezichten betrekken als je begint over de gebeurtenissen van deze week. Het verdriet heeft toch wel de overhand, het is geen vrolijke bijeenkomst."

Le Pen niet in Parijs

In Parijs is de mars nog niet begonnen, maar in andere steden is de menigte al wel in beweging. De voorvrouw van de rechts-populistische partij Front National, Marine Le Pen, loopt mee in de zuidelijke stad Beaucaire. Le Pen was welkom bij de mars in Parijs, maar de organisatie wilde niet dat ze vooraan zou lopen vanwege haar anti-immigratiestandpunt.

Lees meer: Marsen buiten Parijs al begonnen

Leuzen op de Place de la République

Op de Place de la République staat de protestmars op het punt te beginnen. Duizenden mensen hebben zich verzameld. Er worden leuzen geroepen als 'Liberté d'expression!', wat zoveel betekent als 'vrijheid van meningsuiting'.

Veel Fransen willen demonstreren

Volgens de Franse krant Le Parisien is zo'n 81 procent van de Franse bevolking van plan om vandaag te betogen tegen het geweld. Bij de aanslagen van de afgelopen week vielen in drie dagen tijd zeventien doden.

'Ik wil zelf zien hoe de mensen in Parijs hiermee omgaan'

De betoging in Parijs trekt ook publiek uit het buitenland. Ook vanuit Nederland gaan mensen naar Frankrijk.

Drukte op de Place de la République

Live op NPO Nieuws

Vanaf nu zijn er op NPO Nieuws rechtstreekse beelden te zien van de demonstraties in Parijs.

Betogingen over de hele wereld

Niet alleen in Frankrijk, maar over de hele wereld wordt vandaag gedemonstreerd tegen het geweld van deze week. Onder meer in Sydney, Liverpool, Brussel, Madrid, Ramallah en Nicosia zijn betogingen gepland.

'Supermarktterrorist schoot op hardloper'

De man die afgelopen week in Parijs een politieagente en vier gijzelaars in een kosjere supermarkt doodschoot, heeft mogelijk ook geschoten op een hardloper. Dat gebeurde op woensdag, de dag van de aanslag op Charlie Hebdo.

Lees meer: 'Terrorist supermarkt betrokken bij derde aanslag'

'Veel getoeter, maar het helpt niet'

Buitenlandredacteur Hans Brom is in Parijs en ziet dat het steeds drukker wordt op het beginpunt van de mars.

"Het wordt nu echt druk op de Place de la République, maar vooral ook in het gebied daaromheen. Tienduizenden mensen moeten het zijn. Misschien veel meer; ik kan ze niet tellen."

"De politie heeft nu alle grote boulevards rond het plein afgezet. Het is een groot voetgangersgebied geworden. In de enkele straat waar voorlopig nog auto's worden getolereerd, staat het muurvast. Er wordt veel getoeterd, maar dat helpt niet. Ook op Boulevard Voltaire, een van de routes waar straks de demonstranten zullen lopen, staat nu al zwart van de mensen."

Hoe ziet de stoet in Parijs eruit?

Vooraan de stoet lopen de familieleden en andere nabestaanden van de slachtoffers. Daarachter komen de regeringsleiders en vertegenwoordigers van internationale organisaties en religieuze organisaties. Daar weer achter lopen alle andere deelnemers.

President Hollande sluit later aan, samen met de in Parijs aanwezige regeringsleiders. Ook oud-president Sarkozy en vroegere premiers van Frankrijk lopen mee. Hollande en zijn gasten lopen niet tot het einde mee, maar stappen eerder uit om te overleggen op het Élysée. De rest van de stoet gaat door naar het eindpunt op Place de la Nation. Dat zegt de Franse krant Le Figaro.

Laatste arrestanten vrijgelaten

Er zit niemand meer vast voor de aanslagen in Parijs. De politie heeft de laatste vijf arrestanten vrijgelaten. In totaal werden negen mensen opgepakt na de aanslagen van de afgelopen week.

Lees meer: Vijf arrestanten Frankrijk vrijgelaten

Vlaggen halfstok

Op het hoofdkwartier van de NAVO in Brussel hangen de vlaggen halfstok ter nagedachtenis aan de slachtoffers die de afgelopen week vielen bij de aanslagen in Frankrijk.

Week van terreur in Frankrijk

De aanslag op de redactie van Charlie Hebdo was het begin van een golf van geweld in Frankrijk. Wat gebeurde er precies sinds woensdag?

Een overzicht: Steeds meer feiten bekend na terreurdaden Frankrijk

Opstelten overlegt

Op het ministerie van Binnenlandse Zaken in Parijs kwamen verschillende regeringsleiders en ministers uit Europese landen bijeen voor een overleg over de gezamenlijke bestrijding van terreur. Namens Nederland was minister Opstelten aanwezig.

Andere steden

Parijs is niet de enige stad in Frankrijk waar vandaag gedemonstreerd wordt. Ook in onder meer Lyon, Cherbourg, Brest, La Rochelle, Straatsburg, Clermont-Ferrand, Dijon, Toulouse en Bordeaux gaan vanmiddag mensen de straat op om te betogen tegen het geweld.

'Auto's in Parijs weggesleept'

'Mentor' van de aanslagplegers

De man die de aanslagplegers van afgelopen week de radicaal-islamitische ideologie bijbracht, werkt inmiddels als stagiair-verpleegkundige in een ziekenhuis.

