Het CBS heeft becijferd dat er de afgelopen zes jaar zo'n 13.000 daklozen zijn bij gekomen in Nederland. Een stijging van 74 procent. Volgens het CBS waren er vorig jaar zo'n 31.000 mensen zonder vaste woon- of verblijfplaats. 13.000 van hen hadden een niet-westerse achtergrond.
Nieuwsuur is vanavond bij de daklozenopvang van Leiden, waar ze de toename ook zien. Afgelopen november heeft stichting De Binnenvest een extra gebouw in gebruik genomen voor nog eens 35 bedden.
Bezuinigingen
De voorzitter van de Federatie Opvang, Jan Laurier, ziet twee belangrijke oorzaken voor de stijging. Ten eerste de bezuinigingen in de geestelijke gezondheidszorg, waardoor mensen met problemen minder goede begeleiding krijgen en sneller op straat komen te staan, zegt Laurier. Verder heeft de financiële crisis een stijging veroorzaakt. Volgens Laurier is 90 procent van alle huisuitzettingen om financiële redenen.
"Dat geeft aan dat een groep zich voor de crisis op het randje van armoede bevond", zegt CBS-hoofddemograaf Jan Latten. Die mensen raakten hun baan kwijt en konden hun huur niet betalen. "In goede tijden redden deze mensen het net, maar als het economisch zwaar weer is, zijn ze het eerst de dupe. En het zijn zware tijden geweest. Voor mensen die het anders wel hadden gered, kan de crisis net de spreekwoordelijke druppel zijn geweest."
Crisis-dakloze
Ook Emmy Klooster, directeur daklozenopvang Leiden, ziet de financiële crisis als oorzaak. Leiden heeft sinds kort een nieuw cliëntenprofiel waaruit blijkt dat één op de vijf daklozen een crisis-dakloze is: mensen met enkelvoudige problematiek die hun baan zijn verloren of failliet zijn gegaan.
De Federatie Opvang maakt zich ernstig zorgen over de toename. "De opvanginstellingen zitten vol met mensen die vanwege gebrek aan voldoende betaalbare woningen en gebrek aan schuldhulp, niet verder kunnen. Daarmee ontstaat verstopping van de opvang: nieuwe dakloze mensen moet de toegang worden geweigerd en zijn op de straat aangewezen. De stijging is dan ook deels te verklaren door het feit dat er wel dakloze mensen bijkomen, maar veel te weinig mensen uitstromen naar begeleid of zelfstandig wonen", schrijft de organisatie.
"Steeds meer mensen ontbreekt het aan de meest essentiële dingen: voedsel, onderdak en gezondheidszorg. Daarmee is sprake van schending van de meest basale humanitaire rechten."
Hulp
De Federatie Opvang pleit daarom voor voldoende, betaalbare één tot tweekamerwoningen voor deze groep door verbouw van kantoren of leegstaande verzorgingshuizen. Daarnaast is het aan gemeenten om te zorgen voor woonbegeleiding en schuldhulp om herhaling van problemen te voorkomen.
Ook Klooster vindt dat schuldhulp sneller op gang zou moeten komen, waardoor mensen eerder geholpen worden voordat ze alles verliezen. De participatiewet heeft de kostendelersnorm gebracht, waardoor mensen worden gekort op hun uitkering als twee mensen, die beiden een uitkering hebben, samenwonen. Hierdoor durven en willen mensen geen hulp bieden en mensen in huis te nemen, denkt Klooster.
Veel hoger
Het CBS heeft alleen cijfers over geregistreerde daklozen. Dakloze mensen die illegaal in Nederland zijn, worden niet meegerekend. Het werkelijke aantal ligt veel hoger dan de CBS-cijfers, denkt Klooster. Mensen die in hun eigen netwerk worden opgevangen worden niet meegeteld en mensen die in het geheel geen gebruik maken van opvang ook niet.
