Kim Jong-nam, halfbroer van, is op een vliegveld in Maleisië vermoord met het zenuwgas VX. Eén van de (zo niet de) meest dodelijke stoffen ter wereld en door de VN bestempeld als een massavernietigingswapen. Wat er precies gebeurde is onduidelijk, maar dat er maar weinig VX voor nodig was staat vast.
Een druppeltje van een druppeltje is al genoeg om iemand te doden, legt chemisch wapen-expert Maarten Nieuwenhuizen van TNO uit. "De potentie van VX is gigantisch, via de huid kan het in heel kleine hoeveelheden al z'n werk doen."
Nieuwenhuizen: "De beelden die ik heb gezien van het Maleisische vliegveld zeggen mij niet genoeg en daardoor blijft het bij spreken in scenario's. Het kan bijvoorbeeld zijn dat de Noord-Koreaan is besproeid met VX uit een vernevelaar." Gas van de stof VX is dodelijk, maar VX in de vaste, vloeibare vorm nog dodelijker.
In de bewakingsbeelden hieronder zie je Kim Jong-nam nietsvermoedend op een vliegveld in Maleisië. Twee vrouwen vallen hem aan en dienen het giftige VX toe. Het is nog onduidelijk hoe ze het hebben kunnen toedienen, zonder dat ze daar zelf last van kregen.
"In dit geval was maar een heel kleine hoeveelheid nodig, omdat de aanval heel efficiënt was en niet gericht op een massa. Als je VX wil inzetten om mensenmassa's te doden, is er veel meer van nodig. Ten eerste waait veel stof weg, dat bereikt de mensen niet eens. Ten tweede omdat de stof als eigenschap heeft dat er niet veel dampen vrijkomen, zoals bij andere zenuwgassen."
Nederland heeft ook VX
Sinds bijna alle landen ter wereld, op vier na, het Verdrag Chemische Wapens ondertekenden, wordt het bestaan ervan nauwkeurig in de gaten gehouden. In Nederland is Kennisinstituut TNO daardoor de enige die een kleine hoeveelheid VX in bezit heeft. Voor onderzoek.
Wat wij met VX doen, is puur ter verdediging.
"Dat bereiden we zelf, in een zwaar beveiligd laboratorium, onder de voorwaarden die in het Verdrag Chemische Wapens zijn vastgelegd. Er komen bijvoorbeeld regelmatig inspecteurs langs."
"Wat we er hier mee doen, is puur ter verdediging. We onderzoeken bijvoorbeeld of bestaande gasmaskers en kleding er voldoende tegen beschermen. Maar ook wat medisch tegengif kan zijn en welke schoonmaakmethodes gehanteerd moeten worden."
Wie kan het maken?
"Als je als bad guy kwaad wil met VX, moet je dus zorgen dat het op de huid terechtkomt. Maar daar schuilt ook direct het gevaar. Tijdens het bereiden en toepassen ervan loop je enorme risico's. Daarom kan het alleen in geavanceerde laboratoria gemaakt worden, door mensen met de juiste technische kennis."
"De kans is dus klein dat bijvoorbeeld terroristen zelf aan de slag gaan en VX proberen te bereiden, omdat ze simpelweg de apparatuur of kennis er niet voor hebben." Mede om die reden wordt de plek waar VX is opgeslagen in Nederland, en overal ter wereld, zwaar beveiligd. "Zodat niemand erbij kan."