Oppositie vraagt feitenrelaas Van der Steur

Het debat wordt afgesloten

Maar gaat volgende week dus verder als minister Van der steur een feitenrelaas naar de Kamer heeft gestuurd over wat er nou precies is gebeurd nadat Nederland te horen kreeg dat er een gevaarlijke verdachte op Schiphol was geland.

Koenders staat stil bij slachtoffers aanslagen

Minister Koenders staat stil bij de slachtoffers en nabestaanden van alle aanslagen van de laatste tijd. Vanaf het begin is met de familie van de drie in Brussel omgekomen Nederlanders contact geweest, zegt minister Koenders.

Een ander dieptepunt is de aanslag in het park in Pakistan, zegt Koenders. Bij een aanslag op christenen die in een speeltijd Pasen vierden vielen vele doden en gewonden. "Op dit moment wordt door de EU met Pakistan gesproken over anti-terrorismemaatregelen", zegt Koenders.

Koenders zegt dat alle diplomatieke berichten van Turkije die in de zogenoemde 'portal' belanden nu meteen worden vertaald en gelezen. Koenders zegt dat die portal eigenlijk niet bedoeld is voor echt belangrijke en urgente berichten die binnen een paar minuten moeten worden beantwoord. Je kunt achteraf niet zien of een bericht wel of niet is geopend, zegt Koenders.

In de portal kwam het bericht binnen dat Bakraoui een half uur later naar Schiphol zou vliegen. Normaal belde Turkije altijd bij uitzettingen van mensen die ergens van werden verdacht, zegt het kabinet.

Van der Steur komt nog met info over beveiliging op Schiphol

Minister Van der Steur komt ook nog met aanvullende informatie over voldoende beveiliging op Schiphol in de drukke zomermaanden.

Oppositie wil snel meer wijkagenten

Minister Van der Steur zegt dat alles nu al gebeurt om volgens afspraak het aantal wijkagenten te vergroten. Maar op de lange termijn hangt het af van de besprekingen over de begroting.

Het debat gaat verder over de andere vragen, maar volgende week deel 2

De hele Tweede Kamer staat achter het idee om het debat over de precieze gang van zaken rond terrorist Bakraoui volgende week te vervolgen, als minister Van der Steur op papier antwoord heeft gegeven op alle vragen. Het debat gaat nu verder over de andere onderwerpen.

Een groot deel van de oppositie wil nu misschien het debat schorsen

Een groot deel van de oppositie wil het debat schorsen totdat minister Van der Steur de antwoorden heeft op alle vragen van de Kamer. Van der Steur verwacht dat dat volgende week zo ver is.

Pechtold wil het antwoord op papier

D66-leider Pechtold is ontevreden over de antwoorden van minister Van der Steur. "Maar ik heb er geen zin in dat het nu hier een soort kruisverhoor wordt. Kan de minister niet de antwoorden en een feitenrelaas op papier geven?"

Ook PVV-leider Wilders noemt het onvolledige antwoord van minister Van der Steur een dieptepunt in het debat. Van der Steur belooft dat hij toch meer details zal uitzoeken. "Maar dat zal niet meer vannacht gebeuren", zegt hij.

Wilders wil dat Van der Steur zich op zijn positie beraadt.

Bontes: als de FBI belt dan doen ze dat niet zomaar

Kamerlid Bontes kan ook niet begrijpen dat als de FBI belt met Nederland, er dan geen opsporingsbevel uitgaat. "U brengt dan zelfs politiemensen in gevaar. Die surveilleren door een wijk en weten niet dat deze gevaarlijke mensen misschien in Nederland zijn."

Klaver: maar Nederland wist toch niet zeker dat België iets deed?

GroenLinks-leider Klaver vindt het schandalig dat een week na de aanslagen de verschillende landen nog steeds naar elkaar wijzen. Klaver: "Waarom is er geen actie ondernomen door Nederland om Bakraoui op te pakken? Nu is iemand in de systemen opgenomen met het idee dat je die toevallig op straat tegenkomt. Hé wat toevallig dat ik je hier tegenkom, nu moet ik je arresteren."

Pechtold: dit antwoord rammelt aan alle kanten

D66-leider Pechtold vindt het antwoord van minister Van der Steur ook onvoldoende. "Dit antwoord rammelt aan alle kanten. De FBI heeft met Nederland gebeld om te zeggen dat ze gevaarlijk waren. Is er dan helemaal geen bel gaan rinkelen van wat raar dat de Amerikanen ons bellen'?" Pechtold wijst erop dat Bakraoui net zo goed nog in Nederland had kunnen zitten, en dat Nederland dan een taak had.

