Algemene Beschouwingen over een verdeeld land, vrijheid en gratis bier
Het liveblog is afgesloten
Na ruim twaalf uur vergaderen hamert Kamervoorzitter Arib de vergadering af. De verwachting is dat het morgen ook een lange dag zal worden.
De eerste termijn is afgelopen: morgen om 10.30 uur het antwoord van premier Rutte
De laatste spreker is aan de beurt
Klein, voormalig Kamerlid van 50Plus, pleit voor een basisinkomen voor iedereen, geen collegegeld voor studenten en een ander gezondheidszorg. Klein noemt zijn plan "Fix the basics".
Bontes hekelt sprookjeswereld van de VVD
Bontes van de Groep Bontes/Van Klaveren heeft ook veel kritiek op de begroting voor 2017. "Het is een doekje voor het bloeden. Het roer moet om". De partij wil 1 miljard extra voor veiligheid en politie en minder belasting. "Geloof niet in de sprookjeswereld van de VVD."
Kuzu: Dit kabinet doet alsof de begroting een verjaardagstaart is
Het Kamerlid Kuzu van de tweemansfractie Kuzu/Öztürk hekelt de positieve woorden van het kabinet over de begroting. "Het zijn mooie praatjes, maar trap er niet in", zegt Kuzu, die benadrukt dat werklozen, studenten en allochtonen het er niet beter op hebben gekregen.
Kuzu waardeert het optreden van GroenLinks-leider Klaver, die het een grove schande noemde hoe PVV-leider Wilders sprak over het afnemen van Kuzu's paspoort. "Klaver is de enige die wat heeft gezegd."
Krol van 50Plus: veel gepensioneerden gaan er op achteruit
De fractievoorzitter van 50Plus begint vooral over het de ouderen, die "flink op achterstand zijn gezet". Volgens Krol zijn de ouderen er 9 procent op achteruit gegaan. "De kloof is inmiddels een ravijn."
Thieme van Partij voor de Dieren: bijna alle fractievoorzitters zijn man
Van de veertien sprekers bij de Algemene Beschouwingen zijn er dertien man, is de eerste constatering van de enige vrouwelijke fractievoorzitter Thieme. In haar pleidooi gaat ze uitgebreid in op de goede eigenschappen van vrouwen. "We kunnen wel wat vrouwen-kracht gebruiken."
SGP-leider Van der Staaij neemt grote foto's de Kamer in
SGP-leider Van der Staaij komt met grote borden aanzetten met foto's van de hal van de Tweede Kamer erop. Het zijn beelden, waarmee Van der Staaij duidelijk maakt hoe zijn partij denkt over de toekomst. Het is een vrolijke verhaal, in de zaal wordt hard gelachen.
Zijlstra: ik word een beetje depressief
Zijlstra vindt het verhaal van Klaver veel te negatief. "Er kan geen lachje vanaf. Ik word er een beetje depressief van. Tranen trekkend." Zijlstra zegt dat de cijfers over de toenemende ongelijkheid, die GroenLinks gebruikt, niet kloppen.
Klaver: kabinet bij elkaar gebleven, maar samenleving is verdeeld
GroenLinks-leider Klaver begint zijn betoog met een compliment aan het adres van premier Rutte, die erin is geslaagd om het VVD-PvdA-kabinet bijeen te houden. Sinds 1998 is het niet meer voorgekomen dat een kabinet de volle rit uitzit. Maar over het resultaat is Klaver niet te spreken. Er is sprake van polarisatie, er is een kloof tussen oud en jong, gekleurd en wit ."Het kabinet is bij elkaar gehouden, maar de samenleving is verdeeld. De samenleving heeft kiespijn." Volgens GroenLinks is de ongelijkheid in Nederland toegenomen.
ChristenUnie vreest de vrijheid van gezinnen
Segers van de ChristenUnie denkt dat de vrijheid van gezinnen in het geding is om zelf keuzes te maken over het combineren van zorg en werk. Dat komt door het kabinet. "Dit kabinet en veel partijen in deze Kamer zetten al hun geld op betaald werk. Twee banen voor twee partners", zegt Segers.
