Het aantal mensen dat inburgert, neemt af en ook het slagingspercentage daalt. Tot 2013 werden nieuwkomers begeleid door de gemeente. Sinds 1 januari van dat jaar zijn ze zelf verantwoordelijk voor hun inburgering: ze moeten het zelf regelen en betalen.
Volgens de gemeente Amsterdam en Vluchtelingenwerk is het nemen van die eigen verantwoordelijkheid voor deze kwetsbare groep veel te veel gevraagd. De gemeente Amsterdam wil dat het Rijk budget vrijmaakt om nieuwkomers te helpen.
Binnen drie jaar
Nieuwkomers moeten binnen drie jaar aan de inburgeringsplicht voldoen. Ze moeten verschillende examens halen, bijvoorbeeld in leesvaardigheid en kennis van de Nederlandse samenleving. Halen ze die niet, dan volgen er geldboetes of wordt de verblijfsvergunning ingetrokken.
Nieuwsuur vroeg cijfers op bij de Dienst Uitvoering Onderwijs om een indruk te krijgen van het aantal mensen dat tot nu toe aan de plicht heeft voldaan.
Uit de cijfers blijkt dat van de 10.641 nieuwkomers die in 2013 inburgeringsplichtig werden, tot juli dit jaar nog maar zo’n 17 procent is ingeburgerd. De overige 83 procent heeft nog gemiddeld een jaar om aan de plicht te voldoen. Omdat de termijn nog niet is verstreken, vindt het ministerie van Sociale Zaken het voorbarig om de conclusie te trekken dat het niet goed gaat met de inburgering.
Minder inburgeraars
De cijfers laten verder een daling zien in het totale aantal mensen dat het inburgeringsexamen doet. Van het aantal nieuwkomers dat examen doet, slagen er met de jaren procentueel ook steeds minder. In 2011 slaagde nog 77 procent, dit jaar is dat 53 procent.
De Stichting Vluchtelingenwerk merkt dat het veel vluchtelingen niet lukt zelfstandig de weg te vinden. Directeur Dorine Manson: "Vluchtelingen moeten het nu zelf uitzoeken op de website inburgeren.nl, maar alle informatie was tot voor kort alleen in het Nederlands beschikbaar. Dat spreken mensen natuurlijk nog niet. Nu is een deel van de site ook Engelstalig, maar ook die taal zijn veel vluchtelingen niet machtig."
Het is zelfs voor onze medewerkers moeilijk te begrijpen.
Manson zegt dat veel vluchtelingen niet goed weten wat er van hen verwacht wordt. "Dat is ook niet zo verwonderlijk als je kijkt naar de bureaucratische wirwar waar je doorheen moet. Het is zelfs voor onze medewerkers moeilijk te begrijpen."
Amsterdam begeleidt
De gemeente Amsterdam heeft, tegen het Rijksbeleid in, uit eigen budget een voorziening opgezet. Wethouder Simone Kukenheim (D66): "Het is een kwetsbare groep. Ze komen in een nieuw land, hebben soms traumatische ervaringen, spreken de taal niet en hebben geen netwerk. Een website is dan echt niet genoeg."
De gemeente betaalt de begeleiding nu zelf, maar zegt dat met het oog op de nieuwe instroom niet vol te kunnen houden. "We verwachten meer mensen te ontvangen en de samenleving is erbij gebaat dat deze mensen meedoen en niet afhankelijk zijn van de bijstand. Dat is belangrijk en daar hebben we als gemeente geld voor nodig."
Het is een kwetsbare groep. Dan is een website echt niet genoeg.
Gewaarschuwd
Voor 2013 werden er jaarlijks enkele honderden miljoenen euro’s besteed aan inburgering. Dat is teruggebracht naar nul. De vier grote gemeenten, de Vereniging voor Nederlandse Gemeenten, Vluchtelingenwerk en ook de Raad van State waarschuwden al voor de gevolgen. Nog voor de nieuwe wet inging, zeiden zij te verwachten dat de drempel voor een kwetsbare groep te hoog zou worden.
Volgens Vluchtelingenwerk is goedkoop in dit geval duurkoop. Manson: "Hoe eerder mensen zelfredzaam zijn, hoe eerder ze hier ook werk kunnen vinden en belasting kunnen betalen. Door te bezuinigen op inburgering snijd je jezelf als samenleving in de vingers."