Medewerkers van het bedrijf Smit Draad uit Nijmegen doen samen met vakbond FNV aangifte tegen hun werkgever. Ze beschuldigen de metaaldraadfabriek van blootstelling aan gevaarlijke stoffen en het creëren van een onveilige werkomgeving. Volgens de werknemers worden arboregels niet nageleefd waardoor ze ernstige gezondheidsschade hebben opgelopen.
In Nieuwsuur vertellen medewerkers van Smit Draad hun verhaal. Directeur Wim de Vries reageert.
Smit Draad maakt onder meer kabels die worden gebruikt in grote transformatoren en elektriciteitsnetwerken. In de fabriek in Nijmegen wordt ook lakdraad geproduceerd voor windmolens en grote elektromotoren. Smit Draad, dat dit jaar 100 jaar bestaat, heeft 115 medewerkers in dienst. De fabriek heeft het predicaat Koninklijk aangevraagd.
"Middeleeuwse toestanden"
De negen medewerkers zeggen dat ze tijdens hun werk worden blootgesteld aan oplosmiddelen en verbrandingsgassen. Hierdoor zouden ze diverse gezondheidsklachten hebben opgelopen, zoals longproblemen en huidaandoeningen. Ze klagen ook over gehoorschade door lawaai op de werkvloer en lichamelijke problemen door zwaar duw- en trekwerk.
De FNV heeft Smit Draad herhaaldelijk op de klachten over de arbeidsomstandigheden gewezen, maar dat heeft volgens de vakbond niets opgeleverd. Vakbondsbestuurder Jan de Jong spreekt van "middeleeuwse toestanden".
Volgens De Jong is er geen goede afzuiging op de werkvloer en kunnen oplosmiddelen vrij de ruimte in. "Mensen worden hier gewoon bewust kapot en ziek gemaakt." Advocaat Wout van Veen, die namens de vakbond en de werknemers optreedt, schrijft in een conceptaangifte die door Nieuwsuur is ingezien: "Smit Draad weigert willens en wetens althans schuldig, zich te houden aan deze wet- en regelgeving en brengt daardoor haar werknemers in gevaar. Zij begaat daarmee een misdrijf."
Volgens Van Veen gaat het om een uitzonderlijke zaak. "Ik heb één keer eerder een soortgelijke aangifte ingediend. In die zaak, tegen een logistiek bedrijf uit Venray, werden de bestuurders veroordeeld."
Ik voel me een proefdier.
"Mensen maken zich druk om proefdieren, maar ik voel me een proefdier", zegt Smit Draad-medewerker Roy Berenbroek. "Want hoe reageer jij op die stoffen? Het is een sluipmoordenaar." Berenbroek lijdt aan geheugenverlies en heeft last van zijn luchtwegen. "Ik ging bloed hoesten."
Zijn collega Dave van Loveren vertelt over zijn klachten. "Ik heb geheugenverlies, ik heb last van mijn longen en ik krijg nog de uitslag van mijn lever. Ik heb altijd pijn." Van Loveren zegt dat hij nooit bescherming heeft gehad tegen giftige stoffen. "Nooit, dat hoefde niet."
"Binnen de normen"
Directeur Wim de Vries van Smit Draad ontkent de beschuldigingen. In opdracht van het metaalbedrijf deed een onderzoeker van het Radboudumc metingen naar gevaarlijke stoffen op de werkvloer. Uit het rapport blijkt dat de toegestane waarden niet worden overschreden.
Volgens directeur Wim de Vries is er daarom niets aan de hand. "Op basis van dat onderzoek zijn de conclusies dat de emissies ruim binnen de internationale normen zijn. Ik heb geen enkele reden om te twijfelen aan de validiteit van dat onderzoek."
Het rapport van Radboudumc wordt in twijfel getrokken door onderzoekers van het instituut ECEMed van het Rijnstate Ziekenhuis in Velp. ECEMed onderzocht een aantal zieke medewerkers van Smit Draad en noemt het Radboud-rapport "niet representatief".
Volgens medewerkers van Smit Draad werden machines tijdens de metingen stilgezet. Ook werd er extra geventileerd door deuren open te zetten. Radboudumc wil niet reageren en verwijst naar de directie van Smit Draad.
Verantwoordelijkheid werknemer
Volgens directeur Wim de Vries heeft het bedrijf wel degelijk maatregelen genomen om zijn werknemers te beschermen. "Wij vinden het primair de verantwoordelijkheid van de medewerker om die toe te passen. De leiding moet er ook op toezien, maar het is primair de verantwoordelijkheid van de medewerker om daarmee te werken."
De Vries wil niet ingaan de individuele situatie van de zieke werknemers. Voor Jan de Jong van FNV is de maat vol. "Wij vinden dat er strafvervolging moet komen tegen de bestuurders van dit bedrijf en de leidinggevenden van dit bedrijf. Die hebben willens en wetens continu getolereerd dat mensen zijn blootgesteld aan dit soort arbeidsomstandigheden. Dat vind ik gelijk staan aan mishandeling", zegt De Jong.
"Ik vind dat deze mensen gevangenisstraf verdienen. Dit moet gewoon stoppen", zegt medewerker Willem Schattevoet. "Niet alleen voor mezelf, maar ook voor de toekomstige mensen en de mensen die nu nog werken en denken: het zal wel goed zijn."
Smit Draad ziet de aangifte met vertrouwen tegemoet. "Natuurlijk maak ik mij zorgen. Maar we hebben een goed verhaal en dat zullen we zo goed mogelijk naar voren brengen", zegt directeur Wim de Vries. "Ik wil mij graag verantwoorden: voor u, voor de rechtbank, voor wie dan ook, wat wij hier doen, wat wij gedaan hebben. Daar staan we voor."
Inspectie
De Inspectie SZW, voorheen de Arbeidsinspectie, laat weten dat er geen meldingen bekend zijn over een ongezonde of gevaarlijke werkomgeving bij Smit Draad.