Het was de ergste crisis sinds de jaren 30 van de vorige eeuw: de financiële crisis van 2007/2008. De ingrijpende gevolgen zijn nu, tien jaar later, voor veel mensen wereldwijd nog altijd voelbaar.
Klaas Knot, president van De Nederlandsche Bank (DNB), vergelijkt de Nederlandse economie als een klein bootje op de woelige wereldzeeën. "Dit soort financiële crises die spoelen over ons land heen. Dat zijn vaak internationale ontwikkelingen, waar we weinig aan kunnen doen", zegt hij.
Met die (bonus)constructie heeft het parlement zichzelf, en DNB als toezichthouder, buitenspel gezet.
Na de bankencrisis werden de bankiersbonussen aangemerkt als een belangrijke oorzaak van de crisis, omdat ze leidden tot risicovol gedrag. Maar sinds het Verenigd Koninkrijk vorig jaar besloot uit de EU te stappen, strijdt Nederland om de zakenbankiers die de Londense City mogelijk willen verlaten.
Nederland zou die strijd verliezen omdat de bonuswet in Nederland zo streng is. "Het klopt dat op dit moment banken in het VK zich breed aan het oriënteren waar ze zich gaan vestigen in Europa", zegt Knot. "Het is ontegenzeggelijk waar dat in al die gesprekken de Nederlandse bonusplafond een belangrijke rol speelt."
Buitenspel
"Maar willen wij echt de cultuur van de Britse en Amerikaanse zakenbanken naar Amsterdam halen?", vraagt demissionair minister van Financiën en voorzitter van de Europgroep Jeroen Dijsselbloem zich af. "Banken en financiële instellingen mogen hier best zaken doen, maar we gaan niet de grote risico's - en die bonusstelsels zijn daar een onderdeel van - vanuit Engeland importeren."
Knot denkt dat de discussie erover iets emotielozer gevoerd moet worden. "Niets staat banken in de weg, onder Europese regelgeving, om voor hun juridische zetel buiten Nederland te kiezen. Maar vanuit daar kunnen ze wel een bijkantoor in Nederland openen waardoor bankiers alsnog hier terechtkomen. Maar ze vallen dan wel onder de buitenlandse bonuswetgeving."
Met die constructie heeft het parlement zichzelf, en DNB als toezichthouder, buitenspel gezet, vindt Knot.
Waar wel wat aan gedaan kan worden is het verminderen van de impact die crises hebben op de Nederlandse economie, denkt Knot.
"Dan heb ik het over hogere bankenbuffers, over hogere pensioenbuffers, en buffers in de overheidsfinanciën. Maar ook in de financiën van Nederlandse gezinnen. Bijvoorbeeld het meebrengen van een beetje eigen geld bij de aanschaf van een woning."
Over de steun aan banken had Europa na de crisis afgesproken dat ze niet meer gered zouden worden met belastinggeld. En toch zijn er onlangs twee Italiaanse banken gered met 17 miljard euro aan belastinggeld: de Banca Popolare di Vicenza en Veneto Banca.
Dat gebeurde terwijl Brussel eigenlijk moet voorkomen dat belastingbetalers nog opdraaien voor banken die omvallen. Maar volgens Dijsselbloem viel dit volledig binnen de regels van de bankenunie.
"De twee kleinere banken zijn gered onder het Italiaanse faillissementsrecht omdat ze klein en niet systeemrelevant waren. Daar gelden weer andere regels."
Dijsselbloem vindt wel dat de regels moeten worden aangepast. "We moeten binnen de bankenunie ook over het faillissementsrecht, wat nu nog puur nationaal is, afspraken maken. Want anders wordt dat dus de ontsnappingsroute en gaat er alsnog belastinggeld via die route naar de banken."
Knot heeft gemende gevoelens over de manier waarop de twee Italiaanse banken zijn gered. "Het is wel in lijn met de letter van de bankenunie, maar helaas niet in lijn met de geest van de bankenunie."