Pechtold: politiek moet handen ineen slaan
De D66-leider wil dat de politieke partijen na de Tweede Kamerverkiezingen intensief met elkaar gaan samenwerken, ook om plannen door de Eerste Kamer te krijgen. "De politiek moet de handen ineen slaan en dan zal ook de maatschappelijke polarisatie verminderen. Dan zijn we weer een land met een plan."
D66 pleit voor optimisme in het goed geregeld Nederland
D66-leider Pechtold begint zijn betoog met een autoreis van Parijs naar Nederland, samen met VVD-fractievoorzitter Zijlstra, over de hobbelige Belgische snelwegen, die zijn auto geen goed deed. Na zijn zomervakantie in Normandië was hij ook weer blij om in Nederland te zijn. "Bij thuiskomst merk je weer hoe goed we het hier hebben. "We zijn het gelukkigst, gezondst en het best opgeleid", benadrukt de D66-leider."Doe niet alsof het hier hel en verdoemenis is."
Pechtold pleit voor meer optimisme. "We moeten niet doen alsof het een grote puinhoop is. Het is misschien het rommeltje van Rutte." Hij pleit voor betere samenwerking. "Dat is de kern van mijn betoog."
Debat is geschorst tot 20.45 uur
De Kamerleden en bewindslieden gaan een uurtje eten.
Zijlstra noemt sluiten moskeeën door politie 'dictatuur', Wilders: 'dat heet vrijheid'
CDA-leider Buma vraagt Wilders of hij de politie in Nederland met geweld moskeeën wil laten sluiten. Wilders: "Dat is de enige methode om Nederland een vrij land te houden".
VVD-fractievoorzitter Zijlstra: "Voorzitter, dat heet dictatuur", waarom Wilders zegt: "Voorzitter, dat heet vrijheid."
Pechtold: 'zet mensen niet weg'; Wilders: 'de strijd tegen islam is mijn doel in het leven'
Pechtold vraagt Wilders waarom hij zo hard oordeelt over gelovigen van de islam, terwijl hij zelf niet weggezet wil worden. "Waar haalt u het lef vandaan om anderen weg te zetten? U doet zelf wat u anderen verwijt", aldus de D66-leider. Wilders benadrukt dat hij voor vrijheid strijdt, de vrijheid die hij zelf niet heeft. Hij wordt al twaalf jaar streng beveiligd wegens doodsbedreigingen. "Ik gun iedereen de vrijheid, die ik zelf niet heb. Tegen iedere prijs. Mijn strijd tegen de islamisering is het doel van mijn leven.
Klaver noemt Wilders 'de Erdogan van de lage landen' en neemt het op voor Kuzu
Klaver vindt dat Wilders precies doet als de Turkse president Erdogan, waar hij zoveel kritiek op heeft. "U kwaakt, meneer Wilders. Erdogan ontslaat rechters, dat wilt u ook omdat ze van D66 zijn. Erdogan ontslaat docenten en dat wilt u ook doen als docenten dingen doen die u niet aanstaat... U bent de Erdogan van de lage landen," aldus Klaver. Wilders zegt dat hij strijdt tegen de islam en dat hij daardoor al twaalf jaar zijn vrijheid voor kwijt is.
Hij vindt de uitspraken van Wilders over Kuzu ook ongepast. "Hoe gek ik zijn ideeën ook vind, wat u zegt over het afpakken van zijn paspoort is een grove schande. Hij is een Nederlander en dat moet je respecteren."
Wilders somt lijst jihad-aanslagen in Europa op
De PVV-leider komt met een lijst van terreuraanslagen van jihadstrijders in Europa van de afgelopen zomer. Vorig jaar bij de Algemene Beschouwingen kwam Wilders met een lijst asielzoekerscentra in Nederland.
