Vrouwelijke dwangarbeiders uit de Sovjet-Unie · ANP

Duizenden Sovjet-oorlogsbruiden naar Nederland

Sinds de bevrijding zijn er zo'n 5000 vrouwen uit de Sovjet-Unie in Nederland gearriveerd. Deze vrouwen zijn hun Nederlandse geliefden gevolgd, die ze hebben leren kennen bij dwangarbeid in nazi-Duitsland.

"Huilen, huilen. O, wat hebben we gehuild. Verschrikkelijk", vertelt Nina Oolders over het afscheid van haar familie in 1942. Zo'n 1,2 miljoen vrouwen uit de Sovjet-Unie van rond de 16 jaar werden in overvolle goederentreinen afgevoerd naar Duitsland. Onder dwang werden zij weggerukt bij hun families om te werken in de oorlogsindustrie.

Vrouwelijke dwangarbeiders uit de Sovjet-Unie · ANP

In 1942 draaide de Duitse oorlogsindustrie op volle toeren en de Duitsers kampten met een gigantisch arbeidstekort. Meer dan 8 miljoen burgers uit heel Europa werden in Duitsland te werk gesteld.

"Het was een bevel van de Duitsers", vertelt de 19-jarige Tania Swibben. "Als je het niet deed of probeerde onder te duiken, dan werden je ouders doodgeschoten."

"Het was alsof we kippen waren, of varkens. En onze ouders liepen er achteraan, te huilen en te schreeuwen", herinnert Nadeschda Dubbe zich over het vertrek.

Vrouwelijke dwangarbeiders uit de Sovjet-Unie · ANP

Deze vrouwen hebben het bijzonder zwaar gehad in Duitsland. De nazi's zagen de Slavische volkeren als untermenschen. De vrouwen kregen weinig en slecht voedsel, ontvingen louter een zakcentje en zaten geïsoleerd in eigen barakkenkampen.

Nadja van Genen vertelt: "Wij mochten niet meedoen. Wij waren Russen, ze noemden ons untervolk. Je bent niets waard. Je werd verkocht."

Liefde, ondanks alles

Na verloop van tijd kregen de vrouwen iets meer bewegingsvrijheid. "In het begin moesten we elke dag werken, maar later kregen we zondag vrij", vertelt Nina Oolders. Nadja van Genen kijkt hier met een fijn gevoel op terug: "We hadden plezier, dansten en zongen liedjes. Het was zalig. We genoten van ieder uur."

"Er waren Franse, Engelse en Hollandse jongens", gaat Nina Oolders verder. "Degenen die interesse hadden in meisjes kwamen naar ons kijken." En zo ontstonden, ondanks deze moeilijke omstandigheden, toch liefdesrelaties.

Duizenden Nederlandse mannen, in Duitsland werkzaam via de arbeitseinsatz, werden verliefd op deze Sovjet-vrouwen. Nu Nederland bevrijd is, hebben veel van deze vrouwen besloten niet terug te keren naar huis, maar hun geliefden te volgen naar Nederland.

Landverraders

De vrouwen zijn verliefd en hun eigen land is verwoest. Bovendien doen geruchten de ronde dat Sovjet-leider Josef Stalin teruggekeerde dwangarbeiders en concentratiekampgevangenen zwaar bestraft omdat ze voor de Duitsers hebben gewerkt. "Misdadigers worden we genoemd", zegt Nadja van Genen verontwaardigd. "Landverraders."

Het is nog onduidelijk wanneer deze jonge vrouwen hun families in de Sovjet-Unie weer veilig kunnen opzoeken. Ondanks de heimwee hebben zij besloten zich hier te vestigen en samen met hun Nederlandse mannen een nieuw leven op te bouwen.