Met de komst van de wrakstukken van MH17 gaat het onderzoek naar de crash van het vliegtuig een nieuwe fase in. In Gilze-Rijen gaan onderzoekers een deel van de Boeing 777 van Malaysia Airlines proberen te reconstrueren. Hopelijk brengt de reconstructie meer duidelijkheid over de toedracht van de vliegramp.
De eerste twee konvooien kwamen vanmiddag aan bij de vliegbasis in Gilze-Rijen. Alle wrakstukken worden eerst via een vaste procedure gefotografeerd, gescand en ingedeeld. Daarna beginnen onderzoekers aan de reconstructie in een speciaal ingerichte hangar. De komende maanden zullen met name de cockpit en het staartstuk van het vliegtuig worden gereconstrueerd.
'Elke dag is het 17 juli'
Ongeveer veertig nabestaanden waren vandaag aanwezig bij de aankomst van de wrakstukken. "Je zag er niks van. Alles zat goed ingepakt", zegt Don Vleesenbeek, die zijn broer Erik bij de ramp verloor. "Toch deed het me een hoop. Mijn broer zat in dat vliegtuig. Ik ben blij dat ik er was, samen met mijn familie."
Rob en Silene Frederiksz verloren hun zoon Bryce. Ze vonden het aangrijpend om de vrachtwagens met wrakstukken zien binnen te komen. "Dit is het vliegtuig waarin ze aan hun einde zijn gekomen", zegt moeder Silene. Na vijf maanden is het gemis alleen maar groter geworden. "Voor ons is het elke dag 17 juli."
De nabestaanden krijgen voorlopig nog geen toegang tot de wrakstukken, omdat die bewijsmateriaal zijn voor het onderzoek. Volgend jaar krijgen ze wel de kans om de resten van het toestel te bekijken.
Er zijn stukken ontvreemd. Sommige onderdelen zijn gericht verwijderd. Maar dat wisten we toen we naar het rampgebied gingen.
De toedracht van de ramp is nog steeds onduidelijk. Dat de wrakstukken nu in Nederland zijn, is een belangrijke stap in het onderzoek, zegt Tjibbe Joustra, voorzitter van de Onderzoeksraad voor Veiligheid. "De reconstructie is een aanvulling op materiaal wat we al hebben."
Eerder sprak de onderzoeksraad in een voorlopig rapport al van "structurele schade aan het toestel veroorzaakt door een aantal objecten dat met hoge snelheid het toestel heeft doorboord". Het rapport sloot officieel een fout van de piloten uit, net als een technisch mankement.
De raad heeft niet alle belangrijke wrakstukken op de rampplek kunnen vinden. "Er zijn stukken ontvreemd. Sommige onderdelen hadden misschien een praktisch nut voor de bevolking, maar van andere stukken denken we dat die gericht zijn verwijderd. Dat wisten we toen we gingen."
Ook sluit hij niet uit dat er onderdelen over het hoofd zijn gezien, door de grootte van het rampgebied. Maar volgens Joustra zijn er voldoende elementen van het toestel veilig gesteld om een reconstructie te kunnen maken.
Tijdrovende en dure klus
De reconstructie is een ingewikkelde, tijdrovende en dure klus. De kosten van de reconstructie kunnen in de miljoenen lopen. En het gaat nog maanden duren voordat de vliegtuigpuzzel in elkaar is gelegd, zegt Joris Melkert, universitair docent Lucht- en Ruimtevaarttechniek aan de TU Delft.
"Je moet eerst uitzoeken of de onderdelen herkenbaar zijn, waar ze vandaan komen, of ze wel bij dit specifieke vliegtuig horen. Misschien is er wel gerommeld met de delen. Pas dan kun je alles in die grote driedimensionale puzzel stoppen", zei Melkert al eerder in Nieuwsuur.
Twee andere reconstructies
In de meeste gevallen is het niet nodig om een toestel te herbouwen om de oorzaak van een crash te achterhalen. Vaak geven de zwarte dozen, gesprekken met de luchtleiding, ooggetuigen of wrakstukken al genoeg antwoorden.
In het verleden zijn twee keer eerder reconstructies van vliegrampen gemaakt: de Lockerbie-ramp en het ongeluk met TWA-vlucht 800. Die konden in beide gevallen uitsluitsel geven over de oorzaak. In het eerste geval ging het om een bom in een koffer, in het tweede geval om kortsluiting in de brandstoftank.