De Turkse president Recep Tayyip Erdogan lijkt zich weinig aan te trekken van de kritiek uit Europa op zijn beleid. In een toespraak zei hij onlangs zelfs dat Europa zich niet met zijn politiek moet bemoeien.
De Tweede Kamer buigt zich morgen over Turkije. Het zal gaan over de kwestie rond de opgepakte columniste Ebru Umar, maar ook over de vluchtelingendeal en in hoeverre dat de houding ten opzichte van Turkije moet bepalen.
In Nieuwsuur een gesprek met Turkije-deskundige Lily Sprangers over de koers die Turkije vaart onder leiding van president Erdogan. Ook een gesprek met parlementair verslaggever Dominique van der Heyde en de reacties uit politiek Den Haag.
Anti-terreurwetten
Zo weigert Erdogan om wijzigingen aan te brengen in de Turkse anti-terreurwetten en ze in lijn te brengen met Europese standaarden. Terwijl dat wel een van de 72 voorwaarden is die Brussel heeft gesteld aan het schrappen van de visumverplichting.
Volgens de Europese Commissie is de definitie van terrorist in de huidige Turkse wetgeving te breed, waardoor de autoriteiten bijvoorbeeld ook kritische journalisten kunnen vastzetten. Pas als de Turken aan alle voorwaarden voldoen, zijn visa vanaf juli niet meer nodig.
Vechtpartij
In Turkije zelf is veel te doen over een wetsvoorstel om de parlementaire onschendbaarheid op te heffen, waarover het Turkse parlement deze week stemt. Kamerleden kunnen daardoor worden vervolgd om hun uitspraken.
De Turkse premier kondigde begin april het wetsvoorstel aan. De regering wil zo parlementariërs die banden hebben met terroristen kunnen vervolgen. Volgens de regerende AK-partij hebben sommige Koerdische volksvertegenwoordigers zulke banden.
Over het wetsvoorstel is flink ruzie gemaakt in het Turkse parlement. Tweemaal gingen parlementariërs daarbij zelfs met elkaar op de vuist.
Volgens de pro-Koerdische partij HDP maakt het wetsvoorstel de weg vrij voor het vervolgen van pro-Koerdische politici voor betrokkenheid bij terrorisme. President Erdogan ziet HDP als een verlengstuk van Koerdische rebellen in het land.
Van de 59 HDP-parlementariërs hebben er op dit moment 41 een proces tegen zich lopen. Als de wet over de afschaffing van de parlementaire onschendbaarheid door het parlement wordt goedgekeurd, zou er een gevangenisstraf voor hen kunnen dreigen.
Vriendjespolitiek?
Erdogan lijkt zijn greep op de macht steeds meer te verstevigen. Twee weken geleden kondigde na een interne machtsstrijd de Turkse premier Ahmet Davutoglu zijn vertrek aan als leider van de AK-partij. Dat betekent dat hij ook als premier moet vertrekken.
Er zou al een tijd een conflict gaande zijn tussen Davutoglu en Erdogan. De twee zouden op verschillende punten ernstig van mening verschillen, onder meer over een grondwetswijziging die de positie van de president versterkt en die van de premier verzwakt.
Op 22 mei houdt de AK-partij een buitengewoon partijcongres om een nieuwe voorzitter te kiezen. Davutoglu wordt vermoedelijk vervangen door iemand die bereid is de koers te volgen die president Erdogan heeft uitzet. De man van Erdogans oudste dochter wordt getipt als een van de mogelijke opvolgers.
De oppositie noemde de zet van Erdogan een staatsgreep. "Het terugtreden van Davutoglu moet niet worden gezien als een interne partij aangelegenheid," zei Kemal Kilicdaroglu, de leider van de grootste oppositiepartij CHP. "Alle democraten moeten weerstand bieden aan deze staatsgreep."
Ook buiten de landsgrenzen lijkt Erdogan in te grijpen als er kritiek op hem wordt geuit. Vorige maand deed hij aangifte tegen de Duitse cabaretier en tv-presentator Jan Böhmermann, vanwege een gedicht dat hij op tv had voorgelezen. Daarin nam Böhmermann Erdogan op de hak.
Twee weken later werd de Turks-Nederlandse columniste Ebru Umar opgepakt na het versturen van kritische tweets over Erdogan. Ze was op dat moment in haar vakantiehuis in de badplaats Kusadasi. Ze werd een dag later vrijgelaten, maar mocht Turkije nog niet verlaten.
Uiteindelijk werd het uitreisverbod van Umar vorige week dinsdag opgeheven door Turkije, na diplomatieke bemiddeling door het kabinet. Zij vloog vervolgens meteen terug naar Nederland, waar ze de uitkomst van de procedure mag afwachten.
De Tweede Kamer debatteert morgen over de kwestie. De Kamer wil opheldering van minister Bert Koenders van Buitenlandse Zaken over de arrestatie van Umar. Ook komen de inzet van de Nederlandse regering om haar vrij te krijgen en de omgang met de vrijheid van meningsuiting aan bod.