Van der Steur houdt vol dat de FBI alleen maar informatie aan Nederland doorgaf die ze van de Belgische autoriteiten hadden gehoord. Volgens de minister is er toen gebeld met België en heeft België toen aangegeven de twee broers gevaarlijk te vinden. Nederland ging er toen van uit dat België de zaak in handen had en dat er geen taak voor Nederland was.

Wilders: waarom geen opsporingsbevel?

Op 16 maart 2016 wist Nederland niet waar de broers Bakraoui waren, zegt minister Van der Steur. PVV-leider Wilders wil weten waarom er toen niet alsnog een opsporingsbevel is uitgegaan voor de geradicaliseerde broers Bakraoui, terwijl Nederland toen wist dat ze gevaarlijk waren. "Misschien hadden we dan deze aanslag kunnen voorkomen." Volgens Van der Steur was daar geen aanleiding toe. PVV-leider Wilders stelt nog een aantal malen dezelfde vraag maar krijgt hetzelfde antwoord.

Uitleg Van der Steur over contacten met FBI

Wilders: ze hebben een nieuwe uitvinding, die heet 'telefoon'

PVV-leider Wilders kan nog steeds niet begrijpen waarom er op geen enkel moment in de kwestie-Bakraoui door Nederland actief is gebeld om meer te weten te komen over wie het was en waarom hij door Turkije naar Nederland werd uitgezet. Wilders: "Daar hebben ze iets voor uitgevonden, en het schijnt twee kanten op te werken, het heet een telefoon."

Minister Van der Steur blijft erbij dat er geen aanwijzingen waren op grond waarvan Nederland had kunnen weten dat het ging om een jihadist of potentiële terrorist.

Van der Steur vertelt over de stappen die Nederland wil nemen

Buma: minister probeert het woord 'schuld' te vermijden

CDA-leider Buma stelt dat minister Van der Steur eigenlijk voor een groot deel Turkije verantwoordelijk houdt zonder dat hardop te zeggen. "Is hier al contact over geweest met Turkije? De minister probeert het woord 'schuld' te vermijden maar wat is hierover tegen Turkije gezegd?" Van der Steur zegt dat hij er nog mee bezig is en dat hij de Kamer later over de uitkomst zal informeren.

Turkije pakte Bakraoui op verdenking van terrorisme op bij de grens van Syrië. Dat werd wel in juni 2015 doorgegeven aan België maar, toen Bakraoui op zijn verzoek werd uitgezet naar Nederland, niet aan Nederland. Sowieso kwamen België en Nederland er pas een dag later, op 15 juli 2015, achter dat Bakraoui op Schiphol was geland. Ze hadden toen wel contact, maar omdat Bakraoui niet in de systemen voorkwam gingen er geen bellen rinkelen. Hij raakte buiten beeld.

Op 16 maart 2016 heeft de Amerikaanse opsporingsdienst FBI aan de Nederlandse politie informatie gegeven over de achtergrond van de aanslagplegers Ibrahim El Bakraoui en zijn broer Khalid. Een dag later is daarover contact geweest tussen Nederland en de Belgische politie en de Belgen bevestigden toen dat de broers geradicaliseerd waren. Hij denkt niet dat Nederland op dat moment iets had kunnen doen om de aanslagen te voorkomen. Het is nog steeds niet duidelijk wat er tussen 17 maart en de aanslagen op 22 maart is gebeurd.

Pechtold: was de uitspraak zo verstandig om te zeggen 'we hadden niks beter kunnen doen'

D66-leider Pechtold wil van minister Van der Steur horen wat hij vindt van zijn eigen uitspraak vorige week dat Nederland niet iets beter had kunnen doen in de kwestie-Bakraoui. Pechtold vindt dat er op punten is gebleken dat Nederland wel degelijk iets anders had kunnen doen, bijvoorbeeld een bericht lezen of informatie inwinnen over Bakraoui. Maar Van der Steur blijft bij zijn uitspraak.

Ook PVV-leider Wilders vindt het gek dat Nederland niet eerder met Turkije heeft gebeld om informatie in te winnen toen bekend was dat de Belg Bakraoui vanuit Turkije op Schiphol was geland. Van der Steur zegt dat Bakraoui niet geregistreerd stond en dat daar dus geen aanleiding toe was.

