Confrontatie in Rotterdam: hoe de Turks-Nederlandse rel kon escaleren

De diplomatieke onenigheid tussen Nederland en Turkije heeft gisteravond laat en vannacht in Rotterdam geleid tot een voorlopige climax. De Turkse minister Kaya van Familiezaken werd bestempeld tot ongewenst vreemdeling en onder politiebegeleiding weggevoerd naar Duitsland. De uitzetting volgde op een beladen avond bij het Turkse consulaat.

Al vroeg op de dag gingen de Turkse en Nederlandse autoriteiten rollebollend over straat. Minister Cavusoglu zei dat Nederland Turkse Nederlanders gijzelt omdat het niet toestaat dat Turkse bewindslieden in Nederland campagnebijeenkomsten bijwonen over het referendum in Turkije. Ook dreigde hij met sancties.

Landingsrechten

Na deze uitspraak maakte Nederland bekend dat het de landingsrechten zou intrekken voor een vlucht van Cavusoglu. Die was van plan om in Rotterdam een campagnetoespraak te houden voor het grondwetreferendum. Maar volgens het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken zou de komst van Cavusoglu de openbare orde in gevaar brengen.

Turkije reageerde als door een wesp gestoken door het Nederlandse besluit om Cavusoglu te weren. In een tv-toespraak noemde president Erdogan Nederland een fascistisch en nazistisch land.

Achter de schermen vond er inmiddels druk diplomatiek overleg plaats. Duidelijk werd dat de Turken als vervanging voor Cavusoglu zijn collega-minister Kaya naar Rotterdam wilden sturen. Zij zou met de auto vanuit Duitsland moeten komen.

Volgens Nederland is de Turken toen verteld dat ook Kaya niet welkom was, maar trokken die zich daar niets van aan. Toen Kaya 's avonds bij het consulaat in Rotterdam aankwam, hield de politie haar dan ook tegen.

Hierop ontstond een urenlange impasse. Kaya mocht van de politie het pand niet betreden en bleef in de auto zitten. Intussen hadden zich voor het consulaat naar schatting 1000 Turks-Nederlandse betogers verzameld.

Politie-ingrijpen

Onderhandelingen over een vrijwillig vertrek van Kaya leverden niets op, waarop de politie ingreep. Kaya werd in een andere, Nederlandse, auto gedirigeerd en schreeuwend weggereden. Naar Duitsland, waar ze ook vandaan was gekomen.

Het leverde snel woedende reacties op onder de betogers bij het consulaat. Een deel van hen richtte zich tegen agenten en bekogelden hen met van alles. De ME greep hard in. Rond 02.00 uur was de situatie onder controle, zei burgemeester Aboutaleb op een inderhaast ingelaste persconferentie.

Dat betekent echter nog niet dat de rook is opgetrokken. Daarvoor moet er de komende tijd nog veel diplomatiek lapwerk worden verricht. Zo nam Turkije gisteravond al, nog voor Kaya's uitzetting, diplomatieke maatregelen tegen Nederland. En vannacht vlogen de verwijten opnieuw over en weer.

'Verbale agressie onacceptabel'

Burgemeester Aboutaleb haalde fors uit naar de Turkse consul-generaal, die de Nederlandse autoriteiten zou hebben voorgelogen. Ook in een verklaring van het Nederlandse kabinet klonken harde woorden. De verbale agressie van de Turkse autoriteiten is onacceptabel, stond er.

Maar ook de Turkse premier Yildirim liet zich vannacht niet onbetuigd. Hij noemde de behandeling van Kaya onacceptabel. "Onze zogenaamde Europese vrienden die hun mond vol hebben van democratie, vrijheid van meningsuiting en mensenrechten zijn door de mand gevallen."

Minister Kaya ten slotte liet ook nog van zich horen, vanuit de auto die haar naar Duitsland reed. "De hele wereld moet in actie komen tegen deze fascistische praktijken!", twitterde ze. Ze is inmiddels vanuit Keulen teruggevlogen naar Turkije.