Ben je jong en weet je nog niet op welke partij je gaat stemmen op 15 maart? Of is het zelfs je eerste keer? Blijf dan even lezen. Er is namelijk hulp online. Waarschijnlijk heb je wel eens van Stemwijzer en Kieskompas gehoord. Voor jou hebben ze een jongerenvariant gemaakt. En er is zelfs een stemhulp helemaal voor en door jongeren ontworpen: de Jongerenkieswijzer.
Hoe de verschillende stemhulpen werken en waarom je juist één van de drie (of misschien wel alle drie) moet gebruiken? Wij spraken met Casper Renting van Stemwijzer, André Krouwel van Kieskompas en Caesar Bast van de Jongerenkieswijzer.
De stellingen moeten voor jong én oud begrijpelijk zijn.
De grootste en bekendste online stemhulp is de Stemwijzer, die vandaag is gelanceerd. De Stemwijzer bestaat uit tien thema's, verdeeld over dertig stellingen die je met 'voor' en 'tegen' kunt beantwoorden. De makers van de Stemwijzer willen een zo breed mogelijk publiek bereiken, dus ook jongeren.
"De stellingen moeten voor iedereen, jong én oud begrijpelijk zijn", zegt Casper Renting.
"Het is elke keer de uitdaging om de formulering goed te krijgen. Aan de ene kant wil je niet te veel jargon gebruiken, maar soms ontkom je er niet aan. Politiek kan nou eenmaal een complex verhaal zijn. Aan bijvoorbeeld 'hypotheekrente' ontkom je nou eenmaal niet."
Wij hebben gekozen voor vijf thema´s waardoor jongeren écht geraakt worden.
Daar zijn ze het bij de Jongerenkieswijzer, die op 15 februari met een evenement wordt gelanceerd, niet mee eens. Volgens Caesar Bast hebben zulke thema's politiek gezien veel prioriteit, maar is dat lastig uit te leggen aan jongeren die politiek niet zo gebonden zijn. "Daarom hebben wij gekozen voor vijf thema's die passen bij waar jongeren door geraakt worden", zegt Bast. "Dat zijn werk, zorg, duurzaamheid, onderwijs en inclusiviteit, over bijvoorbeeld discriminatie op de arbeidsmarkt."
De stellingen bij de Jongerenkieswijzer zijn samen met negen jongerenorganisaties gemaakt, zoals de Nationale Jeugdraad, de Landelijke Studentenvakbond en de jongerenafdelingen van de vakbonden. "Dat onderscheidt ons van de andere stemhulpen. Bij ons is het echt door jongeren en voor jongeren."
Zo onderscheidend vindt André Krouwel van Kieskompas, dat op 11 februari online komt, dat niet. "Wij hebben een speciaal Kieskompas voor jongeren gemaakt, in samenwerking met BNN", zegt Krouwel. "Zij hebben onze stellingen vertaald naar jongerentaal. Het 'gewone' Kieskompas gaat over de dingen die voor iedere Nederlander relevant zijn, jong én oud. Maar je moet jongeren op een andere manier aanspreken."
Kieskompas kiest in tegenstelling tot de Jongerenkieswijzer juist voor méér stellingen dan Stemwijzer. "Bij ons kun je een verdiepingsslag maken. Voor alle thema's zijn we te rade gegaan bij focusgroepen, data, experts, betrokken partijen en sociale én traditionele media. Alles om onze vragenlijst zo gebalanceerd mogelijk te maken. Dan kom je tot de conclusie dat dertig stellingen erg krap zijn. Dan blijft er veel achterwege dat toch voor veel mensen belangrijk is."
Je moet jongeren op een andere manier aanspreken.
Kieskompas heeft ervoor gekozen de jongeren met een app te bereiken. "Daarin kan je specifieke thema's zien die voor jongeren relevant zijn. In de app neemt Tim Hofman je mee op reis door de thema's die jongeren belangrijk vinden. Daarmee spreken we weer een ander en breder publiek aan. Die thema's zijn tot stand gekomen na gesprekken mét jongeren."
Stemwijzer komt niet met een app, maar heeft net als Kieskompas wel een aparte online stemhulp voor jongeren ontwikkeld: de Partijwijzer. "Daarvoor werken we samen met 3FM en FunX", zegt Renting. "Het lijkt op de Stemwijzer, maar het gaat over specifieke thema's die voor jongeren echt relevant zijn." De Partijwijzer is vanaf dinsdagmiddag te bereiken via de site van 3FM en FunX.
Hoe werkt het?
Bij alle stemhulpen krijg je stellingen voorgeschoteld waarmee je het eens of oneens kunt zijn. Bij de Stemwijzer heb je de keuze tussen 'voor' of 'tegen'. Bij Kieskompas en de Jongerenkieswijzer heb je een 5-puntenschaal, van 'helemaal mee eens' tot 'helemaal mee oneens'.
"Wij vinden dat je met slechts twee opties geen goed onderscheid kunt maken tussen de partijen", zegt Krouwel. "Daarom zijn we Kieskompas begonnen, omdat het anders en beter moest, met meer wetenschappelijke ondersteuning. Maar ik ben Stemwijzer dus erg dankbaar, want anders waren we hier nooit mee begonnen", zegt Krouwel met een knipoog.
In de Tweede Kamer is het ook voor óf tegen.
Stemwijzer kiest bewust niet voor zo'n puntenschaal. "Zo gaat het ook niet in de Tweede Kamer, daar is het ook voor of tegen", zegt Renting. "Wel kiezen we ervoor dat onze gebruikers aan het eind extra gewicht aan een bepaald thema kunnen hangen, dat zij belangrijk vinden. Als jij bijvoorbeeld duurzaamheid heel belangrijk vindt, worden die stellingen extra zwaar meegenomen."
Een ander belangrijk verschil tussen Stemwijzer en Kieskompas is dat je bij de eerste een 'ranking' krijgt van de partijen die volgens de stellingen het beste bij jou passen, terwijl Kieskompas je op een 'politiek landschap' plaatst en laat zien waar jij staat tussen de partijen.
Náár de stembus
Uiteindelijk hopen alle online stemhulpen de jonge kiezer naar de stembus te krijgen, want ze zijn traditioneel ondervertegenwoordigd bij de stembusgang:
Stemwijzer, Kieskompas en de Jongerenkieswijzer zijn elkaars concurrenten, maar ze hebben allemaal hetzelfde doel: jou goed geïnformeerd naar de stembus krijgen. "Uiteindelijk is het ons daar om te doen", zegt Bast. Of hij ervan baalt dat de grote broers ook specifiek op jongeren mikken? "Nee, ik vind het mooi dat andere stemhulpen ook de stap naar jongeren maken. Ik zie het als een van onze verdiensten dat daar nu meer aandacht voor is."
Als je je echt wil verdiepen, doe de online stemhulpen dan vooral allemaal. "We willen alle stemmers oproepen zich zo breed mogelijk te oriënteren", zegt Renting. "Lees de verkiezingsprogramma’s, kijk debatten en doe dus ook zoveel mogelijk stemhulpen. Ze vullen elkaar mooi aan."