Rutte: niet-Nederlander kan naar Nederland worden uitgezet

Premier Rutte zegt dat het volgens de Schengen-regels niet mogelijk is om als Schengenland een Europees burger te weigeren als die door bijvoorbeeld Turkije wordt uitgezet. Rutte: "Wat we wel kunnen afspreken is dat we het uitzetten van een niet-Nederlander niet accepteren zonder uitleg."

Roemer wil meer aandacht voor wegnemen voedingsbodem

SP-leider Roemer vindt het onbegrijpelijk dat premier Rutte in zijn betoog geen aandacht had voor preventie. "We moeten veel meer doen om radicalisering tegen te gaan. We moeten niet de Franse banlieues worden, of de Belgische Molenbeeks. Waarom is de premier hier überhaupt niet over begonnen?"

Rutte over kwestie-Bakraoui: Nederland geen fouten gemaakt

Premier Rutte herhaalt dat hij niet ziet dat Nederland fouten heeft gemaakt in de kwestie-Bakraoui. Dat is de Belgisch-Marokkaanse terrorist die op 14 juli 2015 naar Nederland is uitgezet door Turkije, en die zich vorige week dinsdag op het vliegveld in Brussel opblies.

Toch geeft Rutte toe dat er verbeteringen nodig zijn in de communicatie en dat Nederland daar nu met andere landen aan werkt.

Premier herkent beeld van Wilders niet

De premier zegt dat de leerlingen aan wie hij les geeft minstens zo onder de indruk waren van de aanslagen in Brussel als hij. Hij kent herkent het beeld dat Wilders schetst, over de moslimgemeenschap die terroristen zou beschermen, totaal niet.

Rutte: ernstig dat terroristen zijn beschermd

Premier Rutte is het met PVV-leider Wilders eens dat het ernstig is dat mensen terroristen hebben verborgen en beschermd. "Maar waar ik bezwaar tegen maak is dat de heer Wilders doet of alle moslims deze meneer hebben beschermd." Rutte vindt het onterecht dat Wilders eenzelfde oordeel heeft over alle moslims.

"Ik heb vorige week nog twee uur les gegeven aan klasjes waar alleen migrantenkinderen in zitten", zegt Rutte. "En die zijn net zo onder de indruk als wij allemaal van wat er is gebeurd in Brussel." Hij zegt dat religie maar een onderdeel is van de identiteit, en dat mensen nog zoveel meer kanten hebben.

Kamerleden willen details over kwestie-Bakraoui van Rutte

Premier Rutte verwijst voor alle details over de kwestie-Bakraoui naar minister Van der Steur. Maar de oppositie blijft aandringen op een antwoord van Rutte hoe het heeft kunnen gebeuren dat een terrorist door de mazen van de veiligheidsdiensten heen is geglipt.

Rutte: "Er is inderdaad verbetering nodig." Volgens Rutte is het aan de Nederlandse kant goed gegaan. Maar voor details verwijst hij naar Van der Steur. "Ik ben de minister van Algemene Zaken, niet van Alle Zaken."

'De FBI meldt ons dat de Belgen deze mensen op de wanted lijst hebben gezet'

Premier Rutte vertelt over de contacten met België over de broers Bakraoui.

Europese CIA geen oplossing, zegt Rutte

Premier Rutte reageert op het idee vanuit fracties in de Kamer om een Europese veiligheidsdienst op te richten, omdat is gebleken dat de nationale veiligheidsdiensten nu regelmatig langs elkaar heenwerken. "Als ik een Europese CIA een goed idee had gevonden, had ik dat al voorgesteld." Hij zegt dat de verschillende nationale veiligheidsdiensten al beter met elkaar samenwerken en meer informatie met elkaar uitwisselen.

Minister Van der Steur gaat dadelijk in op het specifieke geval van terrorist Bakraoui.

Rutte: genoeg geld voor marechaussee

Premier Rutte zegt dat er voldoende geld is voor het extra werk dat de AIVD, de MIVD en de Koninklijke Marechaussee moeten verrichten in verband met terrorismebestrijding. D66-leider Pechtold en CDA-leider Buma zeggen dat zij signalen hebben gekregen dat de marechaussee het juist veel te druk heeft en het werk bijna niet aankan. Rutte gaat dat uitzoeken.