Wilders wil dat Kuzu zijn paspoort inlevert
Wilders vindt dat de leider van de beweging Denk, het ex-PvdA-Kamerlid Kuzu zijn paspoort moet inleveren, omdat hij de Turkse president Erdogan verdedigt. Kuzu is van Turkse afkomst. "Het zou u sieren als u uw paspoort inlevert en in het Turkse parlement gaat klappen voor Erdogan", aldus Wilders.
Wilders: we raken ons land kwijt
PVV-leider Wilders vindt dat "we ons land kwijtraken" en dat daarvoor gevochten moet worden. "We moeten ons land terugveroveren. Desnoods zetten we het leger in." GroenLinks-leider Klaver vraagt zich af of het geweldloos is en dat bevestigt Wilders. Wilders herhaalt dat criminele allochtone Nederlanders het paspoort afgenomen moet worden. "Ze moeten terug naar hun land. Ze zijn hier niet meer welkom. We kunnen niet toestaan dat ze met vlaggen op de brug in Rotterdam staan of dansen op de auto's in Zaandam. We pakken hun paspoort af."
Klaver: "U blaaskaakt, maar u lost geen enkel probleem op".
De PVV-voorman riep verder Kamerlid Kuzu op zijn Nederlandse paspoort in te leveren en in het Turkse parlement te gaan zitten. "Dan kunt u daar gaan klappen." Volgens Wilders heeft Kuzu niet genoeg afstand genomen van de Turkse president Erdogan.
D66, VVD, PvdA, GroenLinks hebben honger, maar de voorzitter wil niet schorsen
Het is half zeven en veel fracties willen dat Kamervoorzitter Arib schorst voor de avondpauze, omdat ze honger hebben. Maar Arib wil eerst nog PVV-leider Wilders het woord geven. "Daarna schorsen we een uurtje", zegt ze.
PvdA-leider Samsom vindt dat de VVD onduidelijk is over de toekomst door de deur naar de PVV op een kier te laten staan. "Weten wij zeker dat de PVV niet in de auto belandt als de premier opnieuw de sleutel krijgt?", v
Vanochtend zei Zijlstra dat hij de VVD niet met de PVV ziet regeren, maar hij wilde het niet uitsluiten.
Opnieuw meningsverschil Roemer en Samsom over SP-zorgplan
Roemer daagt Samsom uit door kritiek te hebben op de terughoudendheid van de PvdA om het eigen risico snel af te schaffen. "Mooie praatjes, daar kopen we niets voor", zegt Roemer. Samsom haalt weer hard uit naar de financiering van het SP-zorgplan. Het terugdraaien van het eigen risico kost zeker 5 miljard. "Uw onderbouwing is een fata morgana. Het is gratis bier."
Samsom hekelt treiter-PVV en treiter-DENK
Samsom pleit voor een tolerant Nederland waar "we het fatsoen laten winnen". Hij bekritiseert de haatzaaiers en onverzoenlijke groepen, zoals de treitervloggers in Zaandam. "Na tien jaar hebben we nu naast de treiter-PVV, ook treiter DENK." Maar ook Rutte krijgt een veeg uit de pan. "Na 'doe eens normaal-doe zelf eens normaal' zegt hij nu 'pleurt zelf maar op'. Dat is armoedig."
De auto staat op het droge, nu kijken naar welke richting we gaan
Samsom is trots dat het Nederland economisch beter gaat. "De auto is uit de modder getrokken en staat op het droge. Nu moeten we kijken welke richting we gaan. Het is belangrijk wie de sleutel krijgt. Wij willen een verbonden Nederland waar iedereen zich veilig voelt. Iemand in een minirok, met een keppeltje op of twee mannen die hand in hand lopen."
Pechtold vraagt Samsom om bezuinigingen op scholen terug te draaien
Volgens D66 wordt er 200 miljoen bezuiniging op scholen en wil dit terugdraaien. Samsom wil geen harde toezegging doen, maar zegt kort: "Dat gaat goed komen."
Samsom vindt dat Klaver een leugen vertelt
Samsom is boos dat Klaver in een filmpje heeft gezegd dat dit kabinet "hoge inkomens meer heeft gegeven dan de lagere inkomens. "Dat is een leugen. De hogere inkomens hebben 3500 euro ingeleverd, de lagere inkomens heeft het kabinet 1700 euro gegeven."