Lees meer: 'Mentor' daders Charlie Hebdo nu verpleegkundige

Correspondent Ron Linker vanuit Parijs

Rutte en Opstelten naar Parijs

Op dit moment is premier Rutte nog te gast in het tv-programma Buitenhof, maar vanmiddag zal hij samen met minister Opstelten van Veiligheid en Justitie namens Nederland meelopen in de protestmars in Parijs. "We moeten juist nu de verbinding met elkaar zoeken", zegt Rutte in Buitenhof.

'Geweld heeft geen religie'

Buitenlandredacteur Hans Brom spreekt in Parijs met Mohammed, die meeloopt in de protestmars vandaag.

"Ik ben Mohammed Alqadi. Ik ben Palestijn en moslim. Ik studeer hier in Parijs. Ik doe een koksopleiding. Veel mensen in Palestina kennen me. Ik zit veel op Twitter en heb 110.000 volgers (@ALQadiPAL)."

"Ik ben gekomen om te laten zien dat Palestijnen en moslims in het algemeen absoluut niet achter de aanslagen staan. Wat er over de profeet is verschenen is heel beledigend, maar zo'n conflict mag je nooit met geweld beslechten. Dat heeft helemaal niets met de islam te maken. Geweld heeft geen religie."

Communistische kranten

Op de Boulevard Beaumarchais, een van de aanlooproutes naar de Place de la République, worden stickers en kranten uitgedeeld door sympathisanten van L'Humanité, het communistische dagblad.

Politie in de straten van Parijs

'Overal busjes met politie'

Volgens buitenlandredacteur Hans Brom, die de ontwikkelingen vanuit Parijs volgt, is het 'gezellig druk' in de stad.

"Het is een stralende dag. Fris met een strakblauwe lucht. Op de Place de la République, het beginpunt van de mars, is het gezellig druk. Niet meer dan dat. De meeste mensen genieten kennelijk nog even van hun vrije zondagmorgen, voordat ze hiernaartoe komen. Hoeveel dat er worden is volstrekt onduidelijk. Er wordt met 1 miljoen mensen rekening gehouden."

"Zo rustig als het is rond het plein, zo vol zijn de zijstraten. Overal staan busjes met politie. Gewone agenten, bewapende agenten, oproerpolitie. Op iedere straathoek staat een militair met een fors geweer in de aanslag. Ze zijn op alles voorbereid."

Welke route?

Mogelijk komen er een miljoen mensen af op de mars in Parijs. Dat is een gigantisch aantal en stelt bijzondere eisen aan de te kiezen route. Er is daarom gekozen voor niet één route, maar twee.

Beperkt vliegverkeer boven Parijs

Volgens flighttracker FMC gelden er vandaag tussen 13.00 en 19.00 uur beperkingen voor het vliegverkeer boven Parijs.

Politieagent Merabet begraven

Ongeveer 1000 mensen wonen vandaag de begrafenis bij van Ahmed Merabet; de politie-agent die woensdag op straat werd doodgeschoten door een van de aanslagplegers.

Met korting naar Parijs

Wie vanochtend nog naar de Franse hoofdstad wil reizen om mee te demonstreren, betaalt daarvoor 35 euro. Thalys heeft de prijzen verlaagd.

Lees meer: Thalys komt deelnemers Parijse mars tegemoet

Beelden demonstraties live op nos.nl

Vanaf 14.00 uur zijn de beelden van de demonstraties in Frankrijk rechtstreeks te volgen op nos.nl en vanaf 15.08 uur op NPO 2.

Waar in Frankrijk wordt gedemonstreerd?

Door heel Frankrijk vinden vandaag betogingen plaats. Bekijk op deze kaart in welke steden er hoe laat gedemonstreerd wordt.

Terug naar woensdag

Het geweld in Frankrijk begon woensdag met een aanslag op de redactie van het satirische blad Charlie Hebdo. Twaalf mensen komen om, onder wie twee politieagenten. Het is het begin van een golf van geweld in Frankrijk.

Lees meer: Bloedige terreuraanslag op satirisch blad in Parijs

De ochtend van de mars

De mars in Parijs begint op de Place de la République, vanouds het beginpunt voor veel demonstraties. Het eindpunt voor iedereen is de Place de la Nation, in het zuidoosten van de stad. Er zullen volgens de Franse krant Libération ongeveer 2200 veiligheidseenheden op de been zijn in de stad.

'Miljoen mensen verwacht in Parijs'

Het belooft een massale mars te worden in Parijs. Er wordt rekening mee gehouden dat ongeveer een miljoen mensen op de mars zullen afkomen, zegt buitenlandredacteur Hans Brom, die de ontwikkelingen vanuit Parijs volgt.

Lees meer: 'Parijs vandaag hoofdstad van strijd tegen terrorisme'

Gratis openbaar vervoer

In een aantal Franse steden is het openbaar vervoer vandaag gratis, met de bedoeling om zoveel mogelijk mensen op de been te kunnen krijgen voor de protestmarsen. In de meeste steden begint de demonstratie om 14.00 of 15.00 uur.

Eerste aanwezigen

Op de Place de la République, een groot plein midden in het centrum van Parijs, komen de eerste betogers al bij elkaar. Verslaggever Mattijs van de Wiel is ter plaatse.