Herstelwerkzaamheden op Schiphol vlak na de bevrijding · Beeldbank WOII/NIOD

Herstel Schiphol vordert: eerste KLM-vliegtuig geland

Met man en macht is er de afgelopen maanden gewerkt aan het herstel van de luchthaven Schiphol, die compleet is verwoest tijdens de oorlog. Honderden arbeiders hebben grote hoeveelheden puin geruimd, bomkraters gedicht en onontplofte bommen onschadelijk gemaakt. De landingsbanen zijn hersteld en er zijn barakken uit de grond gestampt om tijdelijk passagiers en vracht in onder te brengen.

De voortvarende aanpak van het herstel van Schiphol leidde ertoe dat 8 juli al het eerste militaire vliegtuig kon landen. En vandaag landde er voor het eerst weer een KLM-vliegtuig op Schiphol, afkomstig uit Engeland.

De Dakota, genaamd De Spreeuw, heeft tijdens de oorlog dienst gedaan op de lijn Engeland-Lissabon. Aan boord waren een twintigtal militairen en officials. Het toestel vloog vervolgens terug naar Engeland met generaal Kruls van het Militair Gezag aan boord.

Voor de oorlog was Schiphol een van de best toegeruste luchthavens van Europa. In 1938 verwerkte de luchthaven nog een record van 100.000 passagiers. Bij de Duitse inval op 10 mei 1940 werd de luchthaven als een van de eerste doelen gebombardeerd om de militaire toestellen uit te schakelen van de Nederlandse 'Luchtafdeeling' die hier waren gestationeerd. Van de KLM-toestellen werden er achttien vernield, eentje ontkwam naar Engeland.

Na de capitulatie, enkele dagen later, namen de Duitsers Schiphol in bezit en gebruikten het daarna als basis voor de Luftwaffe. 'Fliegerhorst 561' was de nieuwe naam van de militaire vliegbasis. De Duitsers stationeerden er bommenwerpers en jachtvliegtuigen en breidden Schiphol bovendien flink uit. Er kwamen nieuwe gebouwen, een treinverbinding voor de bevoorrading en de landingsbanen werden verlengd.

Voor de geallieerden was de Duitse vliegbasis een belangrijk doelwit voor luchtaanvallen. Diverse malen bombardeerden de Britten en Amerikanen de luchthaven, met als hoogtepunt 13 december 1943. Met bijna 200 bommenwerpers voerden de Amerikanen zo'n vernietigend bombardement uit op Schiphol, dat de Duitsers er geen heil meer in zagen de luchthaven weer op te bouwen.

Hongerwinter

In september 1944, met de geallieerden in aantocht, bliezen de Duitsers het banenstelsel op en alles wat er verder nog overeind stond. In de hongerwinter die volgde, haalde de bevolking vervolgens uit de puinhopen alles weg wat nog bruikbaar was, voornamelijk hout voor de kachel thuis.

Vlak voor de bevrijding volgde boven Schiphol nog een Amerikaans 'bombardement', maar dit keer lieten de zware toestellen geen bommen los, maar voedselpakketten voor de bevolking van West-Nederland, die zo ernstig te lijden had onder de honger.

Schiphol richt de blik nu op de toekomst en wil zo snel mogelijk weer bereikbaar zijn voor passagiers- en vrachtvluchten uit alle windstreken. Om de wederopbouw van Nederland te versnellen wil KLM binnenlandse lijnen openen naar Eindhoven, Maastricht, Enschede, Groningen en Leeuwarden.