SP en GroenLinks twijfelen aan Samsom's woorden
Roemer en Klaver zeggen dat het beleid van de afgelopen vier jaar heeft gezorgd voor grotere ongelijkheid tussen werkenden en niet-werkenden. Samsom bestrijdt dit en wijst op cijfers van het Centraal Planbureau. "Meneer Klaver, ik ken u als een meesterbrein, maar wat u zegt klopt niet."
Het optrekken van de onderste tree van de ladder grijpt Samsom naar de keel
PvdA-leider Samsom begint zijn betoog met het uitspreken van zijn angst dat steeds meer mensen moeite hebben om mee te komen in de Nederlandse maatschappij. "De onderste tree van de ladder wordt steeds hoger en dat grijpt ons bij de keel." Hij benadrukt de principes van de sociaal-democratie om te zorgen dat iedereen gelijke kansen krijgt. "Wij zullen blijven vasthouden aan ons kompas van eerlijk delen en vooruitgang", zegt Samsom.
Hij begint over de successen van het VVD-PvdA-kabinet, zoals het aantrekken van de economie, de stijging van de koopkracht, de totstandkoming van het energieakkoord en het creëren van meer banen.
De verwording van de politiek
Volgens Buma moeten politici niet meedoen aan het schelden. "Pleurt op, en daarna weer sorry zeggen. Geen woorden maar daden is onder Rutte verworden tot geen daden maar woorden."
Doorrekening
Buma weet nog niet zeker of hij het CDA-verkiezingsprogramma laat doorrekenen door het CPB. "Er is discussie over de modellen die het CPB gebruikt en dat is een goede zaak. Maar natuurlijk moet je met je water naar de dokter."
Geen bruggen gebouwd
Volgens Buma heeft het kabinet niet de bruggen gebouwd die het had beloofd. "Het runde Nederland als BV met Den Haag als hoofdkantoor."
CDA: majesteitsschennis strafbaar houden
"Wij hebben symbolen waar we in dit land aan hechten. Dat doe je niet", zegt Buma. Ook beledigen van politieagenten moet bestraft worden. "Als dat beperking van de vrijheid van meningsuiting oplevert. So be it." Pechtold (D66) verwijt hem dat hij terug in de tijd wil.
Nederland heeft een identiteitscrisis
Mensen zijn bang en in verwarring, zegt Buma. Dat komt volgens hem door het doorgeschoten individualisme.
Buma: vrijheid van meningsuiting is niet absoluut
Er is geen recht op treiteren, zegt de CDA-leider. "De democratie vergt verdediging."
Weisglas ziet Zijlstra liever niet in het kabinet
VVD wil blijven regeren
Zijlstra sluit zijn betoog af. "We hebben orde op zaken gesteld. Problemen opgelost. Ook nieuwe problemen zullen we oplossen. Want al die 17 miljoen hardwerkende Nederlanders verdienen het dat we doorpakken."
"CDA staat niet pal voor vrijheid van meningsuiting"
Zijlstra haalt uit naar het CDA, dat volgens hem een gedachtepolitie wil. Hij verwijst naar toenmalig minister Donner, die zei dat als een meerderheid het wil, de sharia in Nederland wordt ingevoerd.
Zijlstra schrikt van zelfcensuur
De VVD-fractievoorzitter zegt dat kunstenaars, cartoonisten, cabaretiers en zelfs de paus bepaalde onderwerpen mijden als de pest. "Want een verkeerd woord over Allah kan je dood betekenen."
Wilders: geen Turk er meer in
Volgens de PVV-leider hadden de demonstranten op de brug alleen maar een Nederlands paspoort en is het probleem dat het helemaal geen Nederlanders zijn, maar Turken. "Daarom zeg ik: geen Turk er meer in!"
Zijlstra begrijpt Turken Erasmusbrug niet
Zijlstra verbaast zich over de Turken die op de Erasmusbrug trouw zwoeren aan de autoritaire leider Erdogan. "Dat begrijp ik niet. Je bent hier. Houd op met je vast te klampen aan het verleden, richt je op de toekomst."