Rutte: Wet op de inlichtingen en veiligheidsdiensten binnen 2 tot 3 weken bij RvS

Premier Rutte zegt dat de nieuwe Wet op de inlichtingen en veiligheidsdiensten binnen een paar weken bij de Raad van State ligt. Hij hecht er waarde aan dat de wet zorgvuldig behandeld wordt en zegt dat er veel vragen over zijn binnengekomen bij de internetconsultatie. "Het gaat over zeer gevoelige wetgeving die raakt over de balans veiligheid en privacy."

Buma zegt dat het allemaal sneller gekund had. "Al een jaar geleden liep de minister van Binnenlandse Zaken hier alle achterkamers meer door."

Premier Rutte: godsdienstvrijheid niet opgeven

Premier Rutte zegt dat we de samenleving niet moeten prijsgeven aan de angst voor de terroristen. "Ik ben voor het behoud van artikel 1 van de Grondwet." Rutte zegt dat als we die opgeven, de vrije samenleving dan eindigt. Rutte reageert hiermee op de discussie aangejaagd door PVV-leider Wilders om "Nederland te de-islamiseren" en de islam als godsdienst mogelijk te verbieden.

Rutte: we zullen er alles aan doen om een aanslag te voorkomen

Premier Rutte: emoties nog vers

Premier Rutte: "De emoties zijn nog vers, de aanslagen staan op ons netvlies geëtst. België is meer dan zomaar een buurland. Brussel is het hart van Europa. Er zijn drie Nederlanders omgekomen. Het komt letterlijk en figuurlijk heel dichtbij."

Om 21.00 uur gaat het debat verder

Het kabinet geeft dan antwoord op de gestelde vragen.

De metrostations in Brussel gaan toch nog niet allemaal open

Aantal doden Brussel naar beneden bijgesteld

Het aantal doden door de twee aanslagen in Brussel is naar beneden bijgesteld. Volgens de Belgische justitie zijn niet 35 maar 32 mensen om het leven gekomen op het vliegveld Zaventem en metrostation Maalbeek.

Op de plannen van Kamerleden voor nog strengere wetten komt al kritiek binnen

De discussie tussen D66 en CDA over de zondagswet versus terrorismebestrijding gaat op Twitter door

Aboutaleb in de wijk waar terreurverdachten werden opgepakt

Het debat is geschorst tot 21.00 uur

Om 21.00 uur zullen premier Rutte en de ministers Van der Steur en Koenders antwoord geven op alle vragen.

Een van de belangrijkste vragen is wat er nu precies aan informatie is uitgewisseld over de aanslagplegers Bakraoui, een paar dagen voor de aanslagen, door België, Nederland en de FBI.

Ook zal het kabinet moeten aangeven welke juridische mogelijkheden er nog zijn om Syriëgangers op te sluiten voordat ze gaan of meteen als zij terugkomen. Nu al worden paspoorten preventief afgepakt en worden terugkeerders door de politie verhoord.

Kamerlid Klein: niet onze vrijheden opgeven

Kamerlid Klein: "We moeten ons verdedigen maar niet vrijwillig onze vrijheden opgeven."

Brussels airport nog dicht tot woensdag

50Plus: we moeten dit samen doen

"De leraar en de voetbaltrainer" moeten jongeren wijzen op onze normen en waarden, en aan de bel trekken als jongeren dreigen te radicaliseren, zegt partijleider Krol. "We moeten dit samen doen." Hij wil van het kabinet weten welke juridische mogelijkheden zijn er om Syriëgangers preventief op te sluiten.

Zijlstra: we moeten onze eigen waarden niet opofferen

VVD-fractievoorzitter Zijlstra: "Wij zijn bereid om heel ver te gaan om terrorisme en jihadisme aan te pakken. Maar we moeten niet onze vrijheden en democratie opgeven. Want dan hebben we verloren."

Zijlstra vindt dat er binnen de juridische mogelijkheden gezocht moet worden naar snelle manieren om jihadisten te kunnen vastzetten. "Bijvoorbeeld door het omkeren van de bewijslast. Je kunt bijvoorbeeld bewijzen dat je als journalist in Syrië bent geweest. Maar dat kan niet als je daar om andere redenen was."

Over België zegt hij: "De pijn zal nooit voorbij gaan. Maar wat wij delen is dat we een nuchter en veerkrachtig volk zijn. We zullen nooit buigen voor terreur en altijd staan voor onze waarden en onze vrijheid."

