Hendrik Bannink · Oud Winterswijk

Twintig mannen bruut geëxecuteerd op fietspad

Een zwarte dag in het Overijsselse Wierden. Hier zijn vanmorgen twintig mensen koelbloedig doodgeschoten op een fietspad. De lichamen moesten verplicht tot het middaguur op straat blijven liggen.

De meeste slachtoffers zijn verzetsstrijders uit Zwolle en omgeving. Als gevangenen van het Einsatzkommando-Almelo werden ze vanmorgen in alle vroegte op een vrachtwagen geladen.

Wierden

De eerste stop was bij de Ten Bos textielfabriek aan de Almelosestraat in Wierden. Hier kregen tien mannen het bevel om uit te stappen en in een rij op het fietspad te gaan staan. Voor het oog van voorbijgangers werd de groep doodgeschoten.

De overige tien mannen werden vanuit de vrachtwagen gedwongen om naar de executie te kijken. Vervolgens reed de vrachtwagen door naar de Rijssensestraat. Hier werden ook de anderen op straat gezet en rond 8:15 uur koelbloedig geëxecuteerd.

De lijken moesten van de SS tot 12:00 uur verplicht op straat blijven liggen. Voorbijgangers werden gedwongen om van hun fiets af te stappen en te voet langs de levenloze lichamen te lopen.

Ik zie de lichamen nog op het fietspad liggen.

Klaas van der Weerd

Politieman Klaas van der Weerd zag de lichamen liggen. "Ik fietste omstreeks halfacht naar het bureau. Bij de fabriek van Ten Bos zag ik een oploop van mensen. Toen ik dichterbij kwam, hoorde ik van omstanders wat er was gebeurd. Ik zie de lichamen nog op het fietspad liggen."

Samen met gemeenteopzichter Rutgers bedacht hij hoe de lichamen het beste geborgen konden worden. Van der Weerd: "Ik zei dat alles wat gevonden werd zoals schoenen, ringen, kleding enz. in apart genummerde zakken moest worden gedaan. De kist met het lichaam kreeg hetzelfde nummer."

Door het verzamelen van de persoonlijke spullen probeerde Van der Weerd zoveel mogelijk slachtoffers te identificeren. "Van de meesten weten we niet wie het is. De nabestaanden van vier of vijf die we gelijk konden identificeren, kregen onmiddellijk bericht."

Hendrik Bannink

Een van de slachtoffers is de 48-jarige Hendrik Bannink. Als Zwolse politie-inspecteur was hij jarenlang de contactman tussen het verzet en de politie. Zo kon hij ervoor zorgen dat de Zwolse verzetsdienst wapens ontving die burgers verplicht hadden moeten inleveren aan de politie.

Ook hielp hij mee met het opzetten van wapendepots, het stelen van stempels en het helpen van onderduikers. Op 18 februari werd hij gearresteerd en naar de gevangenis in Zwolle afgevoerd. Hier bleef hij tot gisterennacht.

De executie is een represaille op verschillende aanslagen van de geallieerden op spoorlijnen en verkeersknooppunten in de regio van Wierden. De laatste tijd worden transportwegen zoals de spoorlijn Deventer-Wierden en de wegen vanaf Duitsland veelvuldig gecontroleerd en onder vuur genomen.

Op 11 maart werd een transport met kruisraketten aangevallen door 50 bommenwerpers. Acht dagen later werd een munitietrein met 76 V1's geraakt.