Hij voegt daaraan toe dat hij al helemaal niet begrijpt dat kinderen met politiebegeleiding naar school moeten omdat hun ouders zich niet weten te gedragen. Hij vindt dat mensen die hier willen wonen, meteen aan hun inburgering moeten beginnen.
Hij voegt daaraan toe: "Onze cultuur is inderdaad beter, beter voor gelovigen, voor vrouwen voor homo's."
Minister Asscher weer in vak K
Minister Asscher is weer aangeschoven in het kabinetsvak. Hij had het debat verlaten, om de Paralympische ploeg toe te spreken.
Zijlstra: niet onze vrijheden inperken vanwege bepaalde groepen
Zijlstra was opgelucht toen de GayPride was afgelopen en er geen aanslag was gepleegd. Hij zegt dat hij van de zomer op Schiphol zag dat er alles aan wordt gedaan om terrorisme tegen te gaan, maar zegt dat hij tegelijkertijd weet dat het niet te voorkomen is.
Wilders neemt de gelegenheid te baat om nog eens te zeggen dat we af moeten van de islam in dit land. Zijlstra zegt met hem eens te zijn dat veel aanslagen een achtergrond hebben van radicale islam. Maar hij vindt niet dat bijvoorbeeld de vrijheid van godsdienst moeten worden afgeschaft. Dat vergelijkt hij met het in de prullenmand gooien van onze verworvenheden.
"Dat soort lui hard aanpakken, daar ben ik het mee eens. Maar ik ga niet de vrijheden die we hier hebben, inperken omwille van bepaalde groepen."
Wilders komt terug op uitsluiting
Zijlstra: keurige inkomenspolitiek
Zijlstra verdedigt de inkomenspolitiek van het kabinet. Hij vindt dat alles keurig in balans is. Hij zegt dat ervoor is gekozen om mensen die hard werken of hard gewerkt hebben zoveel mogelijk tegemoet te komen. Maar de uitkeringen gaan er tegelijkertijd niet op achteruit. "Ik vind dat heel rechtvaardig. We hebben die mensen keurig behandeld."
De VVD'er wordt er door verschillende oppositieleden op aangevallen dat de ongelijkheid in het land steeds groter wordt en dat de laagste inkomens voorlopig nog niks merken van de economische vooruitgang.
'Inburgeringswet kan vaak niet worden gebruikt'
Buma wijst erop dat het kabinet inburgering belangrijk vindt, maar dat er zelden verblijfsvergunningen worden ingetrokken als zij niet aan de eisen voldoen. Zijlstra wijst erop dat de inburgeringswet onder dit kabinet is aangescherpt. "Ik zou willen dat die nog wat vaker gebruikt kan worden. Maar er staan soms internationale verdragen in de weg." Daardoor kunnen mensen soms niet worden teruggestuurd.
Pechtold: gelukkig mooie film na Zomergasten
D66-leider Pechtold wil weten of de VVD de PVV wil uitsluiten voor samenwerking. Hij zegt dat hij drie uur naar Zomergasten met Rutte heeft gekeken in de hoop dat hij de PVV zou uitsluiten. "Maar het kwam steeds niet. Gelukkig was er een mooie film na afloop." Zijlstra zegt: "U heeft het dus wel drie uur volgehouden?" Pechtold: "Ja, u dan niet? Dan hebben we nu toch nieuws." Overigens zegt Zijlstra over eventuele nieuwe samenwerking met de PVV: het gaat niet gebeuren.
Zijlstra tegen Wilders: wij lopen tenminste niet weg
Wilders interrumpeert al snel. Hij komt terug op de excuses van VVD-leider Rutte over de duizend de euro die elke Nederlander zou krijgen. Hij wil weten of Zijlstra ook excuses gaat maken. Zijlstra zegt dat de VVD bij de vorige verkiezingen helaas geen 76 zetels (een meerderheid in de Kamer) heeft gehaald. "En ja, daardoor hebben wij niet alle verkiezingsbeloftes kunnen waarmaken." Hij voegt eraan toe dat zijn partij in elk geval niet wegloopt als het moeilijk wordt. En dat geldt volgens hem ook voor Samsom van de PvdA. Terwijl Wilders het vorige kabinet heeft laten vallen door weg te lopen. "Met weglopers werk ik niet samen."
