De beruchte SD-leider Ernst Knorr is dood aangetroffen in zijn cel in Scheveningen. De Duitser werd met een touw om zijn nek gevonden, het is nog niet duidelijk of hij zelfmoord heeft gepleegd of is omgebracht.

Knorr stond in de oorlog bekend als een hardvochtig ondervrager, die gearresteerde verzetslieden zwaar mishandelde om hen te laten doorslaan. De gevangenen werden geslagen of getrapt met laarzen, of bewerkt met een gummiknuppel.

"Knorr was, wat wij hier zeggen, een echte mof", zegt een van Knorrs slachtoffers, Weimer Emmelkamp. "Een forse kerel, ik kan me hem heel goed voor de geest halen. Een grote schurk."

Emmelkamp werd door Knorr mishandeld tijdens een verblijf in het Scholtenhuis, het beruchte SD-hoofdkwartier midden in Groningen. "Wat wel pijnlijk was, was dat hij met zijn laarzen op mijn tenen ging staan", herinnert hij zich. "Met alle kleuren van de regenboog ben ik weer terechtgekomen in het Huis van Bewaring, maar ik leefde nog."

Doodgemarteld

Dat kunnen zeker niet alle Nederlanders zeggen die Knorr tegenkwamen. In 1941 was hij aanwezig toen verzetsstrijder Sjaak Boezeman tijdens een verhoor in Den Haag werd doodgeslagen. De Duitsers verdoezelden de moord door een hartstilstand als doodsoorzaak op te geven en het lichaam te cremeren.

Bewaker Albert Schaap weet wel beter. "Ik zag dat zijn rug een en al wonden was. Hij was namelijk geheel bedekt met bloeduitstortingen en zijn gehele rug zat vol bloed. Ook kon hij niet behoorlijk meer praten, aangezien zijn gehele gezicht was stukgeslagen en het bloed uit zijn mond liep."

Executies

Vorig jaar was Knorr nog persoonlijk betrokken bij drie executies in Drenthe. Daar was een Landwachter omgekomen bij een vuurgevecht bij de toevallige ontdekking van vier onderduikers. Knorr kwam speciaal uit Groningen om vier mannen die waren opgepakt de kogel te geven. Onder hen Ritse Vos, de 16-jarige zoon van de boer bij wie de onderduikers waren gevonden.

"Zoon Vos was wanhopig", zag verzetsman Jantinus Bosker, vlak voordat hij zelf kon ontsnappen. "Ook hij werd naar buiten gecommandeerd. Hij protesteerde heftig, hij wilde niet, maar werd gedwongen uit te stappen. Het was erbarmelijk dit mee te maken, zo'n onschuldig kind."

Ook de verzetsvrouw Esmee van Eeghen overleefde een ontmoeting met Knorr niet. Zij was het vertrouwen van haar medestanders kwijtgeraakt omdat ze verliefd was geworden op een Duitser, maar dat wilde nog niet zeggen dat ze veilig was voor de bezetter. Knorr executeerde haar toen ze na verraad in zijn handen viel: ze werd kort na Dolle Dinsdag met dertien kogelwonden in een Gronings kanaal gevonden.

Schriermonnikoog

Aan het eind van de oorlog vluchtte Knorr met veel andere meedogenloze collega's uit het Scholtenhuis naar Schiermonnikoog. Ze hoopten via het Waddeneiland naar Duitsland te kunnen ontkomen, maar gaven zich eind mei toch over aan de geallieerden.

Knorr werd vastgezet in de Scheveningse Strafgevangenis, het voormalige Oranjehotel waar zoveel van zijn slachtoffers ook hadden gezeten. Daar werd hij vanmorgen dood gevonden.

Er gaan geruchten dat de bewakers wraak hebben genomen op Knorr en hem tot de dood hebben mishandeld. Hij zou juist helemaal niet mogelijkheid hebben gehad zich te verhangen, omdat er aan het plafond geen touw geknoopt kan worden.

Een onderzoeker van de gevangenis zegt echter dat het ook mogelijk is dat Knorr het touw aan de muur vastknoopte en zich zo verwurgd heeft. Verder onderzoek naar de zaak wordt in ieder geval niet nodig geacht.