Zijlstra pleit opnieuw voor strafbaar stellen uitreizen

Bontes: kabinet doet te weinig

Kamerlid Bontes vindt dat het kabinet meer moet doen om te voorkomen dat jihadisten door Europa kunnen reizen en Nederland kunnen binnenkomen.

België, Nederland en de VS hebben andere lezing over FBI-informatie over broers Bakraoui

Het Nederlandse ministerie van Veiligheid en Justitie zegt nu het volgende: "Op 17 maart heeft Nederlandse politie contact gehad met de Belgische politie (een werkbezoek aan DJB, onderdeel van de Belgische federale politie). Beide broers zijn besproken over hun radicale achtergrond. Van Nederlandse zijde hebben we het niet over de info van de FBI gehad. Want de FBI heeft ons geïnformeerd als buurland van België. De informatie van de FBI was van oorsprong afkomstig uit België."

PvdD-leider Thieme: niet rechtsstaat opheffen

De Partij voor de Dieren wil niet dat de terroristische acties tot gevolg hebben dat de rechtsstaat wordt opgeheven, zegt partijleider Thieme. Zij is ervan overtuigd dat het geweld kan worden tegengegaan door de potentiële jihadisten meer bij de maatschappij te betrekken.

SGP-leider Van der Staaij: terrorist in de maag gesplitst gekregen

SGP-leider Van der Staaij vindt het onbegrijpelijk dat Nederland vanuit Turkije een terrorist "in de maag gesplitst heeft gekregen" zonder dat daar informatie over werd gegeven. Hij doelt op de onduidelijke gang van zaken rond de terrorist Bakraoui, een van de terroristen die zich opblies op vliegveld Zaventem in Brussel.

Kuzu: ook moslims zetten zich in voor onze veiligheid

Kamerlid Kuzu wijst erop dat onder de politie-agenten, beveiligers en slachtoffers van de aanslagen ook moslims zijn. Hij vindt dat er ten onrechte tweestrijd wordt gezaaid.

PvdA-leider Samsom wil ook opheldering over de FBI

PvdA-leider Samsom vraagt zich ook af wat er nu precies is gebeurd een paar dagen voor de aanslagen in Brussel. Nederland, België en de Verenigde Staten hebben allemaal een andere lezing over de informatie die is gedeeld over het gevaar van de broers Bakraoui.

Samsom: ik ga vandaag geen nieuwe grote maatregelen voorstellen

CU-leider Segers: vrijheid wint het van onvrijheid

ChristenUnie-leider Segers: "Mijn dochter vroeg laatst aan mij 'pap komt IS nu ook naar Nederland?' Ik kan mijn kinderen gelukkig uitleggen dat ons land bijzonder is, een vrij land. Ik kan uitleggen dat dit een strijd van ideeën is en dat de vrijheid het altijd wint van de onvrijheid. En dat een democratie beter is dan een kalifaat."

Pechtold en Buma hard tegen elkaar over religie

CDA-leider Buma wil weten of D66-leider Pechtold het niet beter vindt om te stoppen met beleid dat christenen "pijn doet" en alleen de echte religieuze problemen aan te pakken. Hij doelt daarbij op het initiatief van D66 om de winkelsluiting op zondag vrij te geven en meer aan gemeenten over te laten.

Pechtold moet een paar seconden nadenken en zegt dan: "Ik ga het toch zeggen. Onsmakelijk. Wat onsmakelijk om het aanpakken van de Zondagswet te vergelijken met de aanpak van terrorisme." Hij zegt dat D66 altijd iedereen de vrijheid laat om te doen met zijn tijd wat hij wil. En dat iedere partij zijn eigen overtuiging heeft. "Neem D66 niet kwalijk dat wij een scheiding tussen kerk en staat nastreven. Maar wij laten ook al vijftig jaar ieder zijn vrije religieuze beleving."

D66-leider Pechtold: mij bekruipt een ander gevoel

D66-leider Pechtold zegt dat hem een ander gevoel bekruipt dan dat Nederland niets te verwijten valt in de kwestie-Bakraoui. "We kunnen nu allemaal naar België wijzen, maar dat is mij te simpel." Hij vindt dat de veiligheidsdiensten beter moeten samenwerken.