Het debat gaat verder
De beurt is aan VVD-fractieleider Zijlstra. Hij zegt dat dit de laatste Algemene Beschouwingen voor de verkiezingen zijn. "Dat kon u net al merken bij SP-leider Roemer."
Lunchpauze
Het debat is geschorst voor de lunch. Het gaat om 13.15 uur weer verder. Dan heeft VVD-fractieleider Zijlstra het woord.
'Plichtmatige interruptie'
Wilders: Roemer gooit megabom op Nederland
PVV-leider Wilders vindt dat Roemer eens moet ophouden met allerlei plannen voor vluchtelingen. "Wat is dat voor geklets over de zorg, terwijl de SP het land uitverkoopt aan asielzoekers en gelukszoekers?" Roemer zegt dat hij trots is op de vluchtelingenstandpunten van de SP. Hij vindt dat mensen die moeten vluchten voor bommen een eerlijke kans moeten krijgen. Wilders: "Meneer Roemer gooit een megabom op Nederland."
Debat over zorg duurde anderhalf uur
SP-leider Roemer heeft anderhalf uur onder vuur gelegen om zijn plannen met de zorg. Hij hervat zijn betoog. Het gaat nu over de huursector.
Thieme neemt het voor Roemer op
Thieme van de Partij voor de Dieren neemt het voor Roemer op. Zij zegt dat zij zich verbaasd heeft over "al die onwillige boekhouders aan de microfoon". Ze vindt het grote armoede dat Roemer wordt klemgezet, terwijl er gepraat zou kunnen worden over een nieuw zorgstelsel.
Zijlstra: kunt u vandaag nog cijfers leveren?
VVD-fractieleider Zijlstra vraagt of Roemer vandaag nog cijfers op tafel te leggen. Roemer zegt - "voor de zoveelste keer" - dat de marktwerking moet verdwijnen en dat de zorg weer bij de overheid moet worden ondergebracht. Het afschaffen van de bureaucratie ("al die commerciële zorgadviesbureautjes") levert volgens hem veel op. "Hoeveel precies? Geen flauw idee, maar dat het veel geld oplevert is duidelijk." Hij herhaalt dat zijn plan een aanzet is, dat de SP de handschoen oppakt.
PvdA-Kamerlid Kerstens neemt het op voor gewone mensen
Samsom hamert op grondige doorrekening
Samsom wil weten hoeveel belasting mensen gaan betalen als het eigen risico wordt afgeschaft. Roemer vindt dat de PvdA-leider niet over details van zijn plan moet beginnen, terwijl hij zelf ook vindt dat het eigen risico moet worden aangepakt.
Samsom hamert op een grondige doorrekening. "Het enige wat ik heb gezien, is de doorrekening die we samen hebben gedaan. Daaruit blijkt dat het 6 miljard gaat kosten. Maar dat bedrag hoor ik u niet noemen."
Wilders: gebruik het geld voor ontwikkelingshulp
Volgens PVV-leider Wilders is het afschaffen van het eigen risico heel snel geregeld door afschaffing van het geld voor ontwikkelingshulp. "Dat gaat naar corrupte landen vaak."
Roemer zegt dat hij het eens is met de snelheid waarmee het eigen risico kan worden afgeschaft, maar niet met de dekking die Wilders voorstelt. "Ik ga niet aan het geld voor ontwikkelingssamenwerking zitten."
Buma: als zo'n fantastisch stelsel bestaat, voeren we het morgen in
Ook Buma van het CDA heeft vraagtekens bij het "fantastische zorgstelsel" dat de SP wil. Als het zou kunnen, zouden we het morgen invoeren, zegt hij. Maar ook hij denkt dat het te mooi is om betaalbaar te zijn, en wil kloppende cijfers zien.
