Nederland herdenkt oorlogsslachtoffers

Nederland heeft met twee minuten stilte de oorlogsslachtoffers herdacht die sinds de Tweede Wereldoorlog zijn gevallen. Koning Willem-Alexander en koningin Máxima waren bij de Nationale Dodenherdenking op de Dam in Amsterdam.

Voorafgaand aan het stiltemoment legde het koningspaar een krans bij het Nationaal Monument.

De 14-jarige Isa Hamerlinck las een gedicht voor, met de titel Het blijft maar komen. De Koudekerkse won de dichtwedstrijd in de provincie Zeeland, gastprovincie van de Nationale Viering van de Bevrijding. Isa's gedicht werd gekozen uit ruim 200 inzendingen.

Premier Rutte memoreerde in een toespraak zijn vader, die in Nederlands-Indië woonde toen de oorlog begon. In de meidagen van 1940 kreeg zijn vader een kaartje van zijn ouders uit Rotterdam. Rutte: "Wij hebben de hel gezien, staat er letterlijk. Ik heb dat kaartje nog. En ik koester het, als een herinnering die is doorgegeven."

Dat soort herinneringen zijn volgens de premier waardevol omdat ze troost bieden, maar ook omdat ze "een machtig wapen zijn" in de strijd tegen onvrijheid en onrecht, die "altijd en overal gevoerd moet worden".

"Ook in het hier en nu. Ook in Nederland. Want achter elke uiting van antisemitisme, achter elke vorm van extremisme die onze vrijheid ontkent, achter elke daad van geweld die het fundament van onze rechtsstaat aantast, dreigen nog steeds die woorden van toen: Wij hebben de hel gezien."

Na Ruttes woorden legden zeventig Amsterdamse scholieren een bloem bij het monument op de Dam.

Anders dan andere jaren vertrokken de koning en de koningin niet meteen na de plechtigheden. Omdat het dit jaar 70 jaar geleden is dat Nederland werd bevrijd, wordt er nog een besloten herdenking gehouden met mensen die de oorlog hebben meegemaakt, nabestaanden en veteranen.

De bijeenkomst is in de Industrieele Groote Club, van waaruit de Duitsers op 7 mei 1945 het vuur openden op feestende mensen op de Dam. Er kwamen die dag, twee dagen na de bevrijding, tientallen mensen om.

Nieuwe Kerk

Traditiegetrouw werd eerder op de avond in de Nieuwe Kerk in Amsterdam een herdenkingsbijeenkomst gehouden voor de oorlogsslachtoffers. De 4-meivoordracht werd gedaan door publicist Ian Buruma.

Hij blikte terug op hoe de wereld zich oprichtte uit de puinhopen van de oorlog en hoe de oorlog heeft doorgewerkt in het leven van de tweede generatie.

Verzetsstrijders

Ook op de Waalsdorpervlakte bij Den Haag zijn de oorlogsslachtoffers herdacht. Die herdenking begon met een stille tocht. Vooraan in de stoet liepen onder anderen nabestaanden van op de Waalsdorpervlakte gefusilleerde verzetsstrijders.

Even voor 21.00 uur brak de klepel van de Bourdonklok, die normaal gesproken wordt geluid tot iedereen het monument in het duingebied is gepasseerd. Daardoor was het ineens stil.

Aanhouding

Tijdens de Dodenherdenking in het Wilhelminapark in Zoetermeer is vanavond een 40-jarige man aangehouden. De man probeerde vlak voor de twee minuten stilte een afzetting te passeren.

Aanwezigen spraken tegen Omroep West van een "bizarre situatie". De man is een bekende van de politie. Waarom hij de afzetting wilde passeren, is niet duidelijk.

Bergen op Zoom

Bij de Dodenherdenking in Bergen op Zoom was ook een incident. Twee jongens fietsten tijdens de twee minuten stilte langs en riepen leuzen. PVV-Statenlid Maikel Boon zegt tegen Omroep Brabant dat hij na de stilte achter hen aan is gegaan. Toen hij ze had achterhaald, bedreigden de jongens hem met de dood. Boon is van plan aangifte te gaan doen.

Prinses Margriet, haar man Pieter van Vollenhoven en hun zoon Pieter-Christiaan waren bij de herdenking op begraafplaats Militair Ereveld Grebbeberg bij Rhenen. Daar zijn de beroepsmilitairen en dienstplichtigen die sinds 1940 waar ook ter wereld voor het koninkrijk zijn gevallen, herdacht.