Optocht padvinders Amsterdam · NIOD

Weer vrij: zomerse zwerftocht van padvinders

Vier jaar lang waren de padvinders verboden door de nazi's. Nu de vrijheid is herwonnen trekken zeven Amsterdamse padvinders door Nederland. Een reis met hindernissen omdat het land nog aan het opkrabbelen is.

De scouts hadden contact met elkaar gehouden toen de nazi's in april 1941 de beweging verbood. De nazi's wilden geen onafhankelijke jeugdorganisaties. Bovendien strookten thema's als verbroedering tussen de volken niet met hun leer.

Ondergronds ging een deel van de scouting door. Direct na de bevrijding trokken velen van hen hun uniform weer aan om de geallieerden te helpen. Het Militair Gezag was blij met deze extra krachten, die konden gidsen en tolken voor de geallieerden en die werden ingezet als boodschapper of als wacht op bruggen.

Geweld op de Dam

Zo ook de Amsterdamse jongens. De vrienden waren blij dat ze als scout iets konden betekenen. Zo hielpen ze op het Centraal Station toen daar de treinen aankwamen met de overlevenden uit de kampen. Ook probeerden ze op 7 mei het feest op de Dam in goede banen te leiden.

Toen die bijeenkomst ontaardde in geweld, stonden de scouts paraat. "We hebben gewonden verbonden en mensen gekalmeerd", zegt scout Ton Gräber (19). In de Nieuwe Kerk, waar mensen naar toe waren gevlucht, bewaakten de padvinders de ingangen.

Padvinders helpen na schietpartij op de Dam · Willem van de Poll nationaal archief/Anefo

Met hun zomerse trektocht door het land vieren de jongens het einde van "de gevangenschap in eigen land", zoals de padvinders het noemen. Ze verheugden zich erop om weer vrij door Nederland te trekken, te kamperen en zich weer vrije mensen te voelen.

De tocht van de jongens geeft goed aan hoe moeilijk het is om te reizen door Nederland. Goede fietsen zijn er niet, de Duitsers hebben de meeste ingepikt. Treinen rijden er nog maar amper. Liften kan, maar er rijden weinig auto's. Nederland is verdeeld in drie zones en zonder vergunning van de ene zone naar de andere reizen mag niet.

reispapieren · publiek domein

De scouts hebben geluk, want dankzij de goede samenwerking tussen het Militair Gezag en de Scouting kregen ze een reisvergunning. Als reden staat erbij: de jongens hebben hard gewerkt en moeten voor herstel van gezondheid naar buiten.

Een ander probleem, minder eenvoudig op te lossen, zijn de distributiebonnen. Die uit Amsterdam zijn niet in andere zones geldig. Een uitdaging, noemen de avonturiers hun zomerse zwerftocht dan ook.

Uitgehongerd

Op 16 juli vertrokken Mik, Jan, Bob, Doeke, Leo, Henk en Ton met de boot vanaf Amsterdam naar Zwolle. "Overal zagen we sporen van gevechtshandelingen", zegt Ton. "De bruggen bij Kampen waren natuurlijk allemaal vernield, maar men was echter weer druk aan het werk om ze te herstellen."

Na een nacht in een tent gingen de scouts met een melkauto richting Twente. Enkele kilometers buiten Enschede klopten ze aan bij een Canadees legerkamp. En daar mochten ze weer hun tent opzetten. En ze kregen er eten.

"Wij sloegen, uitgehongerd als wij waren, zo'n gat in de broodstapel dat de kok woest keek omdat er niets meer over was. Vooral Doeke was niet te verzadigen. Ondanks de kwade kok sliepen we lekker", zegt Ton.

De vrienden zijn inmiddels neergestreken bij het riviertje de Dinkel. Ze zwemmen in het schone water en hebben echt vakantie. Over ruim een week trekken ze terug naar Amsterdam. Om daar weer actief met de scouting bezig te gaan.