Roemer herhaalt dat een zorgstelsel dat gebaseerd is op marktwerking en winstbejag niet van deze tijd is.
Roemer: plannen wel doorgerekend
Volgens Roemer zijn de cijfers over zijn plannen voor het afschaffen van het eigen risico en het oprichten van een nationaal zorgfonds keer op keer doorgerekend. Hij heeft hierover veel gesproken met mensen in de zorg.
Segers van de ChristenUnie zegt dat hij uitkijkt naar een gedegen doorrekening voor 15 maart. Dan zijn de Tweede Kamerverkiezingen.
Pechtold tegen Roemer: wie zijn die kaboutertjes?
Zijlstra wil harde en geen holle cijfers
Volgens VVD-fractieleider Zijlstra wordt de zorg juist duurder voor mensen met een minimuminkomen als het stelsel wordt aangepast aan de wensen van de SP. Hij vreest ook voor de terugkeer van lange wachtlijsten. Hij denkt dat het op zijn kop zetten van het stelsel 23 miljard gaan kosten. "Nu graag alle cijfers op tafel en anders erover ophouden."
Roemer: "Met hetzelfde budget kunnen wij een fors beter stelsel leveren met minder bureaucratie." Zijlstra zegt dat dit holle cijfers zijn en geen harde cijfers.
Roemer onder vuur om 'dure' zorgplannen
De SP wil dat het eigen risico in de zorg (385 euro) verdwijnt. Ook moet er een nationaal zorgfonds komen. Verschillende andere partijen vragen zich af hoe hij zijn zorgplannen wil betalen. Het afschaffen van het eigen risico kost volgens hem 4,3 miljard. D66-leider Pechtold zegt dat hij dat niet alleen moet laten zien waar het geld naartoe moet, maar ook waar hij het vandaan haalt.
Volgens Roemer maakt Pechtold zich vooral druk over zijn plannen, omdat een groot deel van de D66-achterban zijn geld uit de zorg haalt. Pechtold kaatst terug dat de achterban van Roemer uit rode puntmutsjes bestaat. Hij vraagt zich af waar de kaboutertjes zijn die de plannen van de SP gaan betalen.
Premier Rutte heet PVV-leider Wilders welkom
Roemer: mooie praatjes, maar mensen raken zorg kwijt
SP-leider Roemer is de eerste spreker. Hij kaart al snel het belangrijkste thema van zijn partij voor de verkiezingen aan: de zorg. "Mooie praatjes over de zorg, maar in de praktijk raken mensen hun zorg kwijt. Dit gaat over politieke keuzes."
Wilders verwelkomt Plasterk
PVV-leider Wilders begint met een "punt van orde". Hij verwelkomt minister Plasterk van Binnenlandse Zaken, die een tijdje afwezig was vanwege gezondheidsproblemen.
Rutte: macro gaat het goed, maar er zijn zorgen
Premier Rutte komt binnen. Hij denkt dat het de komende twee dagen vooral zal gaan over dat het er goed voorstaat met de economie, maar dat veel mensen dat niet meteen zullen merken. Ook de waarden en normen zullen aan bod komen, verwacht hij. Zoals ook in de Troonrede stond, vindt hij dat nieuwkomers zich moeten aanpassen.
Balans opmaken
De live-uitzending is begonnen. NOS-verslaggever Dominique van der Heyde: "Het wordt een stortvloed aan kritiek op het kabinet. De partijen maken nu de balans op, op weg naar de verkiezingen in maart."
Live bij de NOS
U kunt de Algemene Beschouwingen live volgen op Nederland 1, NOS.nl en NPO Politiek.
Roemer mag aftrappen
De Tweede Kamer praat vandaag en morgen met het kabinet over de Prinsjesdagplannen, die gisteren zijn gepresenteerd. Eerst zijn de fractieleiders aan het woord. Emile Roemer van de grootste oppositiepartij, de SP, trapt af. Het kabinet komt morgen aan het woord.