Formatie dag 28: Klaver kan niet gemist worden
Er wordt wel degelijk serieus onderhandeld over een kabinet van VVD, CDA, D66 en GroenLinks. Dat is vandaag de boodschap van informateur Schippers na afloop van een kort weekje onderhandelen. Schippers spreekt over stevige onderhandelingen en "het oprecht proberen met elkaar een kabinet te vormen". Ze geeft toe dat het lastig is, omdat de partijen zo verschillend zijn. "Dat knettert. Natuurlijk knettert dat."
Het was een andere formatiedag dan gepland. Klaver vertrok vanmorgen met spoed naar zijn moeder die onverwacht ernstig ziek is geworden. Haar situatie is zorgelijk.
GroenLinks probeerde vanmiddag met ex-partijleider Bram van Ojik vervanging te regelen voor de vertrokken Klaver. Van Ojik schoof aan bij de gesprekken met AIVD-baas Bertholee en Commandant der Strijdkrachten Middendorp over de internationale veiligheid, maar het was een kortstondige oplossing.
Schippers wil niet zonder Klaver verder en heeft daarom het geplande gesprek op donderdag afgeblazen. Over vijf dagen, na het paasweekend, gaan ze op dinsdag weer verder.
Minder vrijblijvend
NOS-verslaggever Ron Fresen zegt dat het duidelijk is geworden dat Klaver niet gemist kan worden. "De onderhandelingen komen namelijk in een fase die minder vrijblijvend is dan het aftasten tot nu toe."
Op dinsdag 4 april, iets minder dan drie weken na de Tweede Kamerverkiezingen, begon de eerste echte onderhandelingsdag. Daarvoor waren de gesprekken verkennend en informerend met allerlei deskundigen van het CPB, SCP, SER en het Planbureau voor de Leefomgeving.
Kleur bekennen
De afgelopen week hebben de vier partijen de grote politieke onderwerpen al grondig besproken. "Nu moeten de onderhandelaars kleur gaan bekennen op de onderwerpen waar de verschillen groot zijn", zegt Fresen. Schippers vertelt dat een aantal belangrijke onderwerpen al besproken is, zoals de zorg, defensie, ontwikkelingssamenwerking, buitenlands beleid, klimaat en veiligheid.
De gesprekken volgende week zijn volgens Fresen cruciaal. "Dan moet duidelijk worden of de onderhandelingen echt kans van slagen hebben en of er voldoende commitment is om er samen uit te komen."
In een eerder opgenomen filmpje op Twitter gaf Klaver een blik achter de schermen van zo'n onderhandelingsdag in de Stadhouderskamer. Hij vertelde dat Schippers aan het hoofd van de tafel zit en aan haar rechterhand GroenLinks-Kamerlid Buitenweg, daarna Klaver, daarna Rutte en daarna VVD'er Zijlstra.
Aan de linkerhand van Schippers zit eerst CDA-Kamerlid Heerma, daarna Buma, daarnaast Pechtold en D66-Kamerlid Koolmees. De vier partijleiders zitten dus in een vierkantje in het midden; GroenLinks schuin tegenover D66 en CDA schuin tegenover VVD.
Klaver weet niet waarom de partijen zo zijn neergezet. "Misschien heeft Edith er wel heel erg over nagedacht."