De marechaussee, de politie, de wijkagenten zijn volgens Pechtold voorbeelden van wat er wel gedaan kan worden. Hun capaciteit zou moeten worden uitgebreid.

"Al sinds de Hofstadgroep is de kans dat er hier wat gebeurt manifest, maar het mag ons niet verlammen, het dwingt ons tot een krachtig weerwoord, de cultuur van vrijheid mag het niet winnen van de cultuur van onderdrukking."

België ontkent informatie van de FBI te hebben ontvangen

De Belgische federale gerechtelijke politie heeft van Nederland geen informatie gekregen van de FBI over de broers el-Bakraoui, die later aanslagen hebben gepleegd in Brussel. Dat staat in een verklaring van de directeur-generaal van de politie.

SP-leider Roemer: radicalisering voorkomen

SP-leider Roemer heeft kritiek op de fouten in de samenwerking tussen verschillende veiligheidsdiensten in Europa. Hij wil opheldering over de misverstanden over Bakraoui, een van de daders van de aanslagen in Brussel, die van Turkije, via Nederland naar België kon reizen zonder opgepakt te worden.

De SP wil alle teruggekeerde Syriëgangers verplicht in een de-radicaliseringsprogramma opnemen, met eerst een toets door de rechter. "We moeten de rechtsstaat beschermen, en hem niet zelf afbreken."

Roemer geeft ook de buitenlandse politiek de schuld van de radicalisering van moslims. Hij noemt de 'War on terror' in Irak en Afghanistan onder leiding van de Verenigde Staten als voorbeeld. "Sinds er in die landen is ingegrepen, is de veiligheid hier niet gegroeid." CU-leider Segers: "Heeft het wel met elkaar te maken? Vietnamezen hebben zich ook niet opgeblazen in de metro. Heeft het niet meer met een gewelddadige ideologie te maken?"

Klaver: wanneer gaan we eens samenwerken?

GroenLinks-leider Klaver: uitgestoken hand

GroenLinks-leider Klaver wil dat aan de ene kant streng wordt opgetreden maar aan de andere kant een "uitgestoken hand". Als voorbeeld noemt hij de Italiaanse premier Renzi die van elke euro die naar veiligheid gaat, een euro naar cultuur en de samenleving wil.

Klaver wil weten of de Europese veiligheidsdiensten beter zouden kunnen samenwerking. "We kunnen er niet omheen dat Europa hier faalt." Hij pleit voor een Europese veiligheidsdienst.

Pechtold: u wilt toch geen Guantánamo Bay?

CDA wil preventief opsluiten alle teruggekeerde jihadstrijders

Het CDA wil alle teruggekeerde jihadstrijders preventief vastzetten, ook als niet is bewezen dat zij strafbare feiten hebben gepleegd. De motie van het CDA wordt in ieder geval gesteund door SGP en VVD, maar heeft (nog) geen meerderheid. D66 vergelijkt de maatregel met Guantanamo Bay, de gevangenis van Amerika op Cuba waar terrorismeverdachten zonder proces jarenlang werden vastgehouden.

CDA-leider Buma vindt het onzin om vooraf al te zeggen dat het niet kan. "Het gevaar is groot genoeg om andere oplossingen te bedenken." Buma houdt ook voor mogelijk dat terugkeerders bij de GGZ worden opgevangen. "Ze zijn vaak geschift of ze hebben een post-traumatisch stresssyndroom."

CDA-leider Buma: hoe zit het nou met de informatie van de FBI over Bakraoui?

CDA-leider Buma wil weten wat er nu gezegd is door de Amerikaanse FBI tegen Nederland en België over Bakraoui, een van de daders van de aanslag op Brussels Airport.

Volgens minister Van der Steur komt de informatie van de FBI erop neer dat de Belgen naar de broers op zoek waren. De een werd gezocht vanwege criminele activiteiten, de ander omdat hij in verband werd gebracht met terrorisme. Een dag later is daarover contact geweest tussen Nederland en de Belgische politie en de Belgen bevestigden toen dat ze zich zorgen maakten over de broers, zegt de minister.

België geeft zojuist in een persbericht een andere lezing: "Op 17/03/2016 vond een werkbezoek plaats van een Nederlandse medewerker van de politie aan de Federale gerechtelijke politie. Tijdens dit werkbezoek werden enkele informaties meegegeven over de operatie in Vorst die plaatsvond op 15/03. Tijdens dit gesprek werd geen melding gemaakt van het bericht dat de FBI zou bezorgd hebben aan de Nederlandse Politie zoals dit trouwens door deze laatste vandaag wordt bevestigd."

