Duitse soldaten marcheren door straten van Alkmaar · Collectie Regionaal Archief Alkmaar

Razzia Alkmaar 'volkomen mislukt' voor Duitsers

Na een reeks razzia's in alleen al de afgelopen week in Apeldoorn, Haarlem en Delft, waren de Alkmaarders voorbereid op de mogelijke komst van de Duitse soldaten. Toch was het vanochtend vroeg een onaangename verrassing toen bleek dat ze de stad volledig omsingeld hadden.

In brievenbussen werden pamfletten verspreid met een oproep voor de arbeidsinzet: om 9.00 uur moesten alle mannen tussen de 17 en 40 jaar bij de voordeur met voorgeschreven uitrusting klaarstaan.

Goede voorbereiding

De Duitsers hebben nog geen 600 man kunnen wegvoeren, een relatief lage opbrengst. Bij razzia's in Den Haag en Rotterdam lag het aantal slachtoffers respectievelijk op 13.000 en ruim 50.000 man. Nieuwsbulletin Strijd spreekt van een "volkomen mislukking" voor de Duitsers.

Het was bij de Alkmaarders bekend dat de Duitsers in andere dorpen en steden al duizenden mannen hadden opgepakt. Hierdoor konden zij van te voren schuilplaatsen maken voor als het moment daar zou zijn.

Toen het gevaarlijk werd, heeft hij zich verstopt boven op de oven die niet meer gebruikt werd.

Mevrouw Beemster

Ook de familie Beemster was voorbereid. Meneer Beemster meldde zich vanochtend niet vrijwillig, maar bij de huiszoeking had mevrouw Beemster ook geen idee waar haar man zich had verstopt. Pas toen de Duitsers het huis weer hadden verlaten, kwam mevrouw Beemster erachter waar hij zat.

"Toen het gevaarlijk werd, heeft hij zich verstopt boven op de oven die niet meer gebruikt werd, we hadden immers geen kolen. De oven zit heel hoog en er is maar weinig ruimte tussen het plafond en de bovenkant van de oven." Toch wist meneer Beemster ertussen te kruipen en is hij niet opgepakt.

Oorlogsindustrie

De slachtoffers van de razzia's worden niet meer alleen naar de IJssellinie afgevoerd, maar ook rechtstreeks naar Duitsland. Aan de IJssellinie worden zij ingezet om verdedigingswerken aan te leggen en in Duitsland gaan ze aan het werk in de oorlogsindustrie.

Door de opmars van de geallieerden tot aan de grote rivieren maken de Duitsers zich duidelijk zorgen om het gevaar dat de weerbare Nederlandse mannen kunnen betekenen. Vermoedelijk is dit de reden voor de transporten van Nederlandse mannen naar Duitsland, waar zij hun krachten kunnen omzetten in arbeid voor de Duitsers.

Oproep tot verzet

Radio Oranje roept bijna dagelijks op aan de Nederlandse mannen om zich niet vrijwillig aan te melden voor de arbeidsinzet: "Elke stad heeft schuilplaatsen genoeg, wees behulpzaam voor elkaar!"

Vandaag berichtte de radiozender na de razzia in Alkmaar dat zij hoopt dat de Nederlandse volkskracht behouden zal blijven en de mannen die niet zijn opgepakt, voorzichtig zullen zijn: "Mannen van de gezochte leeftijdsklassen, ga nog niet de straat op!"

Een stuk van het bevel van de Weermachtcommandant dat vanochtend in de Alkmaarse brievenbussen viel · Regionaal Archief Alkmaar