Frankrijk herdenkt vandaag de aanslagen precies een jaar geleden. Aanhangers van IS bestormden toen verschillende plekken in Parijs: het Stade de France, cafés en restaurants en poppodium Bataclan. 130 mensen kwamen om.
Claire van 29 woont in Parijs maar was tijdens de aanslagen met haar zus op vakantie in Tahiti. Haar broer was bij de voetbalwedstrijd in het Stade de France. "We hebben onze vakantie ingekort toen we het nieuws hoorden", vertelt ze. "We konden er ook niet meer van genieten."
Vandaag gaat ze naar de herdenkingen in de stad. "We gaan de slachtoffers herdenken, die net als iedereen van hun vrijdagavond genoten en helaas op de verkeerde tijd op de verkeerde plek waren."
In de Bataclan kwamen die vrijdagavond 89 bezoekers om. Sindsdien was het podium gesloten - tot gisteravond. Toen gingen de deuren voor het eerst weer open, voor een concert van Sting.
Je staat op de plek waar vorig jaar veel van de bezoekers werden gedood.
Claire heeft er gemengde gevoelens over. "Het was een belangrijke avond voor me. Ik wilde bij de heropening van dit mystieke theater zijn en voor de onschuldige slachtoffers. Maar het was moeilijk om daar naar binnen te stappen, ook al was ik er vorig jaar niet bij. Ik kreeg meteen kippenvel, het was heel emotioneel. Je staat op de plek waar vorig jaar veel van de bezoekers werden gedood."
Ook veel families van de slachtoffers waren voor het concert uitgenodigd. Niet iedereen was erbij. "Het moet voor hen zo moeilijk geweest zijn", zegt Claire. "Ik kreeg tranen in mijn ogen. Ook het moment dat iedereen in het publiek elkaars handen vasthield, was heftig. Sting vroeg aan het begin van het concert in het Frans om een minuut stilte."
Alexandre (22) uit Canada had dezelfde ervaring. Hij studeert een half jaar rechten in Parijs en kon nog net op tijd aan kaartjes komen voor het concert. "Ik ging in eerste instantie voor Sting, maar achteraf ging het om meer dan dat." De opbrengst van de verkochte kaartjes gaat naar slachtoffers en nabestaanden.
Toen Sting om een minuut stilte vroeg, begonnen sommigen te huilen.
Hij stond vooraan bij het podium en raakte aan de praat met een paar Fransen. "Toen vroeg Sting om een minuut stilte, waarop sommigen begonnen te huilen", zegt Alexandre. "Daarna begon hij met het nummer Fragile en dat was echt ontroerend. Iedereen hield elkaars hand vast."
Zijn moeder in Canada maakte zich wel een beetje zorgen dat Alexandre naar de Bataclan ging. "Maar ik voelde me heel veilig. De beveiliging was super, je moest door de metaaldetector en je werd gefouilleerd."
Sting was er ook om de muziek te vieren, liet hij van tevoren weten. En dat werkte, zegt Alexandre. "Na het emotionele gedeelte zong hij Message in a Bottle, en de energie in de zaal veranderde, iedereen was aan het zingen."
Op het eind werd het weer emotioneel. "Sting droeg een nieuw nummer op, Empty Chair, aan een bevriende fotograaf die in Syrië was omgekomen en aan alle slachtoffers van de aanslagen. Dat was onwijs mooi. Ik ging weg met nieuw respect voor alle Fransen, ik voelde me één met hen."
Voor Claire betekende het concert geen afsluiting. "We kunnen en zullen nooit vergeten wat daar gebeurd is. Dit weekend herinnert ons aan een van de donkerste dagen in Frankrijk, die helaas niet de laatste was."
"Het is wel een nieuw begin voor de Bataclan en voor de viering van het leven en de muziek, zoals Sting zo mooi zei."