Wilders overweegt motie van wantrouwen tegen hele kabinet

PVV-leider Wilders vindt dat het kabinet te weinig doet tegen terrorisme. Hij overweegt een motie van wantrouwen tegen het kabinet in te dienen. De PVV deed dit al een aantal malen eerder.

Zijlstra: gaat u moslims dan uitzetten?

VVD-fractievoorzitter Zijlstra vraagt hoe PVV-leider Wilders het voor zich ziet om een religie uit Nederland te bannen terwijl andere religies als het christendom, het jodendom en het boeddhisme bijvoorbeeld, wel in Nederland beleden mogen worden. "Gaat u moslims dan de grens over zetten?"

Wilders gaat daar niet op in, maar zegt: "De islam is geen religie zoals andere religies. Het is een totalitaire ideologie die een maatschappij wil overheersen en vormgeven. Als je 'm wilt verlaten gaat je kop eraf, vaak letterlijk."

CU-leider Segers vraagt of Wilders bereid is tot een bondgenootschap met moslims

ChristenUnie-leider Segers wil weten, met als voorbeeld burgemeester Aboutaleb van Rotterdam, of Wilders bereid is een bondgenootschap te sluiten met moslims die strijden tegen de jihad.

PVV-leider Wilders geeft toe dat Aboutaleb stevige teksten uit, maar dat hij moslim is vindt Wilders niet goed. "Het zou een bijdrage zijn als moslims christen mogen worden of atheïst, maar dat mogen ze niet. Daar staat de doodstraf op."

Kuzu: dit zijn precies de woorden van voor de Tweede Wereldoorlog

Kamerlid Kuzu is heel erg boos op PVV-leider Wilders dat hij zegt dat de islam misschien ooit verboden gaat worden. "Dit zijn precies de woorden, en ik wil die naam niet noemen, maar dit zijn precies de woorden die vlak voor de Tweede Wereldoorlog werden gesproken."

Wilders vergelijkt de islam met het communisme en het fascisme. Hij stelt dat de ideologie achter de islam gewelddadig is, en dat de zwijgende meerderheid daar niet tegen in gaat als een minderheid die ideologie ook uitvoert.

GroenLinks-leider Klaver: waar helpt het sluiten van de grenzen tegen?

GroenLinks-leider Klaver noemt de namen van de daders van de verschillende aanslagplegers op en constateert dat zij of Belgisch, of Frans zijn. "Wat helpt het sluiten van de grenzen dan? Ze zijn hier geboren!"

PVV-leider Wilders zegt dat daar dan de-islamisering tegen moet helpen, en dat er geen moslims meer moeten worden toegelaten in Nederland. "Als het lekt doe je eerst de kraan dicht." Klaver houdt vol dat de oplossingen van de PVV niet helpen tegen terroristen die in Europa zijn geboren.

CDA-leider Buma zegt dat het neerkomt op een verbod op een religie. Wilders: "Misschien komt het daar ooit van."

Pechtold kraakt grenscontrole-plan van PVV

Wilders: Brusselse taferelen in Amsterdam

PVV-leider Wilders wil dat Nederland de grenzen sluit. "Anders hebben we morgen Brusselse taferelen in Amsterdam, met mogelijk tientallen doden." Hij wil meer grenscontroles.

CDA-leider Buma vindt dat het roepen dat de grenzen dicht moeten makkelijker is dan het in de praktijk organiseren. En het levert een schijnzekerheid op. "De Belgische Marokkaan uit Molenbeek komt dan ook gewoon de grens over."

D66-leider Pechtold vraagt aan Wilders hoe haalbaar het is om de 400.000 voertuigen die dagelijks de grens over komen allemaal te controleren. "Wat doet dat met onze import en export. En is het überhaupt wel te doen? Het is ernstig om mensen fabeltjes op de mouw te spelden."

Wilders wil grensbewaking herstellen, Buma vraagt: waar is het voorstel dan?

Klaver: we moeten ons niet uit elkaar laten spelen

GroenLinks-leider Klaver neemt het PVV-leider Wilders kwalijk dat hij van de 29 twitterberichten er maar 4 stuurde met medeleven voor de slachtoffers van de aanslagen in Brussel. De anderen gingen over de islam. Klaver vindt dat Wilders te algemeen praat over moslims en de islam en de verantwoordelijkheid voor terrorisme. "We horen bij elkaar, meneer Wilders, we moeten ons niet uit elkaar laten spelen."

Wilders is het daar niet mee eens, hij vindt juist dat GroenLinks de ogen heeft gesloten voor een groot probleem. "Wij hebben mensen hier naartoe gehaald met een andere cultuur, een ander geloof. En wij hebben ze niet gevraagd zich aan ons aan te passen, nee, wij hebben ons aan hen aangepast."

Arib grijpt in: niet op de persoon spelen

Wilders: ieder geweld is fout, ook tegen moskeeën

Kamerlid Kuzu houdt PVV-leider Wilders voor dat er best moslims hebben gedemonstreerd tegen de aanslagen. Hij vindt dat Wilders niet duidelijk is over hoe hij aankijkt tegen geweld en molotovcocktails tegen moskeeën.

Wilders zegt dat hij daar heel duidelijk over is. "Dat heb ik steeds gezegd, geen geweld tegen moskeeën." Kuzu: "En dat bij een vrouw haar hoofddoek op straat wordt afgerukt?" Wilders: "Daar ben ik ook tegen. Van mensen blijf je af. Maar we moeten wel de-islamiseren."

Roemer: het beetje nuance van de heer Wilders is weg

SP-leider Roemer vindt dat PVV-leider Wilders een hele groep over een kam scheert, en dat het "beetje nuance dat de heer Wilders nog had" nu verdwenen is. "Hoe kunt u nu volhouden dat u het niet over een hele bevolkingsgroep heeft?" vraagt Roemer.

Wilders herhaalt dat hij vindt dat de islam een geloof en een cultuur is die tot deze aanslagen oproept, en dat moslims de terroristen hebben beschermd of hebben gezwegen over waar ze waren en waar ze mee bezig waren.

Pechtold: Wat heeft Wilders zelf gedaan om deze situatie te voorkomen?

D66-leider Pechtold wil weten wat de PVV heeft bijgedragen aan het voorkomen van een sfeer waarbij mensen dit doen, en waarbij mensen tegenover elkaar komen te staan.

Wilders vindt dat de andere partijen juist niets hebben gedaan. "Wij hebben een monster geïmporteerd, we moeten de-islamiseren. Wie dat niet durft te erkennen is medeverantwoordelijk voor wat er gebeurt."

PVV-leider Wilders: nog steeds durft niemand de waarheid te zeggen

PVV-leider Wilders vindt dat niemand de waarheid durft te zeggen. "En de waarheid is dat de terreurdaden een gevolg zijn van de islam." Wilders zegt dat er nauwelijks iemand is die zich tegen de jihadisten uitspreekt.

D66-leider Pechtold vraagt hem of er iemand zit te wachten op deze opmerkingen. "U begint meteen als eerste spreker met het zaaien van verdeeldheid."

Wilders antwoordt: "Mensen worden vermoord door de islamisering. Waar zijn die demonstraties van tienduizenden moslims die het hier niet mee eens zijn?"

De volledige tekst van de motie over vasthouden Syriëgangers

PvdA en CU willen dat Syriëgangers langer vastgezet kunnen worden

ChristenUnie en PvdA willen dat het Openbaar Ministerie de mogelijkheid krijgt om teruggekeerde Syriëgangers langer voor hun proces in de cel te houden. Nu kan een terreurverdachte in eerste instantie maximaal 14 dagen worden vastgehouden, maar soms heeft justitie meer tijd nodig om onderzoek te doen.

Het OM zegt in een reactie dat het plan van PvdA en ChristenUnie niet nodig is, omdat de rechter-commissaris kan besluiten om de voorlopige hechtenis te verlengen. Het voorarrest kan dan maximaal 110 dagen duren.

De VVD is niet tegen maar zegt dat juist het probleem is dat ze eerst wel in hechtenis genomen moeten kunnen worden.

Het debat begint om 17.15 uur

Minister Van der Steur heeft vandaag de 166 vragen van de Tweede Kamer beantwoord over de rol van Nederland bij het niet oppakken van Ibrahim el-Bakraoui toen hij door Turkije werd uitgezet. De interne werkwijze op de ambassade in Ankara wordt aangescherpt, zegt hij. Maar volgens Van der Steur zou dat niets aan de feiten van vorige week hebben veranderd.